اگر کاندوم پاره شود چکار کنیم؟
پاره شدن کاندوم در هنگام رابطه جنسی، ممکن است احساسات مختلفی همچون ترس، وحشت، نگرانی و اضطراب زیادی از احتمال بارداری ناخواسته تا بیماری های مقاربتی و ایدز را به بار بیاورد، زیرا این غلاف نازک با جنس لاتکس یا پلی اورتان اغلب تنها چیزی است که بسته به شرایط، از دو شریک جنسی در برابر عفونت های مقاربتی یا بارداری ناخواسته و یا هر دوی این موارد محافظت می کند. اگرچه در لحظه ای که کاندوم پاره می شود، ترس از عواقب جدی آن می تواند استرس و دلهره وصف ناشدنی را به دنبال داشته باشد، اما در صورت مقابله سریع و مدیریت مناسب، به احتمال زیاد مشکلی ایجاد نخواهد شد. به علاوه این اتفاق فرصتی خواهد شد تا زوجین در آینده انواع مناسب تری از کاندوم ها را انتخاب کرده و نحوه صحیح استفاده از کاندوم را بیاموزند تا خطر پارگی آن به حداقل کاهش یابد. در این متن به اولین اقدامات پس از پاره شدن کاندوم و روش های جلوگیری از پارگی کاندوم هنگام رابطه می پردازیم. با هلیکس همراه باشید.
اقدامات اولیه و فوری بعد از پاره شدن کاندوم
اگر در حین رابطه کاندوم پاره شد، زوجین بلافاصله رابطه را متوقف کرده و با در نظر گرفتن سه سوال با شریک جنسی خود، آنچه را که اتفاق افتاده ارزیابی کنند تا بتوانند بهترین تصمیم را بگیرند:
- آیا کاندوم هنوز روی آلت تناسلی مرد است یا در داخل واژن یا رکتوم (مقعد) باقی است؟
- آیا رابطه جنسی تازه شروع شده بود و یا برعکس، شریک جنسی آقا در مرحله انزال بوده است؟
- آیا پارگی کاندوم بعد از انزال اتفاق افتاده است؟
اگر هر دو نفر خانم و آقا، مطمئن هستند که کاندوم پس از انزال پاره شده و بنابراین مایع منی یا مایعات و ترشحات دیگر به بدن خانم وارد شده اند. اولین کاری که باید انجام دهند، این است که:
سعی کنند تا آنجا که ممکن است منی از واژن یا راست روده (مقعد) خارج شود.
- زنان می توانند به حمام یا سرویس بهداشتی رفته و با چمباتمه زدن و فشار آوردن با عضلات واژن خود، مایع منی را از واژن خارج کنند.
- اگر در هنگام انزال، زوجین درگیر رابطه جنسی مقعدی باشند، خانم می تواند با نشستن روی توالت و اعمال فشار، تلاش کند که تا حد امکان مایع منی و مایعات دیگر را تخلیه کند.
پس از انجام دادن این کارها، می توان ناحیه دستگاه تناسلی را به آرامی با آب و صابون شست.
-
- البته باید به یاد داشت که هرگز از دوش واژینال، اسکراب و ضد عفونی کننده های قوی استفاده نشود. زیرا دوش واژینال علاوه بر اینکه مایع منی را بیشتر به سمت رحم هدایت می کند، می تواند باکتری های محافظ را از بافت مخاط واژن دور کرده و غشای ظریف و حساس این ناحیه را دچار آسیب کند که به نوبه خود باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت ها خواهد شد.
- ضد عفونی کننده ها نیز می توانند به سلول های مخاطی آسیب برسانند و همچنین باعث ایجاد پاسخ التهابی شوند که تمامی این موارد در کنار هم می توانند احتمال آلودگی فرد به اچ آی وی (HIV) را افزایش دهند.
جلوگیری از آلودگی به اچ آی وی (HIV) در صورت پاره شدن کاندوم
در صورتی که یکی از طرفین به اچ آی وی آلوده بوده و دیگری سالم باشد و یا در شرایطی که وضعیت آلودگی به اچ آی وی نامشخص باشد، در صورت پارگی کاندوم و تماس یافتن ترشحات زن و مرد با یکدیگر (حتی در صورت شک به وقوع چنین اتفاقی)، حرکت ایده آل بعدی این است که به نزدیکترین کلینیک یا اورژانس رفته و آنچه را که اتفاق افتاده، برای پزشک یا پرستار توضیح دهند.
