شب ادراری کودکان
شب ادراری یك مشكل شایع در دوران كودكی است. کودکان یاد می گیرند که ادرار روزانه را کنترل کنند زیرا از پر شدن مثانه خود آگاه می شوند. پس از بروز این مسئله، کودک می آموزد كه آگاهانه مثانه خود را كنترل و هماهنگ كند. که معمولا در سن چهار سالگی رخ می دهد. کنترل مثانه در شب، معمولاً بیشتر طول می کشد و تا سن ۵ تا ۷ سالگی انتظار نمی رود به این مهارت دست یابند.
تعداد کودکانی که دچار شب ادراری می شوند با توجه به سن متفاوت است. در پنج سالگی، ۱۶ درصد از کودکان و تا سن ۱۵ سالگی، فقط ۱ تا ۲ درصد به خیس کردن رختخواب ادامه می دهند. پسران دو برابر دختران احتمال دارند که دچار شب ادراری شوند.
برای اکثر کودکان، شب ادراری به خودی خود بدون معالجه برطرف می شود. با این حال، والدین و فرزندان ممکن است نگران خوابیدن باشند زیرا وضعیتی ناراحت کننده است.
علت شب ادراری کودکان
- مثانه کودک کندتر از حد معمول به بلوغ می رسد.
- مثانه كودك مقدار ادرار كمتری از حد معمول را در خود نگه می دارد.
- ژنتیک - والدینی که در دوران کودکیشان شب ادراری داشتند به احتمال زیاد فرزندان انها مبتلا به شب ادراری هستند.
- کاهش سطح وازوپرسین (هورمونی که باعث کاهش تولید ادرار می شود).
- خواب عمیق که سبب می شود کودک احساس پر بودن مثانه را نداشته باشد.
- مشکلات جسمی یا عاطفی به ندرت باعث شب ادراری می شود. اکثر کودکانی که دارای شب ادراری هستند مشکل پزشکی مهمی ملنند دیابت، عفونت مجاری ادراری، آلودگی مدفوع (انسداد مجدد)، کرمک، نارسایی کلیه، تشنج و مشکلات خواب (مانند آپنه خواب) ندارند.
- یبوست، که یک مشکل شایع در کودکان می باشد همچنین می تواند باعث شب ادراری شود. اگر حرکات روده فرزند شما کم است، باید این مورد را به پزشک فرزند خود ذکر کنید.
تشخیص علت شب ادراری کودکان
سنی که در آن شب ادرار "یک مشکل" تلقی می شود بستگی به زمانی دارد که کودک کنترل مثانه و دیدگاه والدین را به وجود آورد ممکن است والدینی که در کودکی شب ادراری داشتند، نگران شب ادرار فرزندشان در ۶ سالگی هم نباشند.ممکن است والدین یک کودک چهار ساله مبتلا به شب ادراری نگران باشند زیرا فرزند بزرگتر آنها در سه سالگی کنترل مثانه خود را کامل بدست آورده بود. در بیشتر کودکان، شب ادراری یک مشکل است که این امر در توانایی آنها در برقراری ارتباط با دوستان اختلال ایجاد می کند.
نكات مهمي كه هنگام بحث درمورد شب ادراری با پزشک به آنها اشاره مي كنيد عبارتند از:
- اتفاقات روز
- دوره های بدون شب ادراری
- سابقه خانوادگی شب ادراری
- دفعات شب ادراری
- اینکه کودک شما خروپف کند.
- تأثیر این مشکل بر کودک و خانواده
- چه روشهای درمانی استفاده شده است.
آزمایشات لازم برای شب ادراری کودک
۱. آزمایش ادرار . بررسی آزمایش ادرار بسیار با اهمیت است.
۲. معاینه. بیشتر کودکانی که دچار شب ادراری هستند نیازی به آزمایش یا ارجاع بیشتر ندارند. اما ممکن است کودکی که دچار مشکلات مثانه در روز یا یافته های غیر طبیعی در آزمایش ادرار یا معاینه جسمی است، نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشد.
