داروی دومپریدون ؛ یک ضد تهوع

دمپریدون یک دارویی ضد تهوع است که با مسدود کردن گیرنده های انتقال دهنده عصبی دوپامین موجود در روده و در بخشی از مغز مرتبط با استفراغ عمل می کند. و به جلوگیری از حالت تهوع (احساس مریضی) و استفراغ کمک می کند و دارویی است که حرکات یا انقباضات معده و روده را افزایش می دهد.  داروهای حاوی دامپریدون از دهه ۱۹۷۰ در بیشتر کشورها مصرف می شوند و به صورت قرص وسوسپانسیون خوراکی در ایران در دسترس هستند. این دارو در شیردهی و بارداری توصیه نمی شود. در این متن به نحوه استفاده، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و موارد مصرف دمپریدون می پردازیم. 

نحوه مصرف دمپریدون

برای درمان کندی حرکت دستگاه گوارش در بعضی از افراد استفاده می شود که باید نیم ساعت قبل از وعده غذایی مصرف شود.

دامپریدون باید در کمترین دوز موثر و در کوتاهترین مدت ممکن استفاده شود. حداکثر مدت درمان معمولاً نباید بیش از یک هفته باشد.

در افراد بزرگتر از ۱۲ سال و بیشتر از ۳۵ کیلو تجویز می شود.

موارد مصرف داروی دمپریودن چیست؟

• این دارو برای جلوگیری از ناراحتی معده و تهوع ناشی از داروهای بیماری پارکینسون، استفاده می شود.
• سندرم روده تحریک پذیر
• تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت
• گاستروپارزی دیابتی

هشدارها داروی دمپریدون

• احتمال ضربان قلب غیر طبیعی یا مرگ ناگهانی با این دارو افزایش می یابد. این  احتمال در صورت استفاده در دوزهای بیشتر از ۳۰ میلی گرم در روز یا در بیماران بالاتر از ۶۰ سال، افزایش می یابد. همچنین این احتمال در بیماران در معرض خطر ابتلا به نوع خاصی از ضربان قلب که طبیعی نیست (فاصله QT طولانی) و در بیمارانی که داروهای خاص دیگری مصرف می کنند، بیشتر است. 
• ممکن است لازم باشد قبل از شروع مصرف این دارو و هنگام مصرف آن، قلب خود را چک کنید. 
• از مصرف آب گریپ فروت و گریپ فروت خودداری کنید.
• مصرف دارو در نارسایی شدید کبدی ممنوع است
• اثر درمانی آن در کودکان کمتر از ۱۲ سال و همینطور بالای ۱۲ سال با وزن کمتر از ۳۵ کیلوگرم ثابت نشده است.
• به عنواتن محرک تولید شیر مادر

آیا مصرف دمپریدون در شیردهی ایمن است؟

در سال ۲۰۰۴ ، سازمان غذا و دارو (FDA) با اخطار توصیه کرد که به دلیل نگرانی های ایمنی از دومپریدون برای افزایش تولید شیر در زنان شیرده استفاده نشود. موارد متعددی از آریتمی قلبی، ایست قلبی و مرگ ناگهانی در بیمارانی که از این دارو استفاده می کنند، گزارش شده است.

دومپریدون در حال حاضر در هیچ کشوری به عنوان داروی شیرافزا تایید نشده است. عوارض جانبی قلبی به دنبال استفاده مادران برای افزایش شیردهی گزارش شده است. همچنین طولانی شدن QT در نوزادان تحت درمان با دومپریدون مشاهده شده است.

علائم روانپزشکی، از جمله بی خوابی و حملات اضطراب/ وحشت، در دو زن ۱ تا ۲ هفته پس از قطع دارو گزارش شده است. با توجه به پتانسیل عوارض نامطلوب برای  مادر، قبل از استفاده از داروها به عنوان شیرافزا، باید ارزیابی کاملی از دلایل کمبود شیر و اقدامات غیر دارویی در نظر گرفته شود. در صورت بررسی مصرف دومپریدون، زنان باید از نظر سابقه آریتمی قلب و استفاده همزمان از داروهایی که ممکن است خطر آریتمی را افزایش دهند، غربالگری شوند. نوار قلب قبل از استفاده و ۴۸ ساعت پس از شروع دومپریدون ممکن است برای برخی از خانم ها در نظر گرفته شود. 

