بررسی و معاینه غدد لنفاوی
معاینه غدد لنفاوی گردن، زیر بغل و در کشاله ران می تواند باعث تشخیص زودرس سرطان و... شود. غدد لنفاوی جایی هستند که سیستم ایمنی شما با عوامل بیماری زا مبارزه می کند، تورم ، التهاب و ... در آنها می تواند نشان دهنده مشکلی باشد. در این متن به بررسی غدد لنفاوی، معاینه هر کدام می پردازیم.
چرا باید غدد لنفاوی خود را بررسی کنید؟
ممکن است در افرادی سرطان پوست تشخیص داده شده باشد که گاهی اوقات می تواند به سیستم لنفاوی منتقل شود. به عنوان مثال ملانوم یا سرطان سلول های سنگفرشی پوست. پزشک معمولاً در طی معاینات خود، غدد لنفاوی اطراف محل مورد نظر که سرطانی شده است را معاینه می کند. به عنوان مثال، اگر سرطان پوست روی پا باشد، گره های لنفاوی پشت زانوی فرد و کشاله ران قابل لمس می شوند، یا اگر سرطان پوست روی صورت ایجاد شده باشد، گره های اطراف گوش و گردن فرد مورد بررسی قرار می گیرد. هدف این است که هر گونه بزرگ شدن غدد لنفاوی در مراحل اولیه تشخیص داده شوند. در این بین به برخی از افراد توصیه می شود که بین نوبت های ویزیت با پزشکشان، غدد لنفاوی خود را بررسی کنند.
چند بار باید غدد لنفاوی خود را بررسی کنید؟
پزشکان معمولاً توصیه می کنند ماهانه یک بار غدد لنفاوی خود را بررسی کنید. این کار می تواند همزمان با چک کردن پوست برای بررسی وجود خال ها، توده ها، برجستگی های جدید یا تغییر یافته انجام شود. در صورت احساس گره لنفاوی نباید نگران شد (به خصوص اگر این غدد به لمس و فشار حساس باشند). زیرا ممکن است به دلیل عفونت های مختلف باشد. با این حال اگر بزرگی این غدد طی یک هفته از بین نمی رود، باید به پزشک جهت معاینات بیشتر و دقیق تر مراجعه نمود.
سیستم لنفاوی بدن چیست؟
غدد لنفاوی بخشی از سیستم لنفاوی هستنند. این غدد شبکه ای از لوله های ریز می باشند که مایع بی رنگی به نام لنف را از طریق پوست و قسمت های عمیق بدن حمل می کنند. مایعات لنفاوی حاوی سلول های ایمنی (لنفوسیت ها)، مواد مغذی و مواد زائد هستند. این ماده در مبارزه با عفونت و از بین بردن سلول های قدیمی یا غیر طبیعی نقش دارد.
عروق لنفاوی
قبل از اتصال به جریان خون در نزدیکی قلب، سلول های پوست و اندام های داخلی را شستشو داده و به داخل رگ های لنفاوی و سپس مجاری بزرگتر در گردن تخلیه می کند.
گره های لنفاوی (یا غدد لنفاوی)
گره های بیضی کوچکی هستند. غده ها جایی هستند که میلیون ها لنفوسیت با عفونت ها مبارزه می کنند. آن ها در امتداد عروق لنفاوی مانند مهره های تسبیح کنار هم قرار گرفته اند. غدد لنفاوی قبل از رسیدن لنف به جریان خون، میکروب ها و سلول های غیر طبیعی را جدا می کنند. گره های لنفاوی فقط در مناطق خاصی از بدن قابل احساس هستند:
- سر و گردن
- بازوها
- زیر بغل
- ناحیه مغبنی (کشاله ران)
- پشت زانوها
گره لنفاوی معمولاً خیلی کوچک است و به جز در افراد لاغر که می توان آن ها را به صورت توده هایی به اندازه نخود در کشاله رانشان احساس کرد، قابل تشخیص و لمس نیستند. یک استثنا رایج وجود دارد و آن، این است که افرادی که دچار گلو درد یا عفونت گوش می شوند، می توانند غدد لنفاوی گردنشان را بزرگ، دردناک و حساس شده است را حس کنند. همچنین اگر سلول های سرطانی در این غدد جا خوش کنند نیز، گره های لنفاوی نیز می توانند بزرگ شوند. در این حالت معمولاً بدون دردی در غدد حس نمی شود.