- در چنین مواردی احتمالاً آزمایش سریع اچ آی وی (rapid HIV test) درخواست داده می شود تا وضعیت سلامتی خانم و آقا مورد ارزیابی قرار گیرد. حتی اگر نتیجه هر دو آزمایش منفی باشد،
- به دلیل اینکه ویروس اچ آی وی دوره پنجره داشته و می تواند تا ۶ ماه پس از ورود به بدن فرد، در بررسی ها شناسایی نشده و پنهان باقی بماند، بنابراین ممکن است توصیه شود که یک دوره ۲۸ روزه داروی ضد وویروسی مصرف گردد. این داروها در بخش عفونی بیمارستان ها و یا در مراکز مشاوره بیماری های رفتاری، تجویز می شوند و با کاهش سرعت گسترش ویروس در بدن، تا حد بسیار زیادی مانع از آلودگی فرد خواهند شد. به این روش پیشگیری پس از مواجهه (PEP) گفته می شود.
اگرچه روش پیشگیری پس از مواجهه به طور ایده آل باید ظرف ۲۴ ساعت از قرار گرفتن در معرض HIV آغاز شود، اما شروع آن در طی ۴۸ ساعت (و حتی شاید ۷۲ ساعت) پس از مواجهه پرخطر نیز می تواند موثر باشد.
جلوگیری از هپاتیت ب (Hepatitis B)
یکی دیگر از بیماری های مقاربتی که می بایست نگران آن بود، هپاتیت ب است. در صورت پاره شدن کاندوم و مواجهه پر خطر، خانم و آقا در ابتدا در اسرع وقت از لحاظ آلودگی به ویروس هپاتیت ب و همچنین وضعیت ایمنی بدن در مقابل آن بررسی شوند. اگر ایمنی وجود نداشت و طرف دیگر ناقل بود، روش پیشگیری پس از مواجهه (PEP) که شامل تزریق ایمونوگلوبولین هپاتیت ب و در مواردی واکسیناسیون است، مدنظر قرار می گیرد. توصیه بر این است که این اقدامات حدکاثر تا ۲۴ ساعت پس از مواجهه انجام شوند. البته اگر ۲۴ ساعت از پارگی کاندوم گذشته باشد، باز هم جای امید هست و بر اساس نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های (CDC)، می توان تا ۱۴ روز بعد نیز از این روش کمک گرفت تا احتمال آلودگی به حداقل برسد.
جلوگیری از سایر بیماری های مقاربتی
پزشک براساس شرح حال طرفین، تصمیم می گیرد که آیا باید سایر بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی نیز مورد ارزیابی قرار گیرند یا خیر. به عنوان یک قانون کلی:
| بیماری های مقاربتی | زمان انجام آزمایش بعد از مواجهه پرخطر |
| کلامیدیا | حداقل ۲ هفته |
| سوزاک | حداقل ۲ هفته |
| سیفلیس | ۳ نوبت بررسی در فواصل ۶ هفته، ۳ ماه و ۶ ماه بعد |
| زگیل تناسلی (HPV) | در صورت بروز علائم |
| تبخال دستگاه تناسلی (HSV) | حداقل ۳ هفته |
جلوگیری از بارداری ناخواسته
در صورتی که به جز کاندوم، از هیچ روش جلوگیری از بارداری دیگری استفاده نشود، بارداری ناخواسته یکی دیگر از پیامدهای احتمالی پارگی کاندوم خواهد بود. برای زنی که در این شرایط قرار دارد، روش اورژانسی جلوگیری از بارداری می تواند به طور کارامد و موثری از بارداری و عواقب بعدی آن جلوگیری کند. برای استفاده از روش اورژانسی، چندین گزینه وجود دارد که بنا به شرایط خانم یکی از آن ها انتخاب خواهد شد.
روش اورژانسی با استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری
قرص های هورمونی پیشگیری از بارداری به دلیل در دسترس و ارزان بودن، اولین گزینه انتخابی برای جلوگیری اورژانسی هستند که تا بیش از ۹۵ درصد کارایی و اثربخشی دارند. اگرچه تا ۷۲ ساعت بعد از رابطه مشکوک، امکان استفاده از روش اورژانسی به کمک قرص های جلوگیری از بارداری که در ادامه به آن ها اشاره می شود، وجود دارد، اما برای بالا بردن میزان اثربخشی و کاهش درصد شکست، توصیه بر این است که خانم در اسرع وقت و در اولین فرصت به سراغ مصرف قرص برود.