درمان شب ادراری کودکان
درمان اولیه شب ادراری شامل آموزش و درمان انگیزشی است. در صورت عدم بهبودی شب ادراری با این مداخلات، ممکن است آلارم رفتاری یا دارویی امتحان شود. قبل از شروع درمان، این مهم را در نظر بگیرید که فرزند شما برای حضور در فرایند آماده و توانمند است. هم شما و هم فرزندتان باید انگیزه داشته باشید. اگر فرزند شما به اندازه کافی بالغ نباشد که مسئولیت درمان را بر عهده بگیرد، نباید مجبور به انجام چنین کاری شود. درمان اغلب طولانی است و ممکن است چرخه موفقیت و شکست داشته باشد.
والدین باید درک کنند که شب ادراری کاملاً غیر ارادی است و کودک هرگز نباید به دلیل خیس کردن لباس و رختخواب تنبیه شود. تنبیه بدنی و سرزنش کلامی توانایی کودک در خشک ماندن را بهبود نمی بخشد.اگر کودک شما ادرار کردن مکرر یا فوری، عطش شدید در طول روز، سوزش ادرار، تورم در پاها یا مچ پا یا مشکل جدید شب ادراری بعد از هفته ها بدون این مشکل ایجاد شود باید با پزشک معالج فرزند خود صحبت کنید. این شرایط ممکن است نشانه هایی از یک وضعیت جدی تر باشد که باید قبل از اقدام به درمان شب ادراری ارزیابی شود.
آموزش و مشاوره در مورد شب ادراری
🔸 شب ادراری معمول است. حداقل یک بار در هفته در ۱۶٪ از کودکان پنج ساله رخ می دهد.
🔸 شب ادراری در بیشتر کودکان به خودی خود از بین می رود.
🔸 شب ادراری اشتباه کودک نیست. کودکان نباید بخاطر آن تنبیه شوند.
🔸 کودک را تشویق کنید که به طور مرتب در طول روز و درست قبل از خواب به دستشویی برود (در کل چهار تا هفت بار). اگر کودک شب ها بیدار شد، او را به توالت ببرید.
🔸 از نوشیدنی های شیرین و حاوی کافئین مخصوصاً در عصر خودداری کنید.
🔸 ممکن است نوشیدن بیشتر مایعات در طی صبح و اوایل بعد از ظهر مفید باشد تا از پر شدن بیش از حد مثانه در طول شب جلوگیری می کند. قبل از تلاش برای این کار، یک دفتر یادداشت از مقدار مایعاتی که کودک شما در یک دوره ۲۴ ساعته می نوشد، درست کنید. براساس آن، می توانید برنامه ای برای پخش مایعات در صبح، بعد از ظهر و عصر ایجاد کنید. یک توصیه این است که ۴۰ درصد مایعات را در صبح، ۴۰ درصد بعد از ظهر و فقط ۲۰ درصد در عصر به کودک دهید. به عنوان مثال، اگر كودك به طور كلی در ۲۴ ساعت ۳۲ اونس (تقریباً ۱ لیتر) مایعات مصرف كند، والدین باید ۱۳ اونس (تقریباً ۴۰۰ میلی لیتر) - تقریباً ۴۰ درصد - در صبح، ۱۳ اونس (تقریباً ۴۰۰ میلی لیتر) در بعد از ظهر ارائه دهند، و ۶ اونس (تقریباً ۲۰۰ میلی لیتر) - تقریباً ۲۰ درصد – عصر به کودک بدهند.
🔸 هر شب به کودک یادآوری کنید تا قبل از خواب به دستشویی برود و هر زمان از خواب بلند شد نیز این کار را انجام دهد.
🔸 با استفاده از روشنایی های شبانه در حمام و راهرو به کودک کمک کنید تا توالت را به راحتی پیدا کند. اگر توالت دور از اتاق خواب کودک است، یک صندلی قابل حمل را در اتاق کودک قرار دهید.
🔸 استفاده از پوشک و شورت تمرینی را در خانه متوقف کنید، زیرا این ممکن است باعث شود کودک نتواند از رختخواب خود بیرون بیاید، به خصوص اگر کودک بزرگتر از هشت سال باشد. ممکن است از آنها برای موارد خاص مانند ملاقات های شبانه با خانواده یا دوستان استفاده شود.
🔸 از تشک کودک با لایه ضد آب محافظت کنید تا بوی ادرار پخش نشود.
