معاینه پستان در خانه

تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه نه تنها شانس درمان را افزایش می دهد، بلکه از عوارض روحی- روانی، خانوادگی و اجتماعی آن جلوگیری می کند. یکی از راه های تشخیص زودرس سرطان پستان، خودآزمایی پستان یا معاینه پستان توسط خود فرد است.

خودآزمایی پستان چیست؟

خودآزمایی پستان یا معاینه پستان توسط خود فرد است. این معاینه برای هر زن و در هر سن قابل اجرا است. خودآزمایی سینه هزینه ای ندارد و در هر ماه، تنها ۱۵ دقیقه وقت جهت انجام آن لازم است. با معاینه ماهیانه پستان، با خصوصیات پستان خود آشنا می شوید و در صورت بروز هر گونه تغییر در مراحل اولیه قادر به تشخیص آن خواهید بود.

۷۰ درصد سرطان های پستان طی معاینه پستان توسط خود فرد، کشف می شوند.

ذکر این نکته ضروری است که معاینه ماهیانه نمی تواند جایگزین معاینه بالینی توسط پزشک یا ماموگرافی شود و در واقع در فاصله مراجعات پزشکی، کمک کننده است. بنابراین، معاینات منظم در فواصل ۱۲-۶ ماه توسط پزشک و انجام ماموگرافی طبق نظر پزشک، باید همراه با خودآزمایی پستان انجام شود.

 چگونه خودآزمایی پستان را در خانه انجام دهیم؟

خودآزمایی پستان باید هر ماه در تاریخ معین و به روش مشخصی انجام شود.

زمان انجام خودآزمایی پستان

۱. خانم ها باید از سن ۲۰ سالگی به بعد، خودآزمایی پستان را انجام دهند. بهترین زمان انجام تست ماهیانه، ۳-۲ روز پس از پایان عادت ماهیانه است. به عبارت دیگر حدود روز نهم یا دهم از شروع عادت ماهیانه، زمان مناسبی برای انجام معاینه است. در این زمان پستان ها کمترین حساسیت و سنگینی را دارند، در نتیجه انجام معاینه راحت تر و نتیجه معاینه دقیق تر است.

۲. در صورتی که به هر علت عادت ماهیانه نمی شوید خودآزمایی پستان را در یک روز مشخص در هر ماه، مثلاً روز اول ماه، انجام  دهید.

۳. در خانم های شیرده، بهتر است معاینه پس از شیردادن به نوزاد و تخلیه شیر از پستان انجام شود.

۴. در صورتی که رحم شما به طریق جراحی خارج شده باشد، اگر تخمدان ها نیز خارج شده باشند در یک روز مشخص در هر ماه ( مانند زنان یائسه) معاینه را انجام دهید ولی در صورتی که تخمدانها در بدن باقی هستند و شما در سنین قبل از یائسگی هستید جهت انجام معاینه دقیق تر، با پزشکتان مشورت کنید.

۵. همچنین در صورتی که از درمان های هورمونی استفاده می کنید، در مورد زمان انجام خودآزمایی بهتر است با پزشک مشورت کنید.

در صورت مشاهده هر گونه تغییر یا لمس توده در سینه، فوراً با پزشک خود مشورت کنید

اغلب توده های پستانی خوش خیم هستند، اما تشخیص نهایی آنها به عهده پزشک مجرب است

نحوه انجام خودآزمایی پستان

معاینه سینه شامل دو مرحله است: نگاه کردن و لمس کردن.

۱. نگاه کردن

در برخی موارد، بیماریهای پستان به ویژه سرطان های سینه باعث بروز تغییراتی در ظاهر پستان می شوند که با نگاه کردن به پستانها قابل تشخیص است. بنابراین لازم است که با ظاهر سینه های خود آشنا باشید تا بتوانید هر گونه تغییرات احتمالی را در آنها تشخیص دهید.

نگاه کردن شامل چند مرحله است:

۱.  دستها را در دو طرف بدن به حالت آویزان قرار دهید و به پستان نگاه کنید.

۲.  دستها را از کنار سرتان صاف بالا بکشید.

