درمان تنگی کانال نخاعی
تنگی مجرای نخاع زمانی اتفاق می افتد که یک یا چند مجرای استخوانی در ستون فقرات شروع به تنگ شدن و کاهش فضای اعصاب کنند. این فرایند می تواند در داخل کانال نخاعی (جایی که نخاع به سمت مرکز می رود) و یا در سوراخ بین مهره ای که عصب های نخاعی از کانال نخاعی خارج می شوند، رخ دهد. بسته به محل و میزان تنگی مجرا در طول زمان، یک عصب نخاعی یا خود نخاع ممکن است فشرده شود و باعث درد، گزگز، بی حسی و یا ضعف در گردن، کمر یا پاها شود. همچنین برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع ممکن است علائمی نداشته باشند. علائم تنگی کانال نخاعی به طور معمول با گذشت زمان پیشرفت می کنند، زیرا عصب ها بیشتر فشرده می شوند و فد علائمی مانند بیحسی در دست و پا، گز گز و... را تجربه کند.
وضعیت و حالت های خوابیدن افرادی که دچار تنگی کانال نخاع هستند، بسیار مهم است برای مثال خوابیدن شبیه جنین و...می تواند در کاهش درد موثر باشد. بهترین درمان تنگی کانال نخاعی ابتدا مصرف دارو و تزریق کورتیزون به ستون فقرات، فیزیوتراپی و در آخر عمل تنگی کانال به منظور کاهش فشار وارده به ستون فقرات است.
ستون فقرات ستونی از استخوان ها به نام مهره ها است که ثبات و پشتیبانی از بالاتنه را فراهم می کند.وبه ما توانایی چرخش به اطراف و کج و راست شدن می دهند. اعصاب نخاعی از سوراخ های مهره ها عبور می کنند و سیگنال هایی را از مغز به بقیه بدن منتقل می کنند. استخوان و بافت های اطراف از این اعصاب محافظت می کنند. اگر به هر طریقی آسیب ببینند، می تواند عملکردهایی مانند راه رفتن، تعادل و حواس بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
انواع تنگی کانال نخاع
انواع این مشکل بر اساس شرایطی که در ستون فقرات رخ می دهد طبقه بندی می شوند. در واقع دو نوع اصلی از انواع تنگی کانال نخاع عبارت است از:
- تنگ و باریک شدن دهانه فقرات: در این شرایط، قسمتی از ستون فقرات در ناحیه گردن دچار باریک شدن می شود.
- تنگی کانال در ناحیه کمر: در این شرایط، باریک شدن در قسمت ستون فقرات در قسمت پایین کمر اتفاق می افتد. این نوع شایعترین شکل تنگی کانال نخاع است.
علائم شایع
علائم تنگی کانال نخاعی به طور معمول با گذشت زمان پیشرفت می کنند، زیرا عصب ها بیشتر فشرده می شوند. فرد مبتلا ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- ضعف در پا یا بازو
- کمردرد هنگام ایستادن یا راه رفتن
- بی حسی در پاها یا باسن
- مشکلاتی در ایجاد تعادل
- در موارد شدید، اختلال در عملکرد روده یا مثانه (فوریت ادرار و بی اختیاری)
- درد یا گرفتگی در یک یا هر دو پا هنگام ایستادن طولانی مدت یا هنگام راه رفتن، که معمولاً هنگام خم شدن به جلو یا نشستن تسکین می یابد.
نشستن روی صندلی معمولاً به تسکین این علائم کمک می کند. با این حال، مجددا با ایستادن یا راه رفتن بر می گردند.
دلایل تنگی کانال نخاعی چیست؟
شایع ترین علت تنگی کانال نخاع افزایش سن است. در واقع فرآیندهای دژنراتیو با افزایش سن در بدن فرد اتفاق می افتد. ممکن است بافت های ستون فقرات ضخیم شده و استخوان ها بزرگتر شوند و باعث فشرده شدن اعصاب گردند.
شرایطی مانند:
- آرتروز (آسیب و ساییدگی ناشی از آرتروز در استخوان های نخاع می تواند باعث ایجاد خارهای استخوانی شود، که می توانند به کانال نخاعی نفوذ کنند)
- آرتریت روماتوئید
نیز ممکن است در تنگی نخاع نقش داشته باشد. التهابی که آن ها ایجاد می کنند می تواند به نخاع فشار وارد کند. سایر شرایطی که می توانند باعث تنگی شوند:
- نقص ستون فقراتی که از بدو تولد وجود داشته باشد.
- نخاع به طور طبیعی باریک باشد.
- انحنای ستون فقرات، یا اسکولیوز
- بیماری پاژه استخوانی، که موجب تخریب و رشد مجدد استخوان غیرطبیعی می شود.
- تومورهای استخوانی (رشد غیرطبیعی می تواند در داخل نخاع، در غشاهای پوشاننده نخاع یا در فضای بین نخاع و مهره ها ایجاد شود).
- بیرون زدن دیسک کمر
- آکندروپلازی که نوعی کوتولگی ژنتیکی است.
چگونه تنگی کانال نخاع تشخیص داده می شود؟
اگر علائم تنگی کانال نخاع را دارید، پزشک با گرفتن شرح حال پزشکی، انجام معاینه فیزیکی و مشاهده حرکات شما، تشخیص را شروع می کند. پزشک همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای تأیید تشخیص های مشکوک تجویز کند، مانند:
- اشعه ایکس یا سی تی اسکن: آزمایشی که تصاویر اشعه ایکس را از زوایای مختلف می گیرد و تصاویر دقیق و مقطعی از بدن فرد را تولید می کند.
