مواد شوینده ای که هرگز نباید با هم مخلوط شوند!

هنگام تمیز کردن خانه ممکن است، وسوسه شوید که مواد شوینده را باهم قاطی کنید یا همزمان استفاده کنید تا قدرت تمیز کنندگی آنها را افزایش دهید، اما در اصل مخلوط کردن بعضی پاک کنند‌‌ها به دلیل ترکیبات شیمیایی منحصر به فردی که دارند ممکن است خطرناک بوده و سبب تولید مواد سمی شود. درنتیجه توصیه می‌‌شود که به طور کلی از انجام این کار اجتنباب شود چرا که هر ماده‌‌ی شوینده مواد خاص خودش را دارد که جز در مواردی که فرد کاملا به جزئیات مواد و واکنش‌‌های احتمالی آنها با یکدیگر مسلط باشد نباید ریسک کرده و در خانه آن‌‌ها را باهم مخلوط کند یا همزمان با هم از آنها استفاده کند. به خصوص هنگام استفاده از سفید کننده که مواد تشکیل دهنده‌‌ی بسیار واکنش زایی دارند و فورا می‌‌توانند مواد خطرناکی را تولید کنند.

در ادامه به ذکر برخی از این مواد که هرگز نباید آنها را با یکدیگر مخلوط کرد می‌پردازیم.

کدام مواد شوینده را نباید با هم مخلوط کنید؟

۱. آمونیاک و سفید کننده

یکی از ترکیبات خطرناکی است که معمولا به طور تصادفی آنها را باهم مخلوط می-کنند چرا که اغلب مواد شوینده حاوی مقداری آمونیاک هستند. اختلاط آمونیاک و سفید کننده منجر به تولید گاز کلر می‌‌شود سپس آمونیاک با کلر واکنش نشان داده و کلرامین را تولید می‌‌کند. مقدار زیاد کلرامین می‌‌تواند سمی و خطرناک بوده و علائمی مانند درد قفسه سینه و سرفه ایجاد کند و در مواردی که میزان آن از حد مشخصی فراتر برود می‌‌تواند حتی کشنده نیز باشد.

۲. سفید کننده و سرکه

نکته اصلی اینجاست که باید دقت کرد سرکه یک اسید است و نباید پتانسیل سمیت آن نادیده گرفته شود. PH سرکه پایین بوده و معمولا حدود سه می‌‌باشد حال وقتی با سفید کننده مخلوط می‌‌شود می‌‌تواند سبب تولید گاز کلر شود. این گاز در جنگ جهانی اول به عنوان سلاح شیمیایی استفاده می‌‌شد که وقتی فرد به صورت طولانی مدت در معرض آن قرار می‌‌گرفت باعث آسیب به چشم، بینی و ریه‌‌ی او می‌‌شد. در نتیجه باید از به وجود آوردن آن در خانه خودداری کرد.

۳. پراکسید هیدروژن و سرکه

یکی از اجزای سازنده‌‌ی سرکه استیک اسید است که این ماده هنگامی که با پراکسید هیدروژن مخلوط می‌‌شود یک ماده شیمیایی با عنوان پراستیک اسید را به وجود می‌آورد که ماده‌‌ای خورنده است و می‌‌تواند به سطحی که روی آن استفاده می‌‌شود آسیب رسانده و یا آن را تجزیه کند.

۴. سفید کننده و الکل

الکل به تنهایی می‌‌تواند برای تمیز کردن به کار برده شود اما اگر با مواد دیگر به خصوص سفید کننده‌‌ها مخلوط شود می‌‌تواند خطرناک باشد. الکی که می‌‌توان از داروخانه‌‌ها تهیه کرد عموما ۷۰% تا ۹۹% خلوص را شامل می‌‌شوند که هرچه این عدد بالاتر باشد به معنی این است که الکل غلیظ‌‌ تر می‌‌باشد. (خلوص بیشتر الکل لزوما به معنی خاصیت پاک کنندگی بالاتر آن نیست) درصورت مخلوط شدن الکل و سفید کننده این دو با یک دیگر واکنش داده و منجر به تولید کلروفرم و کلرواستون می‌‌شود که هردو ماده سمی و خطرناک می‌‌باشند. از کلروفرم برای بی‌‌هوش کردن افراد استفاده می‌‌شده و در جنگ جهانی اول از کلرواتسون به عنوان گاز اشک آور استفاده می-کردند. در نتیجه باید از مخلوط کردن این دو ماده اجتنباب کرد.

۵. مخلوط کردن دو پاک کننده متفاوت

هر کدام از پاک کننده‌‌ها دارای ترکیبات مختص به خود هستند که ممکن است در صورت مخلوط شدن با یک دیگر واکنش داده و منجر به تولید مواد شیمیایی خطرناک و سمی شوند. و از آنجایی که به طور معمول سفید کننده به احتمال زیاد یکی از مواد تشکیل دهنده‌‌ی بعضی از پاک کننده‌‌هاست احتمال تولید گازهای سمی نیز افزایش می-یابد. درنتیجه استفاده‌‌ی همزمان از دو پاک کننده مختلف اصلا توصیه نمی‌‌شود.