۱. قرص اورژانسی (لوونورژسترل): جزو گروهی از داروها به نام پروژستین ها بوده و بدون نسخه پزشک در دسترس است. این قرص با جلوگیری از تخمک گذاری، افزایش مخاط در بخش سرویکس یا همان گردن رحم و همچنین با جلوگیری از بارور شدن تخمک توسط اسپرم مانع از وقوع بارداری خواهد شد. دو شکل از این دارو در بازار دارویی در دسترس است:
-
-
- دوز ۱.۵ میلی گرم: تک دوز و یک عدد بوده و مصرف همان یک عدد کافی است.
- دوز ۰.۷۵ میلی گرم: دو عدد هستند. خانم می تواند هر دو را با هم مصرف کرده و یا اولین قرص را در اولین فرصت بعد از رابطه پرخطر خورده و دیگری را دقیقا ۱۲ ساعت بعد مصرف کند.
-
۲. قرص ال دی (LD): در اولین فرصت بعد رابطه پرخطر ۴ عدد ال دی یک جا مصرف شده و ۱۲ ساعت بعد، مجددا ۴ عدد دیگر مصرف شود.
۳. قرص اچ دی (HD): اگر خانمی قصد مصرف قرص اچ دی را داشت، باید ۲ عدد را همزمان در اسرع وقت و در اولین فرصت بعد رابطه مشکوک مصرف کرده و ۱۲ ساعت بعد مجددا ۲ قرص دیگر بخورد.
البته این روش صد در صد موثر نبوده و با وجود مصرف صحیح، باز هم احتمال وقوع بارداری ناخواسته وجود دارد. به علاوه به عنوان یک قاعده کلی، ممکن است قرص های اورژانسی، برای افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالاتری دارند، اثر کمتری داشته باشد.
روش اورژانسی با استفاده از آی یو دی (IUD) T-۳۸۰A
اگرچه انواع مختلفی از آی یو دی که نوعی وسیله پیشگیری از بارداری داخل رحمی است، در بازار وجود دارند، اما تنها نوعی از آن در جلوگیری از بارداری اورژانسی کاربرد دارد که جنس آن مسی است. این نوع از آی یو دی، به شکل T در مس پیچیده شده است، و ماده مس را برای جلوگیری از بارداری به مقدار کم آزاد می کند. با این کار در پوشش داخلی رحم یعنی اندومتر تغییراتی صورت گرفته و به علاوه در حرکت اسپرم به سمت تخمک تداخل ایجاد می شود که مجموعه این عوامل از وقوع بارداری جلوگیری خواهند کرد. اگر آی یو دی T-۳۸۰A در طی پنج روز (۱۲۰ ساعت ) از رابطه جنسی مشکوک و پرخطر، در رحم جایگذاری شود، می تواند احتمال وقوع بارداری ناخواسته را تا ۹۹.۹ درصد کاهش دهد. با این وجود، استفاده از این روش برای هر خانمی ممکن نبوده و پزشک برحسب شرایط تصمیم می گیرد که چه روشی برای جلوگیری اورژانسی انتخاب شود.
راهکارهایی برای جلوگیری از پارگی کاندوم
آگاهی داشتن از این نکات برای هر زن و مردی ضروری است تا خطر پاره شدن کاندوم به حداقل برسد:
- هرگز نباید از کاندوم هایی که در دمای گرم یا سرد نگهداری شده اند (مانند کیف پول یا محفظه دستکش اتومبیل) استفاده شود. بهترین شرایط برای محافظت از کاندوم، محیط خشک و خنک است.
- استفاده از دو کاندوم بر روی هم به هیچ عنوان ایده خوبی نیست. پوشیدن همزمان دو عدد کاندوم، اصطکاک زیادی ایجاد کرده که می تواند باعث پاره شدن یکی از کاندوم ها شود.
- هرگز نباید از روغن های روان کننده مانند وازلین استفاده شود. به علاوه استفاده از محصولات غیر اکسینول -۹ که می توانند بافت های واژن و مقعد را ملتهب کنند نیز مجاز نیست.
- هرگز نباید از یک کاندوم، بیش از یک بار استفاده شود.
- هرگز بسته های کاندوم با وسایل و اجسام تیز مانند دندان، چاقو و یا قیچی باز نشوند.
- همواره تاریخ انقضا بررسی شود، زیرا کاندوم های تاریخ گذشته بیشتر مستعد پاره شدن هستند.
- از کاندوم های با اندازه مناسب استفاده شود. کاندوم خیلی بزرگ به راحتی خارج شده و کاندوم خیلی کوچک نیز خطر پارگی را افزایش می دهد.
