علت فرو رفتگی ملاج کودک چیست؟

فونتانل یا ملاج چیست؟

نوزاد انسان در بدو تولد دارای چندین ملاج یا فونتانل می باشد که دو بخش مهم آن ها قدامی و دیگری خلفی است. ملاج ها در ابتدای تولد، نرم و انعطاف پذیر هستند. این نرم و انعطاف پذیر بودن جمجمه، به تولد آسان نوزاد از کانال رحمی کمک می نماید، همچنین باعث می شود که مغز و جمجه ی نوزاد شما در اولین سال های زندگی اش به طور طبیعی رشد کنند. این نواحی نرم، در قسمت های جلویی، پشتی و دو طرف سر نوزاد قرار دارند. البته تعداد ناحیه های نرم روی سر نوزاد بستگی به سن آن ها دارد. 

نقاط نرم موجود در جمجمه کودک باید نسبتا ً محکم باشند و تا حد کمی به سمت داخل انحنا پیدا کنند. یک قسمت نسبتا نرم که به طور قابل توجه و غیر معمول به سمت داخل فرو رفته باشد را می توان بعنوان فرورفتگی ملاج در نظر گرفت. این شرایط نیاز به مراقبت و اقدامات پزشکی دارد. در صورت مشاهده همچین موردی، نگران نشوید چرا که معمولاً درمان آن آسان است.

چه عواملی باعث ایجاد فرو رفتگی در ملاج می شوند؟

عوامل مختلفی می توانند در فرو رفتگی ملاج دخیل باشند. عواملی مثل:

• کمبود آب بدن: کمبود آب بدن هنگامی اتفاق می افتد که بدن شما بیش تر از آن که آب دریافت کند، آن را از دست بدهد. شایع ترین علت از دست دادن آب از بدن، عرق کردن بیش از حد است. 
• بیماری کواشیورکور: یک بیماری جدی است که در اثر سو تغذیه ناشی از کمبود پروتئین ایجاد می شود.
• عدم موفقیت در رشد: هنگامی که یک نوزاد طبق استاندارد های موجود رشد نکند.
• مگاکولون سمی: انبساط روده بزرگ یا مگاکولون سمی یک بیماری نادر و تهدید کننده  سلامت روده بزرگ است که معمولاً به عنوان عارضه ای از بیماری های التهابی روده (IBD) به شمار می آید. این وضعیت می تواند خطرناک باشد به همین دلیل به مراقبت های پزشکی و دخالت پزشک متخصص احتیاج دارد.
• دیابت بی مزه: دیابت بی مزه از انواع بیماری دیابت به شمار نمی آید. بلکه یک بیماری نادر است که طی آن کلیه های شما قادر به ذخیره آب نخواهند بود و باعث می شود که فرد حتی پس از نوشیدن آب، باز هم احساس تشنگی نماید. در این حالت، ادرار شخص بسیار رقیق خواهد بود.

چگونه می توان فرو رفتگی فونتانل را تشخیص داد؟

فرو رفتگی فونتانل ها یک امر ساده و پیش پا افتاده نیست که بتوان آن ها را در خانه درمان کرد. بنابراین، اگر احساس می کنید که فرزندتان دچار این عارضه شده، حتما او را نزد یک متخصص در مراکز درمانی ببرید. پزشک متخصص شروع به معاینه جسمی فرزند شما خواهد کرد و مناطق آسیب دیده را لمس و بررسی می کند. همچنین میزان کشسانی پوست و یا برآمدگی های احتمالی در سر فرزنتان را چک و ارزیابی می نماید. قابلیت ارتجاعی ضعیف پوست نیز می تواند نشانه ای از سطح پایین مایعات در بدن باشد. همچنین بررسی میزان رطوبت چشم و دهان می تواند سرنخ هایی درباره میزان هیدراتاسیون بدن کودک شما (میزان آب رسانی به سلول های بدن) به پزشک ارائه دهد.

در وهله دوم، پزشک در مورد علائم کودک از شما سؤال خواهد کرد. سعی کنید اطلاعات کامل و جامعی را در مورد نوزادتان به پزشک بدهید. مثلا حواستان باشد که آیا کودکتان به تازگی بیمار شده است یا خیر، یا اینکه نوزاد اخیراً عوارضی مثل استفراغ یا اسهال را تجربه کرده است؟ موارد دیگری مثل: تشنگی مداوم فرزندتان، خواب بیش از حد طبیعی کودک در طی روزهای گذشته و طبیعی یا غیر طبیعی بودن میزان هوشیاری کودک شما می تواند به تشخیص سریع پزشک کمک شایانی نماید.

بعد از ثبت گزارش احوال کودک، پرشک ممکن است چند آزمایش خون یا ادرار را درخواست کند که طی آزمایش خون، تعداد گلبول های خونی (شامل گلبول های قرمز و سفید) و احتمال وجود یا عدم وجود عفونت بررسی و اعلام می شود. علت درخواست آزمایش ادرار نیز می تواند بررسی ناهنجاری هایی باشد که ممکن است از علائم کمبود آب در بدن خبر دهد.

گزینه های درمانی برای رفع فرو رفتگی های فونتانل چیست؟

اگر علت فرورفتگی فونتانل ها، کمبود آب بدن باشد، در صورتی که فاقد علائمی مانند استفراغ، کم شدن هوشیاری، تکرر ادرار و علائم دیگری نباشد، پزشک توصیه می کند که مایعات زیادی را به کودکتان بدهید تا کمبود آب بدن او جبران شود.

اگر علت فرورفتگی، به سو تغذیه مربوط شود، به احتمال زیاد با مصرف مکمل های غذایی و غذاهای مفید و مغذی، این مورد رفع خواهد شد.

چگونه می توان از فرو رفتگی ملاج نوزاد جلوگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از فرو رفتن فونتانل ها، جلوگیری از شایع ترین علت آن، یعنی کم آبی بدن است. لازم است برای هیدراته نگه داشتن بدن نوزادتان، به اندازه ی کافی به او نوشیدنی های مفید بدهید. همچنین باید به محض مشاهده بروز استفراغ یا اسهال در کودک، میزان  مصرف مایعات او را افزایش دهید.

اگر نوزادتان شیر خشک مصرف می کند، بهتر است حتما از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.