۶. سفید کننده و تمیز کننده کاسه توالت

مانند دیگر پاک کننده‌‌ها مارک‌‌های مختلف تمیز کننده کاسه توالت ممکن است حاوی مواد مختلفی باشند که ممکن است اسیدها و الکل‌‌های مختلف (به عنوان مثال لیزول) را شامل شوند. همانطور که پیش‌‌تر گفته شد اسیدها و الکل‌‌ها می‌‌توانند با سفید کننده واکنش داده و گازها و بخارات سمی را تولید کنند که این موضوع برای انسان بسیار خطرناک است. 

۷. لیزول و سفید کننده

بیشتر پاک کننده‌‌ها از جمله پاک کننده‌‌های چند منظوره حاوی لیزول هستند که اختلاط این ماده همراه با سفید کننده می‌‌تواند منجر به تولید مواد شیمیایی سمی شود.

۸. جوش شیرین و سرکه

واکنش فوران آتشفشان یکی از واکنش‌‌های متداولی است که در مدارس انجام می‌‌شود و این واکنش در پی ترکیب جوش شیرین با سرکه اتفاق می‌‌افتد. مخلوط کردن جوش شیرین و سرکه ذاتا خطرناک نیست و محصولات جانبی آن که استات سدیم، آب و دی اکسید کربن می‌‌باشد سمی نیستند اما با این وجود باید از مخلوط کردن این مواد شیمیایی در یک ظرف خودداری کرد چرا که بروز این واکنش در یک ظرف به خصوص به دلیل وجود دی اکسید کربن در آن می‌‌تواند سبب ایجاد انفجارهای کوچک شود.

در صورت مخلوط کردن دو ماده خطرناک با یکدیگر چه باید کرد؟

بهترین راه برای محافظت از خود در برابر مخلوط‌‌های سمی در وهله اول اجتناب از ترکیب آن مواد با یکدیگر است. به تعبیری مولکول‌‌ها مانند افرادی هستند که شخصیت خاص خود را دارند و نحوه رفتار آنها وابسته به افرادی است که در اطراف آنها هستند. پس مگر در شرایطی که شخصیت تمام مولکول‌‌ها را به طور کامل ندانیم نباید آنها را در کنار هم قرار داد و باهم مخلوط کرد. علاه بر این حتی لازم است تدابیری برای جلوگیری از اختلاط تصادفی دو ماده نیز در نظر گرفت.

• در برخی موارد توصیه می‌‌شود که قبل از استفاده‌‌ی ماده شیمیایی جدید برای یک مکان ابتدا بقایای مواد قبلی را مجددا با آب شست به خصوص اگر پیش از آن از مواد سفید کننده استفاده شده باشد. چراکه هیچ چیز به جز آب اجازه‌‌ی مخلوط شدن با سفید کننده‌‌ها را ندارد.
• علاوه بر این باید گفت که باز کردن در و پنجره‌‌ها هنگام استفاده از این مواد نیز یکی از راه‌‌های محافظتی ممکن است که باید به آن توجه کرد چرا که بعضی از مواد شیمیایی سمی به شکل گاز هستند و وجود تهویه مناسب می‌‌تواند آنها را خارج و با هوای تازه و سالم جایگزین کند.
• هنگام استفاده از تمیز کننده‌‌ها باید به منظور کاهش احتمال سوختگی یا بروز تحریک‌‌های پوستی از دستکش مناسب استفاده کرد.

در نهایت اگر علائم جسمانی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه در فردی بروز کند توصیه می‌‌شود در ابتدا فورا از اتاق خارج شد و بعد هرچه سریع‌‌تر برای بررسی‌‌های لازم به پزشک مراجعه کند.

نتیجه گیری

مردم اغلب فکر می‌‌کنند که مخلوط کردن مواد تمیز کننده باعث افزایش قدرت پاک کنندگی آنها می‌‌شود اما انجام ناآگاهانه این عمل ممکن است سبب بروز واکنش‌‌های خطرناک شود و همان محصولاتی که به تنهایی هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌‌کنند در ترکیب با یکدیگر ممکن است فاجعه بار عمل کنند. بدون آگاهی کامل آزمایشگاهی هیچگاه نمی‌‌توان کاملا از بی خطر بودن مخلوط کردن دو ماده اطمینان حاصل کرد یا از پیش دانست که ممکن است این ترکیب چه اثراتی را بر روی پارچه یا هر سطح دیگری که رویش از آن استفاده می‌‌شود باقی خواهد گذاشت. در نتیجه باید همیشه موارد ایمنی را رعایت نموده و به اخطارهای روی محصولات دقت کرد و از مخلوط کردن خودسرانه‌‌ی آن‌‌ها در خانه اجتناب کرد.