۳.  دستها را از آرنج خم کنید و به کمر فشار دهید (دستها را به کمر بزنید و فشار دهید).

۴. دستها را صاف به جلو بکشید و کمی به سمت جلو خم شوید. 

در هر یک از وضعیتهای بالا، پستان را به دقت نگاه کنید. هر گونه تغییری شامل فرورفتگی پوست یا نوک پستان، قرمزی یا زخم پستان، پوسته پوسته شدن نوک پستان، انحراف نوک پستانها، برآمدگی در قسمتی از پستان یا برجستگی عروق در قسمتی از پستان مهم است. عدم تقارن پستانها، در صورتی که از قبل بوده باشد (مادرزادی، از دوران بلوغ یا پس از شیردهی) مسئله مهمی نیست ولی هر گونه تغییر اخیر در اندازه پستانها باید بررسی شود.

۲. لمس کردن

برای معاینه صحیح پستانها در هنگام لمس، بهتر است از قسمت انتهایی بند آخر ۳ انگشت میانی دستها ( و نه نوک انگشتان) استفاده کرد. این قسمت را اصطلاحاً نرمه انگشت می گویند که حساسیت لمس آن بیشتر از سایر نقاط است. هیچ وقت پستان را بین انگشتان فشار ندهید زیرا بطور کاذب احساس وجود توده را می کنید. در حالی که واقعاً توده ای وجود ندارد.

چه مناطقی را باید معاینه کرد؟

• محدوده ای که بین استخوان ترقوه از بالا، استخوان جناغ سینه و زیر بغل از طرفین و دو انگشت پایین تر از لبه پایین پستان، در محل کش لباس زیر از پایین قرار دارد، باید معاینه شود.

• برای لمس پستان بهتر است دراز بکشید برای معاینه پستان راست یک بالش کوچک زیر شانه چپ و دست چپ را زیر سر قرار دهید. شانه شما بایستی به اندازه ای بالا رود که پستان چپ در وسط قفسه سینه قرار گیرد و به هیچ سمتی انحراف نداشته باشد.

• برای معاینه پستان راست همیشه از دست چپ و برای معاینه پستان چپ همیشه از دست راست استفاده کنید.

• همه پستان را با حرکات چرخشی کوتاه لمس کنید. برای لمس انگشتان را روی قفسه سینه با فشار کم، متوسط و زیاد بچرخانید تا لمس سطحی و عمقی در هر ناحیه انجام شود. برای اینکه همه جا را معاینه کنید بهتر است تمام پستان را به صورت دوایر متحدالمرکز از اطراف به سمت نوک پستان معاینه کنید.

روش های دیگری هم وجود دارد، مثل اینکه پستان را به ۴ قسمت تقسیم کنید و هر ربع را به طور جداگانه معاینه کنید.پس از اینکه تمام پستان را معاینه کردید، دنباله پستان را در ناحیه زیر بغل و سپس گودی زیر بغل را از نظر وجود توده پستانی یا زیربغلی بررسی کنید. سپس پستان مقابل را به همین شیوه لمس کنید.

• معاینه پستان را می توانید در حین استحمام نیز انجام دهید. در این حالت پوست پستان لغزنده و اصطحکاک در لمس کمتر است و معاینه پستانها راحت تر انجام می شود. اگر سینه های شما کوچک هستند با این روش ابتدا یک دست را روی سر بگذارید و با دست مقابل پستان آن سمت را لمس کنید.

• در انتهای معاینه نوک پستان را مانند حالت دوشیدن، فشار مختصری بدهید تا در صورت وجود ترشح، آن را پیدا کنید

پس از معاینه کامل پستان، در صورت وجود هر یک از موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:

۱. لمس توده در پستان

۲.  افزایش اندازه توده ای که از قبل وجود داشته است.

۳. علائم پوستی مانند فرو رفتگی پوست یا نوک پستان، انحراف نوک پستان، قرمزی، زخم و ...

۴. پوسته پوسته شدن، قرمزی و خارش نوک پستان

۵. ترشح غیر طبیعی از نوک پستان