🔸 بعد از خیس شدن رختخواب و لباس ها، کودک را تشویق کنید قبل از تغییر لباس خواب به حمام برود. می توانید یک حوله خشک را روی قسمت مرطوب رختخواب قرار دهید، یا می توانید تخت را از قبل در چند لایه بسازید، و یک لایه مناسب را با یک پد ضد آب بگذارید. این به شما و یا کودک اجازه می دهد تا به سرعت و به راحتی لایه خیس را بردارید و به سرعت مجددا محل خواب کودک درست شده و سبب آرامش وی شود.
🔸 از کودک بخواهید که در تمیز کردن تختخواب خود، از جمله پاک کردن و شستن ملافه های تختخواب کمک کند. همچنین اطمینان حاصل کنید که کودک روزانه دوش یا حمام می کند تا از ماندن بوی ادرار بر روی پوستش جلوگیری شود.
🔸 اجازه ندهید کسی فرزندتان را مورد تمسخر قرار دهد.
رفتار درمانی برای شب ادراری
درمان انگیزشی - شامل ثبت موارد بهتر شدن است و جوایز بیشتری برای مدت زمان خشکی طولانی تر دارد. شما و کودکتان باید از قبل در مورد پاداش توافق کنید و ممکن است از یک برچسب در تقویم برای هر شب خشک به یک کتاب مورد علاقه برای هفت شب متوالی بروید.انگیزش درمانی روشی مناسب برای امتحان کردن در ابتدا برای کودکان خردسال است.
• خود بیدار شدن از خواب - روشهای خود بیداریبه کودک می آموزد که چگونه تشخیص دهد که مثانه در طول روز پر است با امید به اینکه او بتواند این احساس را در طول شب تشخیص دهد، این احتمال وجود دارد که در کودکان بالای شش سال موفق باشد.
کودک باید قبل از خواب هر شب روال خود بیداری را تمرین کند. بگذارید کودک روی تخت دراز بکشد، وانمود کنید که نیمه شب است و احساس کنید مثانه پر است. از کودک بخواهید تصور کند مثانه او در حال گفتن است، "قبل از اینکه دیر بشه از خواب بیدار شو." کودک سپس به دستشویی برود.
کودک همچنین باید سعی کند در طول روز تکنیک های خود بیدار سازی را تمرین کند. هنگامی که او احساس می کند باید فورا به دستشویی برود، به او می گوییم که به اتاق خواب برود و روی تخت دراز بکشد و وانمود کند که خواب است. به کودک بگویید که که فکر کند مثانه پر است و نیاز به بلند شدن دارد، بعد از مدتی کوتاه، باید بلند شود و برای ادرار کردن به دستشویی برود.
اگر خود کودک بیدار نشود، ممکن است حداقل یک بار در طول شب کودک را بیدار کنید. از کمترین تحریک ممکن مانند روشن کردن چراغ شروع کرده وبا گفتن نام کودک، لمس کردن شانه یا صورت، لرزش به آرامی یا استفاده از زنگ پیشرفت کنید. پس از بیدار شدن، کودک باید بدون کمک به دستشویی برود.
• زنگ شب ادراری - زنگ شب ادراری مؤثرترین روش برای کنترل شب ادراری است. آنها به طور معمول برای کودکان بزرگتر از هفت سال استفاده می شوند. آلارم ها معمولاً از اول استفاده نمی شوند زیرا قیمت متوسطی دارند و نیاز به کودک و والدین بسیار با انگیزه دارد. ممکن است بعد از گذشت سه تا شش ماه از سایر روشهای آموزش رفتاری و قبل از درمان با دارو، سعی کنید زنگ درمانی را انجام دهید.
هشدارها با استفاده از سنسور کار می کنند و اولین قطره ادرار را در لباس زیر تشخیص می دهد. هنگامی که سنسور فعال می شود، سیگنال را به دستگاه زنگ می فرستد، که قرار است کودک را با صدا، نور یا لرزش بیدار کند. زنگ خطر به کودک کمک می کند تا قبل از خاموش شدن زنگ از خواب بیدار شود یا ادرار را متوقف کند.
کودکان باید مسئول زنگ خطر خود باشند و هر شب قبل از خواب باید آن را تست کنند. با توجه به صدا یا لرزش در کودک، کودک باید ترتیب وقایعی را که در صورت خاموش کردن زنگ خطر رخ خواهد داد تصور کند:
• کودک زنگ را خاموش می کند، بلند می شود و ادرار کردن را در دستشویی به پایان می رساند.
