علت عقب افتادن پریود چیست؟

تعریف قاعدگی یا پریود

به طور کلی قاعدگی به معنای خونریزی در اثر ریزش لایه داخلی رحم  یا همان آندومتر است. خون و بافت آندومتر از طریق دهانه رحم و واژن دفع می‌شود.

هر دختر سالمی پس از ورود به سن بلوغ با ایجاد تغییرات هورمونی، هر ماه یک مرتبه دچار این امر طبیعی می شود. چرخه قاعدگی نرمال یا عادی بین ۲۴ تا ۳۸ روز طول می‌کشد. یعنی هر پریود باید بین ۲۴ تا ۳۸ روز بعد از شروع پریود قبلی آغاز شود. پریود یا خونریزی قاعدگی که بین ۴ تا ۷ روز طول بکشد سالم و طبیعی است. 

تاخیر پریود در دختران جوان یا در ابتدای پریود شدن

در بعضی از دختران چرخه‌های قاعدگی در سال‌های ابتدایی بلوغ، نوسان دارند. اما معمولا پس از چند سال، چرخه قاعدگی به ثبات نسبی می‌ رسد و منظم و تکرارپذیر می‌شود. باید در هر چرخه، طول و شدت خونریزی یکسان باشد. هر چند ممکن است تغییراتی را از چرخه‌ای به چرخه دیگر در دختران جوان مشاهده کنید اما شدت و طول پریود بستگی به سطح هورمون‌ها دارد که می‌توانند به دلایل مختلفی کم و زیاد شوند. از جمله:

• استرس
• ورزش بیش از حد
• رژیم غذایی
• مصرف قرص پیشگیری از بارداری در صبح روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده،

می‌تواند میزان هورمون‌ها را موقتا تغییر دهد.

الیگو منوره یا تاخیر در وقوع پریود

تاخیر در قاعدگی یعنی خانمی که با وجود رسیدن به سن بلوغ و شروع عادت های ماهیانه، دچار بی نظمی در سیکل قاعدگی شده است. به طور دقیق تر به زمانی گفته می شود که یک سیکل قاعدگی عادی بیش از ۳۵ روز طول بکشد یا شخصی در طی یک سال کمتر از نه دوره قاعدگی را تجربه نماید. دلایل مختلفی برای الیگومنوره وجود دارد که برخی از آنها بی ضرر هستند. همچنین این موضوع می تواند نشانه ای از وجود یک اختلال و وضعیت جدی تر در سلامتی باشد.

علائم الیگومنوره شدن یا عقب افتادن پریود چیست؟

عدم وقوع یک دوره از قاعدگی در ماه یا بی نظمی‌های گاه و بی گاه در چرخه قاعدگی، اتفاقی نادر نیست و لزوماً نشانه وجود مشکل خاص و جدی نیست. برخی از تغییرات در چرخه قاعدگی یک فرد در طول زندگی طبیعی است.

هورمون‌هایی که بر چرخه قاعدگی اثر گذار هستند، می توانند به طور موقت تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرند. اما، اگر دوره‌های قاعدگی شخصی به طور ناگهانی نسبت به سیکل‌های روتین قبلی‌اش، تغییرکند، ضروری است که علت دقیق این تغییر را ریشه یابی کند.

علائم الیگومنوره شامل موارد زیر است:

• بیش تر از ۳۵ روز از پریود قبلی گذشته باشد.
•  کمتر از نه دوره پریود شدن در سال 
• چرخه قاعدگی نامنظم 
• پریودهای سبک تر از حد معمول داشته باشد (یعنی خون ریزی بسیار کمی تجربه شود).
• هنگامی که خونریزی با الگوی نامنظم اتفاق می افتد، ممکن است علائم دیگری بجز خونریزی را تجربه کنید. علائمی مانند سندروم قبل از قاعدگی، گرفتگی عضلات و نفخ. هرچند در پاره ای از موارد ممکن است علامت خاصی را مشاهده نکنید.
• رنگ خون پریودی به رنگهای، قهوه ای تیره، قرمز یا صورتی روشن باشد.
• بعد از پاک شدن و پایان قاعدگی، روی پد یا تامپون یا بر لباس زیرتان لخته یا مخاط مشاهده کنید.

تغییر در سیکل(چرخه) پریود

مهم ترین نکته در اینجا توجه به سیکل همیشگی شماست و شما باید با دانستن تاریخ دقیق سیکل خود، به هر گونه تغییری واکنش نشان دهید. به عنوان مثال، اگر معمولاً هر ۳۰ روز یک بار پریود می شوید اما اگر:

1. پریود اخیر شما  ۳۵ تا ۴۰ روز یا بیشتر طول کشیده است.
2. یا حجم خونریزی پریودتان تغییر کرده است.

اینها می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد مگر اینکه خود فرد با استفاده از داروهای هورمونی سیکل قاعدگی اش را کنترل می کند که در این حالت چرخه عادت ماهیانه آنها می تواند تغییر کند.

