علت کمردرد در بارداری چیست؟
کمردرد و درد لگن از مهم ترین و رایج ترین مشکلاتی هستند که در دوران بارداری رخ می دهند. تقریباً نیمی از زنان باردار از کمردرد شکایت دارند. تغییراتی که بدن شما در دوران بارداری تجربه می کند بسیار چشمگیر است و این تغییرات فیزیولوژیک می تواند باعث بروز دردهای غیرمترقبه و ایجاد مشکل در فعالیت های به ظاهر طبیعی شود. برخلاف تصور عموم، کمر درد تنها در اواخر بارداری مشکل ساز نیست، بلکه در حقیقت، در اوایل بارداری زودتر از آنچه مردم انتظار دارند رخ می دهد و در حدود هفته ۱۸ تا ۲۴ بارداری به اوج خود می رسد.
علل کمردرد در بارداری
چندین تغییر فیزیولوژیکی در بدن زنان باردار رخ می دهد که می تواند دلیل افزایش احتمال بروز کمر درد در این دوران را توضیح دهد.
- افزایش وزن: افزایش وزن در بارداری که معمولاً بین ۱۱ تا ۱۵ کیلوگرم است، با افزایش وزن خصوصا در منطقه شکم، وضعیت ستون فقرات تغییر یافته و مرکز ثقل بدن شما نیز تغییر می کند.
- تغییرات هورمونی: تغییر سطح هورمون ها از جمله افزایش سطح هورمون ریلكسین که سستی مفاصل و رباط های بدن و در نتیجه کمردرد را افزایش می دهد.
تشخیص علت کمردرد در دوران بارداری
تشخیص علت کمردرد در دوران بارداری به دلیل احتمال وقوع برخی خطرات برای جنین در حال رشد، با محدودیت همراه است. به دلیل این نگرانی ها، پزشکان باید حین انجام بررسی های تصویربرداری مراقب سلامت مادر باردار و جنین او باشند.
بهترین روش برای تشخیص علت کمر درد، گرفتن شرح حال دقیق از علائم و سپس انجام معاینه کامل برای ارزیابی عملکرد عضلات نخاع، مفاصل و اعصاب است.
از انجام رادیولوژی با اشعه ایکس در این دوران باید تا حد امکان خودداری نمود، خصوصا بین هفته های ۸ تا ۱۵ بارداری که جنین بیشتر در معرض خطر است. به دلیل قرار گرفتن جنین در معرض دوز بالای اشعه، تقریباً همیشه می بایست از انجام فلوروسکوپی و سی تی اسکن صرف نظر نمود.
در مورد تصویربرداری MRI هم اگرچه این روش به عنوان ایمن ترین روش تشخیصی موجود برای بررسی وضعیت کمردرد در یک زن باردار در نظر گرفته می شود، اما باز هم بدلیل وجود برخی نگرانی های احتمالی در رابطه با آسیب به جنین در حال رشد خصوصا آسیب به سیستم شنوایی، می بایست تا حد امکان از انجام دادن MRI اجتناب نمود.
درمان کمردرد در بارداری
گزینه های درمانی آورده شده در زیر اگرچه بدلیل شرایط خاص مادران باردار محدود هستند اما برخی از آن ها می توانند موثر باشند:
۱. ورزش و فیزیوتراپی:
ثابت شده است که موثرترین درمان کمردرد در بارداری ورزش و فیزیوتراپی هستند. برخلاف انتظار، تحرک داشتن در واقع مفید است و استراحت بیش از حد در رختخواب باعث تشدید علائم می شود. در صورت بروز کمردرد، حتما به یک متخصص طب فیزیکی که با زنان باردار کار کرده باشد، مراجعه کنید.
۲. تکیه گاه و بالش مناسب هگام نشستن و خوابیدن:
به خصوص هنگام نشستن یا خوابیدن در شب. راحت ترین حالت خوابیدن برای زنان باردار مبتلا به کمر درد، خوابیدن به پهلو و قرار دادن بالش مخصوص بین زانوهایشان در حالت خمیده است.
۳. سرما و گرما درمانی:
هیچ کدام از این دو روش لزوماً بهتر از دیگری نیست. با امتحان و تجربه می تواید متوجه شوید که درد شما با کدام روش تسکین می یابد.
۴. درمان های تکمیلی:
این موارد شامل درمان های کایروپراکتیک (درمان های دستی برای رفع مشکلات ستون فقرات و ...) و ماساژ است.
۵. مصرف داروها:
همانطور که می دانید، مصرف داروها در دوران بارداری با احتیاط بسیار زیاد انجام می شود. به همین دلیل استفاده از داروها در دوران بارداری به صورت خودسرانه ممنوع است و فقط با تجویز پزشک ممکن است.
آیا کمردرد بارداری بعد از زایمان درمان می شود؟
اگرچه علائم کمردرد دوران بارداری به طور معمول با برخی مراحل درمانی ساده بهبود می یابد، اما به ندرت می توان کمر درد را در این دوران به طور کامل درمان کرد. حقیقت این است که حتی پس از زایمان هم مشکل رفع نشده و برطرف شدن درد ممکن است ماه ها یا حتی بیشتر، طول بکشد. بسیاری از زنان در طی ۶ ماه پس از زایمان بهبود پیدا می کنند، البته رفع کامل علائم در حدود ۴۰ درصد از افراد بیشتر از ۶ ماه طول خواهد کشید.
توجه به این نکته مهم است که تمام دلایل کمردرد مربوط به به تغییرات فیزیولوژیک بارداری نبوده و مشکلاتی از جمله فتق دیسک، مشکلات ارتوپدی و ... نیز می توانند عامل کمردرد باشند. بنابراین در صورت بروز کمردرد مراجعه به پزشک را فراموش نکنید.