کمبود استروژن در زنان
استروژن یک هورمون است. اگرچه در بدن به مقدار کمی وجود دارد، اما هورمون ها نقش مهمی در حفظ سلامتی شما دارند. مردان نیز استروژن تولید می کنند، اما زنان آن را در مقادیر بالاتر تولید می کنند. کمبود استروژن در زنان می تواند علائم و مشکلات متفاوتی را ایجاد کند از جمله رابطه جنسی دردناک، پریودهای دردناک و....
هورمون استروژن چیست؟
- هورمون استروژن مسئول رشد جنسی دختران هنگام رسیدن به بلوغ است.
- رشد لایه رحم را در دوران قاعدگی و در ابتدای بارداری کنترل می کند.
- باعث بزرگ شدن پستان در دختران و زنان باردار می شود.
- در ساخت استخوان و سوخت و ساز کلسترول نقش دارد.
- میزان مواد غذایی، وزن بدن، سوخت و ساز گلوکز و حساسیت به انسولین را تنظیم می کند.
علائم کمبود استروژن
دخترانی که به بلوغ نرسیده اند و زنانی که به یائسگی نزدیک می شوند، استروژن کمتری دارند. اما، زنان در هر سنی می توانند کمبود استروژن پیدا کنند.
علائم شایع استروژن کم شامل موارد زیر است:
- رابطه جنسی دردناک به دلیل عدم ترشحات روان کننده ی واژن
- افزایش عفونت ادراری (UTI) به دلیل نازک شدن مجرای ادرار
- پریودهای نامنظم یا پریود نشدن در یک یا چند دوره
- کاهش میل جنسی یا بی میلی جنسی
- نوسانات خلق و خو
- گرگرفتگی
- درد و حساسیت پستان ها
- سردرد یا میگرن
- افسردگی
- مشکل در تمرکز
- خستگی
- ضعیف شدن استخوان ها
اگر دچار ضعف استخوانی شدید شوید بطوریکه استخوان هایتان با ضربه آرامی به راحتی می شکنند. ممکن است به دلیل کاهش تراکم استخوانی باشد. استروژن به همراه کلسیم، ویتامین D و سایر مواد معدنی برای تقویت استخوانها به کار می روند. اگر میزان استروژن پایین باشد، ممکن است کاهش تراکم استخوانی را تجربه کنید.
⚠️در صورت عدم درمان، استروژن کم می تواند منجر به ناباروری در زنان شود.
علل پایین آمدن سطح استروژن
استروژن در درجه اول در تخمدان ها تولید می شود. هر چیزی که بر عملکرد تخمدان ها تأثیر بگذارد، در تولید استروژن تأثیر می گذارد.
در زنان جوان به دلیل:
- ورزش بیش از حد
- اختلالات خوردن، مانند بی اشتهایی
- غده هیپوفیز کم کار
- نارسایی زودرس تخمدان، که می تواند ناشی از نقایص ژنتیکی، سموم یا وضعیت خود ایمنی باشد.
- سندرم ترنر
- بیماری مزمن کلیوی
در زنان بالای ۴۰ سال:
استروژن کم می تواند نشانه نزدیک شدن به یائسگی باشد. این زمان انتقال به نام perimenopause گفته می شود.
در طول perimenopause تخمدان های شما هنوز استروژن تولید می کنند. تا رسیدن به یائسگی تولید آن همچنان کند خواهد شد. وقتی دیگر استروژن تولید نمی کنید، به یائسگی رسیده اید.
عوامل خطر استروژن کم
شایع ترین عوامل خطر برای سطح استروژن پایین شامل موارد زیر است:
- تخمدان های شما با گذشت زمان استروژن کمتری تولید می کنند.
- سابقه خانوادگی در مورد مسائل هورمونی، مانند کیست تخمدان
- اختلالات اشتها
- رژیم غذایی شدید
- ورزش بیش از حد
- مشکل در غده هیپوفیز
تشخیص کمبود استروژن
تشخیص استروژن کم و به دنبال آن درمان می تواند از بسیاری از مشکلات بهداشتی جلوگیری کند.
اگر علائم کمبود استروژن را تجربه می کنید، با پزشک خود مشورت کنید. تشخیص زودتر به جلوگیری از عوارض بیشتر کمک میکند.
هنگام ویزیت، پزشک در مورد سابقه ی خانوادگی شما میپرسد و علائم شما را ارزیابی می کند. همچنین ممکن است معاینه بدنی انجام دهد. برای اندازه گیری سطح هورمون شما احتمالاً به آزمایش خون نیاز خواهد بود.