- MRI: از آهن ربا و امواج رادیویی قدرتمندی برای تولید تصاویر مقطعی از ستون فقرات استفاده می کند. این آزمایش می تواند آسیب به دیسک و رباط های فقرات و همچنین وجود تومورها را تشخیص دهد. مهمتر از همه، این می تواند نشان دهد که اعصاب نخاع در چه مکانی تحت فشار قرار دارند.
- الکترو میلوگرام برای بررسی سلامت اعصاب نخاعی: میلوگرام CT، پس از تزریق ماده حاجب انجام می شود. این رنگ طناب نخاعی و اعصاب را مشخص می کند و می تواند دیسک های فتق شده، خارهای استخوان و تومورها را نشان دهد.
- اسکن استخوان: برای دیدن آسیب یا رشدهای غیر طبیعی در ستون فقرات
گزینه های درمانی برای تنگی نخاع کدامند؟
۱. دارو درمانی:
درمان دارویی معمولاً ابتدا امتحان می شود. هدف تسکین درد فرد مبتلا است. تزریق کورتیزون در ستون فقرات می تواند تورم را کاهش دهد. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) نیز می توانند به تسکین درد کمک کنند.
- مسکن های بدون نسخه: داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن ممکن است به طور موقت برای تسکین ناراحتی تنگی ستون فقرات استفاده شوند. آن ها معمولاً فقط برای مدت زمان کوتاه توصیه می شوند، زیرا اطلاعات کمی در مورد استفاده طولانی مدت از آن ها وجود دارد.
- داروهای ضد افسردگی: دوزهای شبانه داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، می تواند به کاهش درد مزمن کمک کند.
- داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین و پرگابالین برای کاهش درد ناشی از آسیب دیدن اعصاب استفاده می شود.
- مواد اپیوئیدی (مسکن های مخدر): داروهایی که حاوی مواد مربوط به کدئین هستند مانند اکسی کدون (اکسی کونتین، روکسی کدون) و هیدروکدون (نورکو، ویکودین) ممکن است برای تسکین درد کوتاه مدت مفید باشند. برای درمان طولانی مدت نیز ممکن است با احتیاط مواد اپیوئیدی در نظر گرفته شود. اما آن ها خطر عوارض جانبی جدی، از جمله ایجاد اعتیاد را دارند.
۲. فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نیز ممکن است یک گزینه مناسب باشد. انجام این کار می تواند باعث تقویت عضلات و کشش آرام بدن شود.
۳. عمل جراحی
در صورت داشتن درد شدید و یا از دست دادن عصب ها ممکن است به جراحی نیاز باشد. انجام عمل جراحی می تواند فشار وارده را به طور دائمی کاهش دهد. انواع مختلفی از جراحی برای درمان تنگی ستون فقرات استفاده می شود:
- لامینکتومی متداول ترین نوع جراحی است. جراح بخشی از مهره های فرد مبتلا را برمی دارد تا فضای بیشتری برای اعصاب فراهم کند.
- فورامینوتومی نیز نوعی جراحی است که برای گسترش بخشی از ستون فقرات در خارج از اعصاب انجام می شود.
- همجوشی ستون فقرات به طور معمول در موارد شدیدتر، به ویژه هنگامی که چندین سطح از ستون فقرات درگیر باشد، انجام می شود تا از بی ثباتی آن ها جلوگیری کند. در این روش از پیوند استخوان یا کاشت فلز برای اتصال استخوان های آسیب دیده ستون فقرات به یکدیگر استفاده می شود.
آیا روش هایی برای کنار آمدن با تنگی کانال نخاع وجود دارد؟
گزینه های دیگری به غیر از جراحی که ممکن است درد تنگی ستون فقرات را تسکین دهد عبارتند از:
- کمپرس های حرارتی یا یخ
- طب سوزنی
- ماساژ
ممنوعیت هایی برای افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی
در مواردی که تنگی نخاع گردنی وجود دارد، مهم است که گردن زیاد نچرخد و یا آن را با خوابیدن روی بالش های زیاد یا بالشتک، خیلی خم نکنید. خوابیدن به پهلو با بالش کم که از سر پشتیبانی کند می تواند به طور موثری درد گردن را کاهش دهد. بنابراین بهتر است موارد زیر رعایت شود:
- از گذاشتن بالشت های بیش از حد زیر گردن یا کمر خودداری گردد
- از پیاده روی طولانی یا دویدن پرهیز شود
- از کشش ها و حالت های خاص کششی خودداری شود
- از گذاشتن پشت گردنی در هنگام خواب پرهیز شود
- استراحت زیاد در تختخواب ممنوع است
- ورزش تا اطلاع بعدی و مجوز پزشک ممنوع است
تنگی کانال نخاعی و خوابیدن
- افرادی که دچار تنگی کانال نخاع هستند باید پوزیشن خوابشان را در وضعیت جنین تنظیم کنند.
- یا در یک تختخواب قابل تنظیم که باعث شود سر و زانوهایشان بالا بیایند، بخوابند یا دراز بکشند. این کار فشار وارد بر اعصاب نخاعی را کاهش می دهد.
- اگر که بیمار درد مفصل ران دارد، بهترین حالت خوابیدن برای او، خوابیدن به پهلوها و قرار دادن یک بالش بین زانوها است.
عوارض
به ندرت، تنگی شدید کانال نخاعی که درمان نشده ممکن است پیشرفت کند و دائمی شود:
- بی حسی
- ضعف
- مشکلات تعادل
- بی اختیاری
- فلج
