تفاوت دمانس، دلیریوم و آلزایمر چیست؟

دمانس

دمانس "یک اصطلاح عام است برای زمانی که فرد با استدلال، قضاوت و حافظه دچار مشکل شده است. افرادی که دچار زوال عقل هستند، معمولاً در حداقل یک منطقه دیگر دچار کمبود حافظه و همچنین مشکل هستند مانند:

• صحبت کردن یا نوشتن به طور منسجم (یا درک آنچه گفته یا نوشته شده است).
• شناخت محیط اطراف آشنا
• برنامه ریزی و انجام کارهای پیچیده یا چند مرحله ای

برای در نظر گرفتن زوال عقل، این مسائل باید به اندازه ای شدید باشد که در استقلال شخص و فعالیت های روزانه تداخل داشته باشد.
دمانس ناشی از بیماری های مختلفی است که بر مغز تأثیر می گذارد. شایع ترین علت بیماری آلزایمر است.

بیماری آلزایمر تقریباً در ۶۰ تا ۸۰ درصد از کل موارد زوال عقل وجود دارد. سایر بیماریهای دژنراتیو و یا عروقی نیز ممکن است وجود داشته باشد، به خصوص با افزایش سن. دمانس اصطلاحی است که برای تقریباً ۱۳۰ یا بیشتر (بعضی منابع گفته اند ۲۰۰) اختلال شناختی است.

این اختلالات می تواند منجر به بروز مشکلاتی در:

• حافظه
• قضاوت
• استفاده و درک زبان
• مشکلات و کمبودهای حرکتی
• و مشکلات در تشخیص اشیاء و افراد

می‌شود.

این امر همچنین می تواند شامل کارکرد اجرایی باشد که توانایی برنامه ریزی، ساماندهی و تفکر به طور خلاصه است. این اختلالات نتیجه مرگ نورون ها (سلول های مغزی) یا آسیب دائمی نورون ها است.

دمانس عموماً شروع تدریجی دارد. مگر در مواردی که زوال عقل یکی از انواع قابل برگشت است (تقریباً ۳۰ نوع آن قابل برگشت است) زوال عقل یک بیماری پیشرونده است که در این زمان هیچ درمانی شناخته شده ندارد. روشهای درمانی برای کاهش برخی از علائم برای مدت زمانی خاص، مانند روشهای رفتاری و داروها وجود دارد. 

آلزایمر

بیماری آلزایمر (AD) شایع ترین شکل دمانس است.علاوه بر بیماری آلزایمر، برخی از اشکال دیگر دیده می شود دمانس عروقی، اجسام لوئی، دمانس لوب فرونتال، دمانس پارکینسونی و دمانس ناشی از آسیب دیدگی مغزی است. بیماری پریون یک بیماری سریع است که همیشه کشنده است. بیماری پریون اغلب با بیماری گاو معروف به "بیماری گاجنون گاوی" همراه است.
همانطور که گفته شد، بیماری آلزایمر شایع ترین شکل دمانس است. این بیماری به طور مستقیم با پیری همراه است، به این معنی که با افزایش سن، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می یابد.

اشکال آلزایمر

در این زمان، می توان سه شکل مجزا از بیماری آلزایمر را دسته بندی کرد.

1. با شروع كلاسيك یا متداول آلزایمر، شکلی از بيماری است كه به تدريج علائم و نشانه های بيماری را در طی دوره هايی كه مي تواند سال های طولانی باشد به وجود آورد.
2. شروع زودرس بیماری آلزایمر تشخیصی است که فرد در سن ۶۵ سالگی یا قبل از آن شروع به تجربه علائم می کند. اغلب، این یک نوع حرکت سریعتر بیماری است که با شدت بیشتر علائم مشخص می شود.
3. شروع دیررس آلزایمر، با شروع علائم در ۸۵ سال یا بالاتر تشخیص داده می شود. روند بیماری گاهی اوقات شدیدتر از دو شکل دیگر است. افسردگی، یک بیماری قابل درمان است که غالباً با الزایمر همراه است و عدم درمان آن بیماری را پیچیده تر می کند و بسیاری از جنبه های دیگر زندگی را مختل می کند.

دلیریوم

دلیریوم یک تغییر ناگهانی و شدید در عملکرد مغز است که باعث می شود فرد دچار سردرگمی یا بی نظمی شود و یا در حفظ تمرکزو به یاد آوردن وقایع اخیر، به طور معمول با یک دوره نوسان مشکل داشته باشد در واقع یک تغییر ناگهانی در سطح هوشیاری و تفکر بیمار است.

دلیریوم نوعی اختالل هوشیاری و شناختی بوده که ظرف مدت کوتاهی بروز کرده و دارای مشخصاتی مانند تغییر سطح هوشیاری، کاهش تمرکز و حافظه، اختلال موقعیت سنجی، شروع سریع چند ساعته تا چند روزه، دوره کوتاه و داشتن نوسان بارز( بیشتر در طول شب) میباشد. بیشتر بیماران با دلیریوم دارای کندی واضح در رفتار بوده و حالتهای گیجی از خود نشان میدهند. همچنین این بیماران بدون توجه بوده و همکاری الزم با پرستاران راندارند.

علل دلیریوم

دلیریوم می تواند :

1. توسط یک بیماری پزشکی جدی مانند عفونت، داروهای خاص و دلایل دیگر مانند ترک دارو یا مسمومیت ایجاد شود.
2. بیماران مسن، بیش از ۶۵ سال، بیشترین خطر ابتلا به هذیان را دارند.
3. افراد مبتلا به بیماری قبلی مغز یا آسیب مغزی نیز در معرض خطر هستند. برخی از بیماران دچار اضطراب می شوند و برخی دیگر ممکن است بی سر و صدا سردرگم شوند.
4. دلیریوم در بخش مراقبت های ویژه و بخش های سرطانی بسیار متداول است.اما در هر بخش در بیمارستان و خانه های سالمندان قابل مشاهده است و می تواند در خانه های خصوصی خصوصاً در بیماران پرخطر ظاهر شود.

دلیریوم از دمانس جداست زیرا به طور ناگهانی و در طی چند ساعت به روز و نه ماهها تا سالها بروز می کند. و برخلاف زوال عقل ، هذیان معمولاً موقتی است و در صورت رفع سریع علت اصلی حل می شود.