در صورت تجربه بودن، سطح استرون و استرادیول شما نیز ممکن است آزمایش شود:
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- بیخوابی
- دوره های پریود مکرر از دست رفته (آمنوره)
در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است درخواست اسکن مغزی را برای بررسی هرگونه ناهنجاری که ممکن است بر سیستم غدد درون ریز باشد، بدهد.
آزمایش DNA نیز برای ارزیابی مشکلات مربوط به سیستم غدد درون ریز مانند سندرم ترنر ممکن است درخواست شود.
درمان پایین بودن استروژن
زنانی که استروژن کمی دارند، ممکن است به درمان هورمونی نیاز پیدا کنند.
استروژن درمانی
به طور کلی زنانی که بین ۲۵ تا ۵۰ سال با کمبود استروژن هستند، دوز بالایی از استروژن برایشان تجویز می شود. که میتواند خطر پوکی استخوان، بیماری های قلبی عروقی و مشکلات عدم تعادل هورمونی را کاهش دهد.
دوز تجویزی بسته به میزان کمبود استروژن و روش درمان بستگی دارد. روش های درمانی استروژن:
- خوراکی
- بصورت موضعی
- واژینال
- تزریقی
در بعضی موارد، حتی پس از بازگشت سطح استروژن به حالت عادی، ممکن است به درمان طولانی مدت نیز نیاز باشد. دلیل این امر به خاطر حفظ سطح فعلی استروژن شما و احتیاج به دوز کمتر استروژن در طول زمان، باشد.
استروژن درمانی همچنین میتواند شدت علائم یائسگی را کاهش داده و خطر پوکی استخوان را نیز کاهش دهد.
استروژن درمانی طولانی مدت تنها برای خانم‌هایی؛ دارای هیسترکتومی یا زنانی که نزدیک دوران یائسگی هستند، توصیه می شود. در سایر موارد، استروژن درمانی فقط برای یک یا دو سال توصیه می شود. زیرا استروژن درمانی خطر ابتلا به سرطان را میتواند افزایش دهد.
جایگزینی هورمون درمانی (HRT)
HRT برای افزایش سطح هورمون طبیعی بدن استفاده می شود. در صورت رسیدن به یائسگی پزشک ممکن است HRT را توصیه کند. یائسگی باعث می شود سطح استروژن و پروژسترون شما به میزان قابل توجهی کاهش یابد. HRT می تواند به بازگشت این سطح به حالت عادی کمک کند.
در این درمان، هورمون ها قابل استفاده هستند:
- بصورت موضعی
- خوراکی
- واژینال
- تزریقی
درمان HRT را می توان در دوز ، مدت و ترکیب هورمون ها تنظیم کرد. به عنوان مثال، بسته به تشخیص، پروژسترون اغلب همراه با استروژن استفاده می شود.
⚠️زنان نزدیک به یائسگی که تحت HRT قرار می گیرند ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی داشته باشند. همچنین این نوع درمان خطر لخته شدن خون ، سکته مغزی و سرطان پستان را افزایش می دهد.
آیا سطح پایین استروژن با افزایش وزن ارتباطی دارد؟
هورمونهای جنسی مانند استروژن بر میزان چربی بدن تأثیر می گذارد. استروژن تنظیم گلوکز و متابولیسم لیپیدها را تنظیم می کند. اگر میزان استروژن شما کم باشد ، می تواند منجر به افزایش وزن شود.
تحقیقات نشان می دهد که به همین دلیل ممکن است زنان نزدیک به یائسگی دچار اضافه وزن شوند. اضافه وزن می تواند خطر چاقی ، دیابت و بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
اگر میزان استروژن پایین باشد، روی وزن تأثیر می گذارد،بنابراین باید با پزشک مشورت کنید. پزشک علائم را ارزیابی کرده و در مراحل بعدی درمان متناسب را توصیه میکند. سعی کنید که؛ رژیم متعادل داشته باشید و مرتباً ورزش کنید. با یک متخصص در مورد رژیم غذایی و برنامه ورزشی مناسب صحبت کنید.
نتیجه گیری
هورمون هایی مانند استروژن نقش کلیدی در سلامت کلی شما دارند. نقص ژنتیکی، سابقه خانوادگی عدم تعادل هورمون یا بیماری های خاص می تواند باعث کاهش سطح استروژن شما شود.
سطح پایین استروژن می تواند در رشد جنسی و عملکردهای جنسی اختلال ایجاد کند. همچنین می تواند خطر چاقی، پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهند.
در طول سالها درمانهای مؤثرتر یافته شده اند. دلیل کاهش استروژن در هر فرد، درمان خاص همچنین دوز و مدت زمان آن فرد را تعیین می کند.
