افتادگی روده یا پرولاپس رکتوم

افتادگی روده یا پرولاپس رکتوم چیست؟

پرولاپس رکتوم یک وضعیت پزشکی است که در آن رکتوم (قسمت انتهایی روده یا همان راست روده) از طریق مقعد(شکافی که مدفوع از آن خارج میشود) شروع به فشار آوردن می کند. 

افتادگی رکتوم حدود ۲.۵ نفر را از بین ۱۰۰ هزار نفر درگیر می کند. زنان بالای ۵۰ سال، ۶ برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند. اغلب اوقات، ممکن است این مشکل با بواسیر شدید، اشتباه گرفته شود.

افتادگی رکتوم ممکن است طیفی از خفیف تا شدید داشته باشد که موارد خفیف آن اکثرا بدون جراحی درمان می شوند. موارد شدید این مشکل ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

علائم پرولاپس رکتوم

علائم افتادگی رکتوم کم کم ظاهر می شوند. اولین علامتی که احتمالا متوجه آن خواهید شد، احساس برآمدگی در مقعد است. ممکن است به نظرتان برسد که روی یک توپ نشسته اید.

با داشتن یک آینه، احتمالا بتوانید در آن ناحیه یک برآمدگی صورتی رنگ مایل به قرمز را ببینید که از قسمت مقعدتان بیرون زده است. بعضی اوقات پیش می‌آید که در حین اجابت مزاج، قسمت کوچکی از راست روده نیز از مقعد خارج شود، اما ممکن است خود به خود عقب نشینی کند و به راحتی در جای اصلی خود قرار گیرد.

فعالیت‌های طبیعی بدنی مانند پیاده‌روی، نشستن طولانی مدت و ورزش کردن نیز ممکن است باعث شود قسمتی از روده به ناحیه مقعد شما فشار وارد کند. در ابتدای بروز این مشکل می توان با دست آن را به محل مناسب خود برگرداند. با این حال اگر افتادگی رکتوم وخیم شود، ممکن است لایه های داخلی رکتوم شروع به خونریزی کنند.

ابتلا به افتادگی های جزئی یا کامل روده، ممکن است در کنترل حرکات روده و حرکت مایعات، جامدات و گازها در طول راست روده تاثیر بگذارد.علائم این مشکل متناقض‌اند، مثلا نیمی از مبتلایان به پرولاپس رکتال یبوست را تجربه می کنند، در حالی که سایرین ممکن است اسهال و حتی بی‌اختیاری داشته باشند.

انواع پرولاپس رکتوم

افتادگی رکتوم سه نوع است و نوع آن با حرکت راست روده مشخص می شود:

• افتادگی داخلی: راست روده شروع به پایین آمدن می کند، اما هنوز به ناحیه مقعدی فشار نمی‌آورد.
• افتادگی جزئی: فقط بخشی از راست روده از طریق مقعد به همراه مخاط خروج داشته باشد.
• پرولاپس کامل: تمام راست روده (رکتوم) از طریق مقعد خارج می شود.

علل افتادگی روده

افتادگی رکتوم می تواند در اثر چندین بیماری ایجاد شود. برخی از مشکلات عبارت اند از:

آسیب عصبی

اگر اعصابی که عضلات مقعد را کنترل می کنند آسیب ببینند، افتادگی رکتوم ایجاد می شود. این اعصاب گاهی اوقات می‌توانند در اثر موارد زیر دچار آسیب دیدگی شوند. 

بارداری یا هنگام زایمان واژینال دشوار

آسیب نخاعی

جراحی در ناحیه لگن

اسفنکتر مقعدی تضعیف شده

اسفنکتر، عضله‌ای است که اجازه می دهد مدفوع از راست روده شما عبور کند. دلایل عمده‌ای که باعث ضعف در این عضله می شود، بارداری و زایمان یا افزایش سن می تواند باشد.

یبوست مزمن

یبوست باعث اعمال فشار مزمن بر روده و حرکات آن می شود که می تواند باعث تغییر محل راست روده شما از جای اصلی خود و حرکت آن به سمت پایین ومقعد گردد. اگر یبوست و فشار ناشی از آن، در طولانی مدت ادامه پیدا کند، می تواند باعث افتادگی رکتوم شود.