• کودک به اتاق خواب باز می گردد، تختخواب و لباس خود را تغییر می دهد (در صورت لزوم با کمک والدین)
• کودک سنسور را پاک یا جایگزین می کند.
• کودک زنگ را مجددا تنظیم می کند و به خواب می رود.
با شروع زنگ درمانی، برخی از کودکان با خاموش شدن زنگ از خواب بیدار نمی شوند. شما باید ابتدا کودک را بیدار کنید، اگرچه در نهایت بیشتر کودکان یاد می گیرند که بیدار شوند. برای موفقیت در زنگ هشدار درمانی بسیار مهم است که کودک در طول فرایند رفتن به دستشویی در نیمه شب بیدار و آگاه باشد و حالت راه رفتن درعین خواب را نداشته باشد. از زنگ هشدار به طور مداوم استفاده کنید تا کودک سه تا چهار هفته متوالی شب ادراری نداشته باشد. که معمولاً سه تا چهار ماه طول می کشد اما می تواند بین پنج هفته تا شش ماه باشد. در صورت عود مجدد شب ادراری، زنگ شب ادراری را می توان دوباره شروع کرد.
یادگیری کلی - یادگیری بیش از حد می تواند به بهبود موفقیت طولانی مدت آلارم شب ادراری کمک کند. یادگیری کامل شامل استفاده از زنگ شب ادراری است ، همانطور که در بالا توضیح داده شد، بعد از زمانی که کودک به مدت سه تا چهار هفته شب ادراری نداشته باشد می توان به کودک اجازه داد در ساعت قبل از خواب ۶ اونس (۳/۴ لیوان ، تقریبا ۲۰۰ میلی لیتر) آب بنوشد. پر کردن مثانه، توانایی کودک در بیدار شدن از خواب قبل از خیساندن تخت را به چالش می کشد.
ساعت زنگ دار- ممکن است شما از یک ساعت زنگ دار ساده برای درمان شب ادراری استفاده کنید. می توان تنظیم کرد که کودک را بعد از دو تا سه ساعت خواب بیدار کند، خواه کودک ادرار داشته باشد یا خیر.
دارودرمانی
دسموپرسین دارویی است که برای معالجه شب ادراری در کودکان استفاده می شود. در اکثر موارد، قبل از در نظر گرفتن دسموپرسین، هشدارهای درمانی و یا زنگ های خواب در اتاق خواب به مدت سه تا شش ماه انجام می شود. داروها ممکن است گران باشند، عوارض جانبی داشته و میزان عود بالاتری نسبت به درمان های رفتاری دارند. از داروهای درمانی و رفتارهای درمانی می توان در کنار هم استفاده کرد.
دسموپرسین، دارویی است که باعث کاهش تولید ادرار می شود. به صورت قرص موجود است و در زمان خواب برای کاهش مقدار ادرار حاصل از خواب مصرف می شود. به طور کلی برای دوره های کوتاه توصیه می شود.
عوارض جانبی جدی با دسموپرسین بسیار نادر است اما اگر كودك قبل از خواب بیش از حد مایعات بنوشاند، می تواند بروز كند. به همین دلیل، کودکان نباید بعد از ساعت ۵ عصر شب هنگام استفاده از دسموپرسین بیش از ۸ اونس (۲۴۰ میلی لیتر) مایع بنوشند. كودك نبايد از يك ساعت قبل و هشت ساعت پس از مصرف دسموپرسين، مايعات را بنوشد.
متاسفانه، میزان عود با دسموپرسین بسیار زیاد است. تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد از کودکان پس از قطع دارو، بازگشت شب ادراری شبانه دارند. کاهش تدریجی دوز روزانه، به جای قطع ناگهانی دارو، ممکن است میزان عود را کاهش دهد.
روشهای درمانی مکمل و جایگزین – روش های مکمل و جایگزین در کودکانی که شب ادراری از جمله طب سوزنی ، مانورهای کایروپراکتیک و هیپنوتیزم را امتحان کرده اند، مورد آزمایش قرار گرفته است. با این وجود، اطلاعات کافی از مطالعات علمی در دست نیست تا بدانیم آیا این روشهای درمانی مؤثر است یا خیر.
