چرا خال می زنیم؟

خال ها اغلب به صورت لکه های کوچک و قهوه ای تیره بر روی پوست ظاهر می شوند. خال ها به طور کلی در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می شوند. البته برخی از آن ها به صورت ارثی از ابتدای تولد ممکن است بر روی بدن وجود داشته باشند. چندین ضایعه پوستی در انسان وجود دارد که بسیار شایع و خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. این ضایعه ها شامل خال های مختلف و معمولی، کک و مک، ماه گرفتگی ها و ... هستند. خال ها می توانند در هرجای پوست، به تنهایی یا به صورت گروهی (خوشه مانند) ظاهر شوند.

بیشتر خال ها در اوایل کودکی و در ۲۵ سال اول زندگی فرد ظاهر می شوند. با گذشت سال ها، خال ها معمولاً به آرامی تغییر می کنند. یعنی برجسته می شوند و یا تغییر رنگ می دهند. گاهی اوقات نیز موهایی در خال شروع به رشد می کند. برخی از خال ها ممکن است حتی با افزایش سن هیچ تغییری نکنند. در حالی که برخی دیگر با گذشت زمان به آرامی از بین می روند. نکته مهم این است که بیشتر خال ها بی ضرر هستند و به ندرت سرطانی می شوند. بررسی و کنترل خال ها و سایر نقطه های رنگدانه ای موجود بر پوست، مرحله مهمی در تشخیص سرطان پوست، به ویژه شناسایی ملانوم بدخیم می باشد.

ملانوم چیست؟

ابتدا لازم است یک مفهوم پایه را برای شما توضیح دهیم. ملانوم نوعی سرطان پوست است که از بروز ملانوسیت ها شروع می شود. این ضایعات خطرناک هستند زیرا می توانند به بافت های مجاور خود حمله کرده و به سایر قسمت های بدن مانند ریه، کبد، استخوان یا مغز نیز گسترش یابند. هرچه زودتر ملانوم کشف و برداشته شود، احتمال موفقیت در درمان نیز بیشتر است. ملانوم در مردان اغلب در سر، گردن و یا کمر و در زنان اغلب در کمر و پشت و یا در پایین پاهایشان دیده می شود.

چه عواملی باعث ایجاد خال می شوند؟

خال ها زمانی بروز می کنند که سلول های پوست به جای اینکه در سطح پوست پخش شوند، در یک ناحیه به صورت خوشه ای رشد می کنند. به این تجمع سلول ها ملانوسیت گفته می شود. ملانوسیت ها رنگدانه ای را ایجاد می کنند که به پوست رنگ طبیعی می بخشد. خال ها ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب، در طی سال های نوجوانی و در دوران بارداری تیره رنگ شوند.

انواع خال ها

۱. خال های مادرزادی:

خال های مادرزادی خال هایی هستند که از بدو تولد روی صورت یا بدن وجود دارند. خال مادرزادی از هر ۱۰۰ نفر تقریباً یک نفر را درگیر می کند. این خال ها نسبت به خال هایی که پس از تولد ظاهر می شوند کمی بیشتر در معرض خطر تبدیل شدن به ملانوم (سرطان) قرار دارند. اگر خال یا کک و مک دارای قطری بیشتر از ۵ میلی متر داشته باشند باید حتما توسط پزشک متخصص بررسی شوند.

 

۲. خال های دیسپلاستیک

خال های دیسپلاستیک خال هایی هستند که به طور کلی بزرگتر از حد متوسط (عرض آن معمولاً بیش از ۵ میلی متر است) و دارای شکل نامنظم هستند. این نوع از خال ها دارای ترکیبی از رنگ های صورتی تا قهوه ای همراه با مراکز قهوه ای تیره و لبه های روشن تر و ناهموار دارند. خال های دیسپلاستیک بیشتر در مناطقی که در معرض آفتاب هستند به وجود می آیند (در این مورد استثنا نیز وجود دارد). این خال ها پتانسیل بیشتری نسبت به خال های معمولی برای تبدیل شدن به ملانوم را دارند. هرچند که اکثر این خال ها خوش خیم می باشند. در حقیقت ، افرادی که دارای ۱۰ عدد یا بیشتر خال دیسپلاستیک دارند، ۱۲ برابر بیشتر احتمال ابتلا به ملانوم و شکل جدی سرطان پوست را دارند. هرگونه تغییر در خال باید توسط متخصص پوست بررسی شود تا از نظر سرطانی بودن یا نبودن اطمینان حاصل شود.

 

۳. خال معمولی

خال های معمولی اصولا عرضی کم تر از حدود ۵ میلی متر دارند و از نظر ظاهری، گرد یا بیضوی هستند. این خال ها می توانند سطحی یا برآمده باشند. اگر برآمده شوند، معمولا گنبدی شکل با لبه های مشخص و منظم می باشند. این خال ها رنگی صورتی یا طیفی از قهوه ای یکدست دارند. خال های معمولی، در موارد بسیار نادر ممکن است که به ملانوم (نوع جدی از سرطان پوست) تبدیل شود. با این حال، افرادی که بیش از ۵۰ خال معمولی دارند، احتمال بالاتری برای ابتلا به سرطان پوست دارند.