فاکتورهای خطردر پرولاپس رکتوم چیست؟

برخی شرایط و بیماری‌ها ممکن است خطر ابتلا به افتادگی روده را افزایش دهند هرچند ارتباط مستقیمی با بروز آن ندارند. از جمله این موارد :

• سیستیک فیبروس 
• دیابت
• بیماری مزمن انسدادی ریه
• عفونت‌های انگلی
• هیسترکتومی یا خارج سازی رحم
• زنان بالای ۵۰ سال نیز در معرض خطر افزایش افتادگی رکتوم قرار دارند.

تفاوت افتادگی رکتوم با بواسیر چیست؟

افتادگی رکتوم و بواسیر می‌توانند بسیار آزار‌دهنده و دردناک باشند. افتادگی رکتوم ممکن است در ابتدا علائمی مانند بواسیر پیشرفته را بروز دهد و گاهی اوقات با توجه به نمای مقعد، به نظر می رسد که راست روده‌ی فرد در حال خروج از مقعد او است. افتادگی رکتوم به معنای حرکت راست روده و گاها بیرون زدگی آن از مقعد است، اما بواسیر در واقع متورم شدن رگ های خونی موجود در دیواره های راست روده یا مقعد شخص است. اگرچه بواسیر، نسبت به افتادگی روده کم آزارتر و رایج تر است، اما می تواند دردناک و خارش‌زا نیز باشد. افراد دچار این مشکل هنگام پاک کردن مقعدشان ممکن است مقداری خون قرمز را بر روی دستمال ببینند. افتادگی رکتوم نیز ممکن است گاهی باعث خونریزی شود.

اگر مشکوک به بواسیر یا افتادگی رکتوم هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. آنها می‌توانند مشکل شما را به درستی تشخیص دهند و درمان مناسب را شروع کنند.

تشخیص افتادگی روده

پزشک ممکن است بخواهد رکتوم شما و وضعیت مقعدتان را بررسی کند. همچنین برای بررسی بیشتر پزشک ممکن است کولونوسکوپی را پیشنهاد دهد.

درمان افتادگی یا پرولاپس رکتوم

افتادگی رکتوم به خودی خود بهتر نخواهد شد و بهبود نخواهد یافت. درجه و شدت افتادگی با گذشت زمان افزایش می یابد. این روند ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها به طول انجامد. بهتر است به هیچ وجه این مشکل را دست کم نگیرید و حتی برای یک مرتبه هم که شده به یک متخصص برای ویزیت و دریافت راه حل و داروهای مناسب مراجعه کنید.

جراحی تنها راه برای درمان موثر افتادگی‌های متوسط و شدید رکتوم و تسکین علائم آن است. جراح متخصص می تواند از طریق شکم یا از ناحیه اطراف مقعد، این عمل جراحی را انجام دهد.

نکاتی برای پیشگیری از افتادگی روده

جلوگیری از افتادگی رکتوم همیشه امکان پذیر نیست. اگر سلامت روده را حفظ کنید می توانید احتمال خطر آن را کاهش دهید. یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از افتادگی روده در سنین مختلف، جلوگیری از ابتلا به یبوست است. جلوگیری از یبوست باعث عدم فشار بر روده می گردد و در نتیجه مانع افتادگی روده می گردد. برخی از راه‌های جلوگیری از یبوست شامل موارد زیر می باشد :

• مصرف فیبر: غذاهای حاوی فیبر بالا را به طور منظم، بخشی از رژیم غذایی خود قرار دهید، از جمله مواد خوراکی دارای فیبر می‌توان به میوه‌ها، سبزیجات، سبوس و لوبیا اشاره کرد.
• میزان مصرف غذاهای فرآوری شده در رژیم غذایی خود را کاهش دهید.
• هر روز مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید.
• در هفته، چند روز را به طور منظم به انجام فعالیت‌های ورزشی اختصاص دهید.
• استرس خود را با مدیتیشن یا سایر روش‌های آرامش بخش مدیریت کنید.