معاینه غدد لنفاوی گردن
ابتدا به شکل زیر نگاه کنید. غدد لنفاوی سر و گردن با علامت سبز در شکل نشان داده شده اند.
۱. با نوک انگشتان و یک حرکت دایره ای آرام، گره های لنفاوی مشخص شده در شکل را لمس کنید.
۲. سپس به سمت گلو گردن خود بروید. نواحی سبز مشخص شده در عکس را در ناحیه گردن خود لمس کنید. سر خود را به سمت طرفی که معاینه می کنید متمایل کنید، این کار به شل شدن عضله کمک می کند؛ و سپس انگشتان خود را زیر عضله فشار دهید. برای مقایسه دقیق، هر دو طرف را بررسی نمایید. اگر گره لنفاوی بزرگی داشته باشید، ممکن است سفت و به اندازه یک نخود یا انگور احساس می شود.
۳. سپس به آرامی و با فشار متوسط، تا منطقه بالای استخوان یقه (ترقوه) امتداد دهید. برای بررسی گره های لنفاوی بالای استخوان ترقوه شانه ها را قوز کرده و آرنج های خود را به جلو بیاورید تا پوست شل شود.
شما باید همیشه گره های لنفاوی خود را با همین ترتیب بررسی کنید.
معاینه غدد لنفاوی زیر بغل
نحوه بررسی و خود آزمایی غدد لنفاوی زیر بغل و محل غدد لنفاوی در زیر بغل در عکس زیر نشان داده شده است.
برای این معاینه باید لباس های بالاتنه را درآورد تا به راحتی به بافت زیر بغل ها دسترسی پیدا کرد. سپس در وضعیت راحتی بنشینید و هر زیر بغل را به نوبت بررسی کنید. برای بررسی زیر بغل سمت چپ، بازوی خود را کمی بلند کنید سپس انگشتان دست راست خود را بالا در زیر بغل قرار دهید و سپس بازو را پایین بیاورید. برای بررسی ناحیه مرکزی زیر بغل نیز باید انگشتان را ابتدا از ناحیه زیر بغل که سمت قفسه سینه است تا مرکز زیر بغل کشید. سپس از ناحیه پشت زیر بغل که نزدیک به کمر است این کار را تکرار کرد. در نهایت باید دست را به بالای سر گرفت و از امتداد بازو به سمت مرکز زیر بغل آمد. در این صورت، اگر غده ای وجود داشته باشد، قابل لمس خواهد بود.
اکنون زیر بغل دیگر را نیز به همین ترتیب بررسی کنید.
معاینه غدد لنفاوی کشاله ران
دو قسمت برای احساس غدد لنفاوی در کشاله ران وجود دارد.
- بطور اورزیونتال در امتداد چین کشاله ران
- به صورت عمودی در امتداد ران فوقانی
شکل زیر بررسی گره های لنفاوی را در کشاله ران نشان می دهد.
سونوگرافی برای بررسی غدد لنفاوی
در اسکن های اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از بخشی از بدن استفاده می شود. اسکنر اولتراسوند دارای یک میکروفون است که امواج صوتی را به بدن متسع می کند. امواج صوتی از اندام های داخلی بدن پرش می کنند و دوباره توسط پروب جمع آوری می شوند. این پروب به رایانه متصل می شود. در نهایت این رایانه امواج صوتی را به تصویر تبدیل می کند.
- برای انجام این سونوگرافی نیاز به ناشتایی و قطع داروهای همیشگی نیست. به استثنای برخی افراد که قرص های رقیق کننده خون می خورند. برخی از این افراد با دستور پزشکشان ممکن است لازم باشد که داروی رقیق کننده شان را به طور موقت قطع نمایند.
- در طول این روش پزشک غدد مورد نظر را بررسی می کند. اگر به مورد مشکوکی بر بخورد، ممکن است صلاح بداند که از آن غده نمونه برداری بافتی یا بیوپسی انجام دهد.
- در این صورت ممکن است کمی درد یا ناراحتی در اطراف محل نمونه برداری احساس شود. مصرف مسکن هایی مانند استامینوفن (پاراستامول) در این شرایط می تواند کمک کننده باشد.
- این روش معمولا خطر خونریزی زیادی ندارد. پزشک با فشار دادن ناحیه مورد نظر می تواند به طور معمول این مورد را کنترل کند. با این حال اگر خروج خون از محل بیوپسی زیاد باشد، اقدامات لازم در اورژانس انجام خواهد گرفت.
مجید صالحی فرد بسیار عالی و کاربردی بود ۲۸ بهمن ۹۹