علت خون دماغ شدن چیست؟

خون دماغ شدن، که به آن اپیستاکسی نیز گفته می شود، شامل خون ریزی از قسمت داخلی بینی است. بسیاری از افراد هر از چند گاهی دچار خونریزی بینی می شوند، به ویژه کودکان کوچکتر و بزرگسالان. اگرچه ممکن است خون دماغ ترسناک باشد، اما اکثر آن ها معمولاً در اثر ناراحتی های جزئی رخ می دهند و خطرناک نیستند. خون ریزی مکرر بینی در صورتی که بیش از یک بار در هفته رخ دهد باید مورد بررسی قرار گیرد.

پوشش بینی شما حاوی رگ های خونی زیادی است که نزدیک به سطح قرار دارند و به راحتی آسیب می بینند.

علت خون دماغ شدن

دو علت عمده خونریزی بینی عبارت است از:

• فضای خشک در بینی: هنگامی که غشای بینی شما خشک می شود، بیشتر مستعد خونریزی و عفونت هستید.
• فرو بردن انگشت یا یک جسم خارجی در بینی، که باعث آسیب به مویرگ های بینی می شود.

سایر علل ایجاد خون دماغ شامل موارد زیر است:

• سینوزیت حاد (عفونت سینوس های پیشانی)
• آلرژی
• مصرف آسپرین
• اختلالات خونریزی مانند هموفیلی
• مصرف رقیق کننده های خون (ضد انعقاد کننده ها) مانند وارفارین و هپارین
• محرک های شیمیایی مانند آمونیاک
• سینوزیت مزمن
• مصرف کوکائین
• سرماخوردگی
• انحراف بینی
• پولیپ بینی
• در صورت استفاده مکرر از اسپری های بینی مانند مواردی که برای درمان آلرژی استفاده می شود.
• رینیت غیر آلرژیک (احتقان مزمن یا عطسه که به آلرژی مربوط نمی شود)
• ضربه به بینی

دلایلی که کمتر باعث خونریزی بینی می شوند شامل موارد زیر هستند:

• مصرف الکل
• تلانژکتازی ارثی یا گشاد شدگی مویرگ ها
• ترومبوسیتوپنی ایمنی 
• سرطان خون
• تومورهای بینی و پارانازال
• پولیپ بینی
• انجام جراحی بینی
• بارداری

به طور کلی، خونریزی بینی علامت یا نتیجه ی فشار خون بالا نیست. در موارد نادر ممکن است که فشار خون بالا، خون ریزی بینی را تشدید یا طولانی تر کند.

خون ریزی بینی را می توان به دو دسته، خونریزی قدامی و خونریزی خلفی، بر اساس محلی که از آن خونریزی سرچشمه می گیرد، تقسیم کرد.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه نمایید؟

اکثر خونریزی های بینی جدی نیستند و به خودی خود یا با انجام مراحل مراقبتی، متوقف می شوند.

در صورتی که موارد زیر رخ دهد بهتر است به اورژانس مراجعه داشته باشید:

• در اثر تصادف رانندگی دچار مصدومیت و خون ریزی بینی شوید.
• مقدار بیشتر از حد انتظار، خون  از دست بدهید.
• در تنفس به مشکل بخورید.
• بیش از ۳۰ دقیقه حتی با فشار دادن ناحیه ی بینی، خون ریزی بند نیاید.
• خون دماغ در كودكان كمتر از ۲ سال رخ دهد.
• توجه داشته باشید که اگر خون زیادی را در این حین از دست دادید، خود را به یک اورژانس برسانید و خودتان رانندگی نکنید. اگر در جاده یا خیابان هستید، درخواست آمبولانس نمایید.

اگر به طور کلی مبتلا به خونریزی مکرر بینی هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. حتی اگر بتوانید خون ریزی ها را به راحتی متوقف نمایید، تعیین علت بروز مکرر خونریزی بینی بسیار مهم است.

درمان خونریزی بینی یا خون دماغ شدن 

مراحل خود مراقبتی برای خون ریزی های مداوم بینی شامل موارد زیر است:

۱- به صورت صاف بنشینید و به سمت جلو خم شوید. با ماندن به صورت قائم، فشار خون را در رگهای بینی خود کاهش می دهید. این کار باعث کاهش خروج خون از بینی شما می شود. متمایل شدن به جلو به شما کمک می کند تا از بلع خون که می تواند معده شما را تحریک کند، جلوگیری کنید.

۲- با ملایمت فراوان، نفستان را از بینی تان خارج کنید تا خون لخته شده بیرون آید و بینی پاک شود. یک ماده تقویت کننده بینی را در بینی خود اسپری کنید.

۳- بینی خود را آرام فشار دهید. از انگشت شست و انگشت اشاره خود استفاده کنید تا هر دو سوراخ بینی بسته شود، حتی اگر فقط یک طرف خونریزی داشته باشد. از دهان نفس بکشید. به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه این کار را ادامه دهید. این مانور، فشار خون روی قسمت بینی را کاهش می دهد و اغلب جریان خون را متوقف می کند. اگر خونریزی ادامه داشت یا احیانا شدت گرفت، حتما لازم است به پزشک مراجعه کنید.

۴- پس از متوقف شدن خونریزی، برای جلوگیری از شروع مجدد آن، بینی خود را فشار ندهید و نکشید و برای چند ساعت خم نشوید. سر خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.

نکاتی برای کمک به جلوگیری از خون ریزی بینی:

محیط داخلی بینی را مرطوب نگه دارید: به خصوص در ماههای سردتر که هوا خشک است، روکش نازک و سبک از پماد های مخصوص مثل وازلین یا پماد های آنتی بیوتیکی مانند باسیتراسین یا نئوسپورین را با یک سواب پنبه ای سه بار در روز به بینی خود بمالید. همچنین اسپری نمکی بینی نیز می تواند به مرطوب نگه داشتن غشاهای بینی کمک کند.

کوتاه کردن ناخن های فرزندتان: کوتاه نگه داشتن ناخن ها باعث عدم آسیب به بینی می شود.

استفاده از مرطوب کننده: یک مرطوب کننده با افزودن رطوبت به هوای ناحیه مورد نظر، اثرات منفی هوای خشک را خنثی می کند.

علت خون دماغ شدن در خواب یا بیداری چیست؟

ممکن است لازم باشد آزمایشاتی را برای بررسی علت خون ریزی های مکرر در خواب یا بیداری انجام دهید.

اگر سابقه خونریزی شدید و مداوم دارید، بهتر است ابتدا یک آزمایش ساده خون انجام بدهید. اگر در این آزمایش مشکل خاصی به نفع وجود اختلالی که ممکن است دلیل این خون ریزی ها باشد گزارش شود، احتمالا یک آزمایش جامع تر به شما پیشنهاد خواهد شد و در صورت لزوم، فاکتور های انعقادی در بدن شما بررسی می گردد.