محاسبه زمان تخمک گذاری 

علت عقب افتادن پریود

علت عقب افتادن پریود یا پریود نشدن می تواند یک یا چند عامل از موارد زیر باشد :

۱. منارک 

هنگامی که یک خانم برای اولین بار چرخه قاعدگی را شروع می کند، ممکن است چندین سال طول بکشد تا یک الگوی منظم ایجاد کند. در ابتدا و اولین تجربه، خونریزی ها نامنظم است و دوره‌ها ممکن است از ماه قبل سنگین‌تر یا سبک تر باشند که امری غیر عادی نیست. با گذشت زمان، هورمون ها تثبیت می شوند. بنابراین اگر ماه های اول تجربه قاعدگی هستید، نگران تاخیر و بی نظمی سیکل خود نباشید.

۲. تغییرات هورمونی و سبک زندگی بر پریود

تغییر هورمون ها در دوران خاص

چرخه قاعدگی نیز ممکن است در پاسخ به سایر تغییراتی که در زندگی یک فرد رخ می دهد، دستخوش تغییر شود. به عنوان مثال عوامل زیر همگی می‌توانند بر نظم سیکل های قاعدگی یک خانم تأثیر بگذارند.:

• بارداری
• تازه زایمان کردن
• شیردهی به کودک

تغییر در سبک زندگی

 تغییر در سبک زندگی مانند موارد زیر نیز می تواند بر طول دوران پریود شما تأثیر بگذارد.:

• رفتن به مرخصی و ریلکس کردن
• استرس در محل کار
• از دست دادن مقدار زیادی وزن در کوتاه مدت

سوء تغذیه 

از عواملی است که می تواند باعث شود که پریود شما نا منظم گردد و حتی گاهی ممکن است مانع از رخ دادن آن شود. افرادی که مبتلا به اختلالات خورد و خوراک هستند مانند بی اشتهایی عصبی که به شدت منجر به کاهش وزن می‌شود غالباً چرخه قاعدگی بسیار نامنظمی دارند.

۳. ورزش سنگین و پریود نشدن

خانم هایی که برای یک رشته خاص به شدت ورزش یا تمرین سخت می کنند نیز می توانند دچار تغییراتی در چرخه قاعدگی خود شوند. برخی از ورزشکاران حرفه‌ای به دلیل شدت تمرین خود دوره های بسیار سبکی را تجربه می‌کنند و یا گاهی هیچ دوره‌ی خون ریزی در ماه ندارند.

۴. اضافه وزن و تاخیر در پریود

اضافه وزن یا چاقی نیز می تواند بر کیفیت سیکل قاعدگی شما تأثیر بگذارد. استروژن، یک هورمون اصلی برای تنظیم قاعدگی است که در چربی بدن یافت می شود. داشتن چربی بیش از حد نرمال در بدن میزان استروژن شما را افزایش می دهد که این می تواند بر چرخه قاعدگی موثر باشد. اختلالات قاعدگی که ناشی از افزایش وزن و چاقی باشد را می توان با حفظ کردن وزن در محدوده ی طبیعی، رفع نمود.

۵. داروهایی که باعث عقب افتادن پریود می شوند؟

برخی از داروهای خاص، به خصوص داروهای ضد بارداری، می توانند چرخه قاعدگی فرد را تغییر دهند. استفاده از:

• قرص های ضد بارداری یا آمپول های آن،
• استفاده از حلقه یا استفاده از IUD در داخل واژن

می تواند منجر به تغییرات سیکل قاعدگی شود. مصرف داروها در برخی از افراد، سیکل‌ها ممکن است باعث زودتر و سنگین تر شدن پریود و خونریزی شوند، اما در برخی دیگر برعکس است و شخص دوره‌های سبک و دیر به دیر را تجربه می‌کند که مطرح کننده الیگومنوره است.

سایر داروهای موثر بر چرخه قاعدگی عبارتند از:

• داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین
• داروهای مصرفی در درمان صرع
• داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی

۶. تنبلی تخمدان یا PCO و عقب افتادن پریود

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نوعی اختلال هورمونی است که در بین زنان در سنین باروری شایع است. زنان مبتلا به PCOS ممکن است دوره قاعدگی دیر به دیر یا طولانی را تجربه کنند. همچنین در این افراد سطح هورمون مردانه (آندروژن) افزایش می یابد. تخمدان ها ممکن است مجموعه های کوچک زیادی از فولیکول ها را ایجاد کرده و نتوانند به طور منظم تخمک ها را آزاد کنند.

علت دقیق بروز PCOS ناشناخته است. تشخیص زودرس و درمان همراه با کاهش وزن ممکن است خطر عوارض طولانی مدت آن  مانند دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را کاهش دهد.

