لیپوما (توده چربی زیر پوست)

لیپوما چیست؟

لیپوما یا غده های چربی زیر پوست، یک نوع بافت چربی است که به آرامی زیر پوست ایجاد می‌شود. و حالت برآمدگی پوستی ایجاد می کنند. افراد می‌توانند در هر سنی به لیپوما دچار شوند، با اینحال این وضعیت به ندرت در کودکان دیده می‌شود. لیپوما می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، گرچه معمولا در نواحی زیر ظاهر می‌شود:

• گردن
• شانه‌ها
• ساعد
• بازوها
• ران‌ پاها

لیپوما در دسته‌ی غده/توده‌ی چربی خوش خیم طبقه بندی می‌شود، یعنی سرطانی نیست و به ندرت خطرناک محسوب می‌شود. این توده، شایع‌ترین نوع تومور محسوب می‌شود. بطوریکه از هر ۱۰۰۰ نفر، تقریبا ۱ نفر در دوره‌ای از زندگی خود به لیپوما دچار خواهد شد. لیپوما معمولا نیاز به درمان ندارد، مگر اینکه فرد از نظر ظاهری با آن مشکل داشته باشد.

علائم لیپوما چیست؟

تومورهای پوستی انواع مختلفی دارند، اما لیپوما ویژگی‌های متمایزی دارد. در صورت بروز علائم زیر، برآمدگی‌های ایجاد شده، مشکوک به لیپوما تلقی می‌شوند:

• هنگام لمس نرم و خمیری به نظر می‌رسند.
• با فشار انگشت، حرکت می‌کنند.
• دقیقا زیر پوست قرار گرفته‌اند.
• بی رنگ هستند.
• به آرامی رشد می‌کنند.

معمولا لیپوماها طی چند ماه یا چند سال به آرامی رشد می کنند و اندازه‌ی آنها به حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر می‌رسد؛ گاهی اوقات، بعضی افراد به لیپومای غول پیکر با اندازه‌ی بیش از ۱۰ سانتی‌متر، دچار می‌شوند. 

همانطور که در ابتدا هم گفته شد، لیپوما معمولا روی گردن، ران‌ها، ساعد یا بالای بازوها ظاهر می‌شود، با اینحال ممکن است در دیگر نواحی بدن از جمله روی شکم یا کمر هم ایجاد شود.

لیپوما تنها در صورتی دردناک است که به اعصاب زیر پوست فشار وارد بیاورد. در ضمن نوع خاصی از لیپوما که به اسم آنژیولیپوما شناخته می‌شود، از لیپومای معمولی دردناک‌تر است.

در صورت مشاهده‌ی هر تغییری در پوست با پزشک تماس بگیرید. لیپوما می‌تواند علائم یکی از نادرترین انواع سرطان به نام لیپوسارکوما را تقلید کند.

عوامل خطر لیپوما

علت لیپوما تا حد زیادی ناشناخته است، با اینحال، بعضی افراد به دلایل ژنتیکی دچار لیپومای چندگانه می‌شوند. اگر سابقه‌ی خانوادگی وجود داشته باشد، احتمال بروز این نوع برآمدگی بیشتر است. گاهی اوقات، لیپوما به دنبال آسیب دیدگی ایجاد می‌شود، با اینحال علت آن مشخص نیست.

طبق گفته‌ی کلینیک مایو، این بیماری در بزرگسالان بین ۴۰ تا ۶۰ سال رایج‌تر است. سایر فاکتورهای موثر در ایجاد لیپوما عبارتند از:

• چاقی
• کلسترول بالا
• دیابت
• عدم تحمل گلوکز
• بیماری‌های کبدی

بعضی بیماری‌های خاص هم احتمال ایجاد لیپوما را افزایش می‌دهند، از جمله:

• دیپوز دولوروسا (اختلال نادری که باعث بوجود آمدن چند لیپومای دردناک می‌شود)
• سندرم کودن
• سندرم گاردنر (به ندرت)
• بیماری مادلونگ
• سندرم بانایان-رایلی-رووالکابا

تشخیص لیپوما

معمولا پزشک می‌تواند با انجام یک معاینه‌ی فیزیکی، لیپوما را تشخیص دهد. توده‌های لیپوما نرم و بدون درد هستند. در ضمن، از آنجائیکه لیپوما از بافت‌های چربی ساخته شده است، هنگام لمس به راحتی حرکت می‌کند.