تداخلات دارویی دومپریدون

مصرف همزمان دومپریدون با داروهای زیر ممنوع است:

• داروهای طولانی کننده QTc
• ضد آریتمی کلاس IA (به عنوان مثال دیسوپیرامید، هیدروکوئینیدین، کینیدین)
• ضد آریتمی کلاس III (به عنوان مثال، آمیودارون، دوفتیلید، دورندارون، ایبوتیلید، سوتالول)
• برخی داروهای ضد روان پریشی (به عنوان مثال، هالوپریدول، پیموزید، سرتیندول)
• برخی داروهای ضد افسردگی (به عنوان مثال، سیتالوپرام، اسکیتالوپرام)
• آنتی بیوتیک های خاصی (به عنوان مثال، اریترومایسین، لووفلوکساسین، موکسی فلوکساسین، اسپیرامایسین)
• عوامل ضد قارچی خاص (به عنوان مثال، پنتامیدین)
• برخی از داروهای ضد مالاریا (به ویژه هالوفانترین، لومفانترین)
• برخی داروهای معده روده ای (به عنوان مثال، سیساپرید، دولاسترون، پروكالوپرید)
• برخی از آنتی هیستامین ها (به عنوان مثال، مکیتازین، میزولاستین)
• برخی داروهای که در سرطان استفاده می شود (به عنوان مثال، تورمیفن، وندتانیب ، وینکامین)
• داروهای خاص دیگری (به عنوان مثال، بپریدیل ، دیفمانیل، متادون) 
• آپومورفین، مگر اینکه منافع مصرف همزمان بیش از خطرات باشد 

موارد منع مصرف دمپریدون

• حساسیت بیش از حد به دومپریدون یا هر یک از اجزای فرمولاسیون
• تومور هیپوفیز آزاد کننده پرولاکتین (پرولاکتینوما)
• فواصل هدایت قلبی طولانی، به ویژه فاصله QT
• اختلالات قابل توجه الکترولیتی
• بیماری قلبی زمینه ای (به عنوان مثال: نارسایی قلبی)؛
• اختلال کبدی متوسط یا شدید
• بیماران مبتلا به خونریزی گوارشی، انسداد مکانیکی یا سوراخ شدن
• استفاده همزمان از داروهای مهارکننده های قوی CYP۳A۴ مانند ضد قارچهای آزول (به عنوان مثال: کتوکونازول)، ماکرولیدها (به عنوان مثال، اریترومایسین)، مهارکننده های پروتئاز یا نفازودون
• مصرف همزمان با داروهای طولانی کننده QT

فراموش کردن یک نوبت دارو

اگر دوز این دارو را فراموش کردید، آن را در اسرع وقت مصرف کنید. با این حال، اگر تقریبا زمان نوبت مصرف بعدی دارو رسیده است، از دوز فراموش شده صرف نظر کرده و به برنامه منظم دوز خود برگردید. دو دوز مصرف نکنید.

نگهداری دارو

• دارو را در دمای اتاق و دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم در یک ظرف دربسته نگهداری کنید. از یخ زدگی خودداری کنید.
• دور از دسترس اطفال نگه دارید.
• داروی تاریخ گذشته را دور بیاندازید.

اثرات جانبی دومپریدون

از هر ۱۰۰ نفر ۱ نفر دچار خشکی دهان می شود. اما عوارض جدی ناشی از این دارو کم است با این حال ممکن است هر دارویی برخی اثرات ناخواسته ایجاد کند. اگر علائم زیر دیدید با پزشک در مورد دارو مشورت کنید.

• مشکل در صحبت کردن
• سرگیجه
• غش کردن
• ضربان قلب نامنظم
• سبکی سر
• از دست دادن تعادل یا کنترل عضله
• درد در سینه
• ضعف
• تورم دهان، گلو یا زبان
• تنگی نفس