• نارسایی اولیه تخمدان
• بیماری التهابی لگن
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• هایپر پرولاکتینمی (افزایش سطح پرولاکتین در خون)
• پرولاکتینوما (آدنوم در غده هیپوفیز قدامی)
• تومورهای ترشح هورمون
• اختلالات تیروئید
• انسداد رحم، گردن رحم و یا مهبل
• استفاده از استروئید ها
• بیماری گریوز
• سندروم پرادر ویلی
• دیابت های کنترل نشده  ی نوع ۱ و نوع ۲ 

تشخیص علت تاخیر در پریود

هنگامی که با نگرانی از بروز اختلال در چرخه قاعدگی خود به پزشک مراجعه می کنید، آنها با پرسیدن سؤالاتی در مورد سلامتی شما شروع می کنند. پزشک متخصص ممکن است از شما درباره نظم و سلامتی قاعدگی مادر، خاله ها یا خواهرانتان سؤال کنند و این که آیا تاکنون دچار موارد اخلال در باروری یا سرطان شده اند یا خیر، زیرا در تحقیقات گسترده ای در سال های اخیر ثابت شده است که این اختلالات جنبه‌ی ارثی و ژنتیکی دارند. بنابراین شما نیاز به مراجعه به یک متخصص زنان و یا ماما دارید. آنها سوالات تخصصی تر و مرتبط تری را از شما خواهند پرسید و ممکن است برایتان آزمایشاتی را تجویز نمایند.

یک متخصص زنان در مورد علائم شما صحبت خواهد کرد و ممکن است در مورد سابقه فعالیت جنسی تان و سابقه حاملگی ها و زایمان هایی که داشته اید از شما سؤال کند. همچنین ممکن است درمورد سایر شرایط سلامتی یا جراحی هایی که انجام داده اید، و هرگونه دارو و مکملی که مصرف  می کنید از شما اطلاعات بخواهد.

پزشک شما ممکن است یک معاینه رکتوم و واژینال را برای شما انجام دهد، که به شما کمک می کند تا از ناهنجاری هایی که  برایتان قابل مشاهده و احساس نبوده مطلع شوید. با استفاده از انگشت پوشیده شده با دستکش، به آرامی درون روده و واژن شما را بررسی می کند. ممکن است شما درد یا ناراحتی مختصری را تجربه یا احساس خجالت کنید، اما این بررسی بسیار سودمند است و به سرعت تمام می شود.

همچنین ممکن است شما نیاز به معاینه عمقی واژن با استفاده از یک اسپکولوم داشته باشید. این امر به شما کمک می کند تا متخصص داخل واژن تا گردن رحم شما را ببیند. آنها ممكن است از نواری مخصوص برای نمونه برداری از بخش مورد نظرشان استفاده كنند.

اگر در هر لحظه در طی این معاینات دچار درد شدید یا احساس ناراحتی (از نظر جسمی یا عاطفی) شدید، سریعاً به پزشک یا پرستار حاضر در محل بگویید. می توانید در هر زمان مکث و استراحت کنید یا با درخواست از پزشک، آن را به طور کلی متوقف کنید.

آزمایش های تشخیصی برای پیدا کردن علت پریود نشدن

اگر پزشک شما مطمئن نیست که چه عواملی باعث تغییر در دوره های شما می شود، ممکن است بخواهد برخی از تست های دیگر را تجویز نماید. اولین آزمایشاتی که آنها ممکن است پیشنهاد دهد نسبت به سایر تست ها کمتر تهاجمی هستند، بنا بر این اگر احساس کنند که به بررسی های دقیق تری نیاز دارند، به تدریج روش های دیگری را در دستور کار قرار می دهند.

ابتدا ممکن است از شما آزمایش ادرار و یا خون درخواست شود که طی آن فاکتور های بیو شیمیایی و هورمون های خون که در بی نظمی قاعدگی اثر گذارند، بررسی می گردد.

به طور کلی آزمایشاتی که ممکن است پزشک شما برای تشخیص علت الیگومنوره تجویز کند شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون برای بررسی اختلالات موثر بر خونریزی، کمبود های غذایی و ویتامینی، عفونت‌ها، نشانه‌های التهاب و ...
• تست‌هایی برای بررسی سطح هورمون و عملکرد تیروئید شما
• نمونه ادرار برای بررسی حاملگی، عفونت یا بیماریهای مزمن  STD
• پاپ اسمیر برای آزمایش سرطان دهانه رحم
• بیوپسی‌های دیگر بافتی برای جستجوی انواع دیگری از سرطان‌ها

پزشک شما همچنین ممکن است از تصویر برداری برای بررسی اندام تناسلی شما استفاده کند، مانند:

• سونوگرافی های شکمی، لگنی و مخصوصا سونوگرافی واژینال ( در خانم های غیر باکره)
• سی تی اسکن یا MRI

درمان عقب افتادگی پریود

پس از تشخیص دقیق علت الیگومنوره، درمان متناسب با آن توصیه می شود.

به عنوان مثال، در بسیاری از خانم‌ها با تجویز قرص هایی با پایه ی هورمونی، مانند ال دی، در مدت نامشخصی این بی نظمی‌ها رفع می‌شود. باید توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه ی این دارو ممنوع است و ممکن است عوارض جدی‌ای را به همراه داشته باشد.

از بهترین راه‌های درمان، کاهش وزن و تصحیح رژیم غذایی می‌باشد. به طور کلی با تغییر سبک زندگی، انجام فعالیت های ورزشی روزانه، مصرف غذاهای سالم، سبزیجات و میوه‌ها می‌توان بر این مشکل غلبه کرد.