در برخی موارد، پزشک از لیپوما نمونه برداری می‌کند. برای انجام اینکار، نمونه‌ی کوچکی از بافت برداشته و برای انجام آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

این آزمایش برای رد احتمال سرطان انجام می‌شود. لیپوما به خودی خود سرطان‌زا نیست، اما به ندرت علائم لیپوسارکوما (که نوعی سرطان بدخیم است) را تقلید می‌کند.

در صورت استمرار رشد لیپوما و دردناک شدن آن، پزشک می‌تواند پس از رد احتمال لیپوسارکوما، ضایعه را برای تسکین درد بیمار خارج کند.

اگر نمونه برداری نشان دهد ضایعه مشکوک به لیپوسارکوما است، پزشک دستور انجام MRI و سی تی اسکن را صادر می‌کند. 

آیا لیپوما خطرناک است؟

معمولا لیپوما بی‌خطر است، به همین خاطر نیازی به برداشتن آن نیست؛ با اینحال ممکن است افراد به دلایل زیر مایل به برداشتن لیپوما باشند:

• سرطانی بودن توده‌های لیپوما
• بزرگ بودن تومور یا رشد سریع آن
• ایجاد علائم ناراحت کننده و آزار دهنده
• ایجاد تداخل در عملکردهای طبیعی بدن
• مشخص نشدن نوع دقیق تومور

درمان لیپوما

اگر لیپوما به حال خودش رها شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند. با اینحال، بنابر علل فوق ممکن است فرد تمایل به حذف لیپوما داشته باشد، در اینصورت پزشک می‌تواند آنها را درمان کند. پزشکان روش درمان را بر اساس فاکتورهای زیر انتخاب می‌کنند:

• اندازه‌ی لیپوما
• تعداد تومورهای پوستی که فرد به آنها دچار شده
• سابقه‌ی سرطان
• درد داشتن/نداشتن

۱. جراحی

متداول‌ترین راه برای درمان لیپوما، برداشتن آن از طریق جراحی است. این روش برای تومورهای پوستی که بزرگ و در حال رشد هستند، بسیار موثر است. جراحی لیپوما، معمولا تحت بی‌حسی موضعی و طی روشی به نام اکسیزیون انجام می‌گیرد.

لیپوما، گاهی اوقات، بعد از حذف از طریق جراحی، دوباره رشد می‌کند. 

۲. لیپوساکشن

لیپوساکشن هم یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است. از آنجایی که لیپوماها مبتنی بر چربی هستند، این روش برای کاهش اندازه‌ی لیپوما خوب است. برای انجام لیپوساکشن سوزن بزرگی که به یک سرنگ متصل شده است، وارد مناطقی می‌شود که از قبل بی حس شده‌اند.

۳. تزریق استروئید

ممکن است به نواحی درگیر، استروئید تزریق شود. این درمان می‌تواند لیپوما را کوچک کند، اما قادر به حذف آن نیست.

چشم انداز لیپوما

لیپوماها، خوش خیم هستند. این بدان معناست که امکان ندارد لیپومای موجود، دیگر نواحی بدن را آلوده کند. بنابراین این وضعیت، عضلات و بافت اطراف را درگیر نمی‌کند و در نتیجه کشنده نیست.

لیپوما از راه خود درمانی برطرف نمی‌شود. ممکن است کمپرس گرم برای انواع دیگر برآمدگی‌های پوست موثر باشد، اما کمکی به لیپوما نمی‌کند، چراکه لیپوما در اثر تجمع سلول‌های چربی بوجود آمده است.  

در نهایت هرکسی که در مورد لیپوما نگران است می‌بایست برای درمان به پزشک مراجعه کند.