 

۴. خال های سرطانی یا ملانوم

خال هایی که از ۲۵ سالگی به بعد به وجود می آیند شانس بالاتری برای سرطانی شدن دارند. خال های سرطانی ممکن است به یکباره ظهور کنند و یا در اثر تغییر اندازه و رنگ خال های دیسپلاستیک به وجود بیایند. خال های سرطانی گاهی ممکن است با خونریزی و یا خروج ترشحات نیز همراه باشند. در گزارشاتی نیز آمده است که این خال ها دارای خارش، درد یا حساسیت می شوند. این خال ها در طول چند هفته ممکن است تغییر کنند و رنگشان سیاه، طوسی، آبی و یا خونی شود. همسو با این تغییرات، ممکن است خال های سرطانی سفت و زبر شوند. عرض بیشتر آن ها نیز بیش از ۶ میلی متر می باشد.

 

 

چگونه می توان فهمید که خال سرطانی است یا نه؟

اکثریت قریب به اتفاق خال ها خطرناک نیستند. اگر متوجه تغییراتی در رنگ، عرض و طول، اندازه یا شکل خال شدید، باید فورا به یک متخصص پوست مراجعه نمایید. در حالت کلی اگر خال با گذشت زمان تغییر نکند، جایی برای نگرانی وجود ندارد. به هر حال موارد زیر، نشانه های شایعی از خال های سرطانی هستند:

• عدم تقارن دو طرفه در شکل خال
• مرز و حاشیه خال نا منظم و غیر یکدست است
• قطر خال بیش از ۶ میلی متر است
• رنگ کل خال یکسان نیست و دارای سایه هایی از رنگ های برنز، قهوه ای، سیاه، آبی، سفید یا قرمز می باشد.
• شکل خال در طول زمان (کوتاه یا بلند مدت) تغییر کند.

چگونه ملانوم تشخیص داده می شود؟

تنها راه تشخیص ملانوما برداشتن بافت و بررسی سلول های سرطانی آن است. پزشک تمام یا بخشی از پوست را که غیرطبیعی به نظر می رسد را با ابزار مخصوص بر می دارد (بیوپسی). معمولاً این روش فقط چند دقیقه طول می کشد و می تواند در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان انجام شود. نمونه به آزمایشگاه ارسال می شود و یک متخصص آسیب شناسی (پاتولوژیست) برای بررسی بافت ملانوم از طریق میکروسکوپ اقدام می کند. طبق گزارشات منابع موثق، هر ساله، از هر ۱۰ هزار آمریکایی حدود ۲ نفر به ملانوم مبتلا می شوند. این آمار به این معنا است که شیوع این نوع سرطان، کمتر از انواع دیگر سرطان پوست می باشد.

درمان خال ها

۱. خال های معمولی:

بیشتر خال ها نیازی به درمان ندارند. اما گروهی از افراد ترجیح می دهند به جهت افزایش زیبایی ظاهری خود، خال هایشان را برداند. لازم است این خال ها توسط یک پزشک متخصص پوست برداشته شود. به این دلیل که پزشک باید قبل از اقدام به برداشتن خال، آن را از نظر اندازه و شکل و شمایل به خوبی بررسی کند. اگر هیچ مورد مشکوکی به نظر پزشک نرسد، خال را با دستگاه های لیزر بدون انجام بیهوشی و به صورت سرپایی (با استفاده از بی حسی موضعی) بر می دارد.

۲. خال های سرطانی:

اگر خال موجود، سرطانی باشد، پزشک با انجام یک روش جراحی برای از بین بردن آن اقدام می کند. این خال ها نیاز به بررسی بیشتر دارند؛ به همین دلیل لازم است که بعد از جدا شدن از پوست، مجددا به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده شوند.

عوارض ناشی از برداشتن خال سرطانی چیست؟

معمولا با برداشتن خال سرطانی که امروزه با لیزرهای مخصوص انجام می گیرد، سرطان پخش نمی شود. بنابراین عارضه خاصی متوجه بیمار نمی شود. اما اگر فرد پس از گذشت مدتی، یازهم متوجه ظهور خال در همان ناحیه شد، فورا باید به بیمارستان و پزشک قبلی خود مراجعه نماید.

آیا از بین بردن خال ها قبل از سرطانی شدن، موجب جلوگیری از ابتلا به سرطان (ملانوم) می شود؟

خیر. از بین بردن خال های پوستی مانع از ایجاد ملانوم نمی شوند. زیرا ملانوم می تواند در قالب یک ناحیه رنگی جدید روی پوست ایجاد شود و گسترش یابد.