چرا خارش می گیریم؟

خارش یا خاریدن، یک احساس عمومی ناشی از تحریک سلول های پوستی یا سلول های عصبی مرتبط با پوست است. گرچه می تواند آزار دهنده باشد، اما خارش به عنوان مکانیسم مهم حسی و محافظتی برای بدن عمل می کند، مانند سایر احساسات پوستی مانند لمس، درد، لرزش، سرما و گرما. خارش می تواند ما را از عوامل مضر خارجی مطلع کند، اما در صورت عدم درمان می تواند غیر قابل تحمل شود. اما چرا می خواریم؟

خارش نشانه غالب بسیاری از بیماری های پوستی است. در برخی بیماری ها خارش می تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. در این متن به بررسی علت، چگونگی ایجاد خارش و درمان آن می پردازیم.

چرا حس خارش ایجاد می شود؟

احساس خارش پوست به دلیل تحریک سلول های عصبی- نورون های حسی عصبی حساس به مواد خارش زا- توسط محرک های مکانیکی، حرارتی یا شیمیایی ایجاد می شود. که شامل:

ترکیبات شیمیایی برای پاسخ ایمنی (هیستامین) و تسکین درد (مواد مخدر) هستند.

• نوروپپتیدها، که شامل پیام رسانهای تنظیم کننده درد هستند که در مغز ترشح می شوند، مانند اندورفین
• انتقال دهنده های عصبی استیل کولین و سروتونین
• پروستاگلاندین ها که لیپیدهایی هستند که در کنار سایر عملکردها باعث ایجاد احساس درد در سلول های عصبی نخاع می شوند.

تحریک توسط هر یک از این عوامل به طور معمول به التهاب، خشکی یا آسیب دیگری به پوست، غشاهای مخاطی یا ملتحمه چشم مربوط می شود.

به طور کلی، خارش شامل فعال شدن سلول های عصبی ویژه به نام فیبرهای C است. این فیبرهای C مشابه فیبرهای حس درد هستند، اما از نظر عملکردی متمایز هستند و فقط احساس خارش را منتقل می کنند- آنها تقریباً ۵ درصد از کل فیبرهای موجود در پوست انسان را تشکیل می دهند. این فیبرهای C وقتی به صورت سطحی بر روی پوست تحریک می شوند، سیگنالهایی را در امتداد عصب به نخاع و به مغز منتقل می کنند، در آنجا پردازش می شوند، و یک واکنش رفلکس خارش یا مور مور شدن ایجاد می کنند. سپس خراش و مالش با احساسات ایجاد شده از تحریک گیرنده‌های حساس به مواد خارش‌زا بوسیله تحریک گیرنده های درد و لمس در همان نواحی تداخل می‌کنند. گرچه خاراندن برای تسکین خارش مفید است، اما خراش فقط تسکین موقتی را ایجاد می کند و باعث تحریک بیشتر پوست و احتمالاً آسیب آن می شود که منجر به عفونت می شود.

با وجود تقریباً یک قرن تحقیق در مورد خارش، هیچ درمان موثر ضد خارش وجود ندارد، اما چندین عامل موضعی و خوراکی وجود دارند که خارش را در برخی از موارد بالینی سرکوب می کنند. این بهبود دهنده های موضعی شامل لوسیون ها و کرم ها (مانند کالامین و هیدروکورتیزون)، آنتی هیستامین ها، آنتاگونیست های مواد مخدر، آسپیرین و نور درمانی با اشعه ماورابنفش هستند.

وقتی خارش پیدا کردید، احتمالاً می خواهید آن را خراش دهید. اما خواه به دلیل گزش پشه، آبله مرغان یا مشکل پوستی مزمن مانند اگزما باشد، هرگونه رفع خارش کوتاه مدت خواهد بود. و خراش بیش از حد می تواند مشکل را بسیار بدتر کند.

علت خارش پوست چیست؟

عضلات، مفاصل و اندام های شما می توانند صدمه ببینند. اما تنها بخشی از بدن که می تواند احساس درد و خارش را لمس کند، پوست است.

خارش می تواند در اثر موارد زیر رخ دهد.

• در اثر چیزی خارج از بدن خارش ایجاد شود مانند پیچک سمی.
• یا در اثر اتفاقاتی در داخل بدن، مانند پسوریازیس یا آلرژی.

اگرچه خاراندن پوست احساس خوبی دارد، اما خراشیدن در واقع باعث ایجاد درد خفیف در پوست می شود. سلول های عصبی به مغز شما می گویند که چیزی صدمه دیده و این باعث حواس پرتی از خارش می شود. که می تواند در آن لحظه احساس بهتری داشته باشد، اما از هر ۵ نفر ۱ نفر می گوید خاراندن باعث می شود جای دیگری از بدن دچار حس خارش شود.

گاهی اوقات درد ناشی از خراش باعث می شود بدن شما ماده شیمیایی سروتونین ضد درد را آزاد کند. که می تواند خارش را بیشتر از قبل کند.

به همین دلیل است که هرچه بیشتر خود را بخارانید، بیشتر خارش می گیرید. هرچه بیشتر خارش پیدا کنید، بیشتر می خارانید. شکستن این چرخه می تواند دشوار باشد، به خصوص اگر خارش شدید باشد.

خارش های مختلف

همه خارش ها شبیه هم نیستند. وقتی به گرده، آجیل و سایر مواد حساسیت زا واکنش نشان دهید، می تواند خارش اتفاق بیافتد - سیستم ایمنی بدن ماده شیمیایی به نام هیستامین می سازد. برخی دیگر از مشکلات سیستم عصبی مانند زونا یا سکته مغزی نیز خارش ایجاد می کنند. اما ممکن است همراه با خارش احساس کرختی و بیحالی کنید.

اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، خارش ممکن است بیشتر شبیه سوزش باشد. برخی افراد آن را شبیه گزیدگی مورچه ها می دانند. بعضی از داروها مانند دارویی که برای درمان مالاریا استفاده می شود، خارش دردناکی را ایجاد می کند.

بسیار مهم است که خودتان را زیاد خارش ندهید. زیرا خاراندن بیشتر می تواند منجر به زخم های پوستی، عفونت و ایجاد زخم شود. همچنین می تواند باعث اضطرب و استرس شود.

درمان خارش بدن

• اگر نمی توانید خارش را  تحمل کنید و به شدت نیاز به خاراندن دارید، سعی کنید از ناخن هایتان برای خاراندن استفاده نکنید. در عوض، محل خارش را مالش دهید، ضربه بزنید، نیشگون بگیرید یا محکم بگیرید.
• کوتاه نگه داشتن ناخن به خارش ندادن کمک می کند بنابراین در صورت خارش ندادن احتمال صدمه به پوست کمتر می شود. همچنین  برای محافظت از پوست در زمان خواب می توانید برای رفتن به تختخواب دستکش بپوشید.

برای مقابله با میل به خراشیدن می توانید چند مورد دیگر را امتحان کنید:

• از "عوامل تحریک کننده خارش" خودداری کنید. چه ژاکت پشمی باشد، چه اتاق گرم، و چه یک محصول تمیز کننده خاص، بدانید که چه محصوات آرایشی بهداشتی برای پوستتان مناسب تر است.
• پوستتان را با یک کمپرس مرطوب یا دوش آب سرد، خنک کنید تا  خارش را تسکین یابد.
• از پوست خود مراقبت کنید. خشکی پوست باعث بدتر شدن خارش می شود. دوش یا حمام طولانی نگیرید. از یک پاک کننده آبرسان نرم و بدون بو استفاده کنید و از محصولات معطر دوری کنید.
• لوسیون بزنید. حداقل یک بار در روز از کرم مرطوب کننده برای تسکین خارش پوست استفاده کنید. ممکن است پزشک محصولاتی را که در آن منتول یا کالامین وجود دارد توصیه کند تا پوست کمی خنک شود.
• از دکتر در مورد کرم های بدون نسخه و در مورد داروهای تجویز شده سوال کنید. به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها می توانند خارش اگزما و پسوریازیس را تسکین دهند. اگر ناشی از درد عصبی باشد، مانند بیماری ام اس، داروی ضد افسردگی یا ضد تشنج نیز ممکن است موثر باشد.
• مراقب عفونت باشید. اگر پوستتان هنگام لمس درد می کند، بو می دهد یا ترشحات چرکی دارد با پزشک تماس بگیرید.