دیدن لکه های شناور چشمی

لکه های شناور چشم، هنگامی است که لکه هایی در  جلوی چشم و میدان دید فرد ظاهر می شوند و متحرک هستند. معمولا این لکه های متحرک، بیشتر به صورت لکه های سیاه یا خاکستری، سفید متحرک یا رشته ها (خطوط) و اشکال تار عنکبوتی در جلوی چشم ظاهر شوند و وقتی چشم را حرکت می دهید، به سمت شما حرکت می کنند و هنگامی که می خواهید مستقیم به آن نگاه کنید، به نظر می رسد که دور می شوند.

دیدن لکه در دید چشم در واقع از زجاجیه چشم است و در بیشتر موارد کاملاً طبیعی هستند. زجاجیه ماده ای شفاف و ژله مانند داخل چشم است که بیشترین قسمت چشم را تشکیل می دهد. طی این اتفاق، زجاجیه داخل چشم حالت مایع تر به خود می گیرد. به این ترتیب الیاف میکروسکوپی درون زجاجیه متلاشی شده و می توانند سایه های کوچکی بر روی شبکیه ایجاد کنند. سایه هایی که مشاهده می شوند، لکه های شناور نامیده می شوند.

اگر مشاهده لکه های شناور چشم به طور ناگهانی افزایش پیدا کردند، بلافاصله باید به یک متخصص چشم مراجعه کرد. به خصوص زمانی که نور به صورت چشمک زن قابل مشاهده شود و یا دید محیطی از دست می رود. این علائم می توانند علائم اورژانسی چشمی باشند که نیاز به اقدامات پزشکی فوری دارند. این حالت می تواند نشانه اولیه از یک مشکل اساسی مانند آسیب به شبکیه چشم باشد. شناورهای چشمی (یا floaters) معمولاً نیازی به درمان ندارند، زیرا خودشان هیچ آسیبی به بینایی نمی رسانند. با این حال، در بعضی موارد، لکه های شناور چشم ممکن است، دیدن را دشوار کنند و برای بازگرداندن بینایی نیاز به درمان داشته باشند.

علائم لکه های شناور چشمی

لکه های شناور چشم می توانند بخشی طبیعی از روند پیری چشم باشند. علائم لکه های شناور چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نقاط یا لکه های سایه دار
• خطوط کوچک
• حلقه های غیر واقعی
• اشکال تار عنکبوتی
• اشکال نامنظم دیگری که در بینایی ظاهر می شوند و به صورت لکه های تیره یا رشته های شفاف و شکننده از ماده شناور به نمایش در می آیند.
• لکه هایی که هنگام حرکت چشم، حرکت می کنند، بنابراین وقتی فرد می خواهد به آن ها نگاه کند، به سرعت از میدان دید او خارج می شوند.
• دیدن لکه هایی که هنگام مشاهده یک زمینه روشن و پر نور مانند آسمان آبی یا دیوار سفید بیشتر به چشم می آیند.
• شکل ها یا رشته های کوچکی که تکان می خورند و از میدان دید خارج می شوند.
• آنها همچنین ممکن است به عنوان یک منطقه تاریک یا روشن تر از نور محیط در میدان دید ظاهر شوند. گاهی اوقات، لکه های شناور در مقایسه با بقیه میدان دید، کمی تار به نظر می رسند.
• این لکه ها کوچک هستند اما می توانند به میزان قابل توجهی روی بینایی تأثیر بگذارند، زیرا بسیار نزدیک به ورودی چشم هستند.
• یکی از ویژگی های این لکه ها این است که به نظر می رسد در سراسر میدان بینایی به عقب و جلو حرکت می کنند. تلاش برای نگاه کردن مستقیم به یک شناور باعث می شود که آن ها از جهتی که فرد نگاه می کند دور شوند.
• هنگامی که فرد به چشمان خود استراحت می دهد، به نظر می رسد که اشکال متحرک به خودی خود از بین می روند.

علت دیدن لکه های متحرک 

دیدن لکه های شناور چشمی یک پدیده طبیعی است که در اثر تغییر زجاجیه و گاها با افزایش سن ایجاد می شوند. زجاجیه کمک می کند تا چشم به صورت کره به نظر برسد.

1. جدا شدن زجاجیه چشم: دیدن لکه های شناور هنگامی شروع می شود که اندازه زجاجیه چشم کوچک شود. با کوچک شدن آن، مقداری از الیاف آن از بین می روند و رشته ای می شوند. این اتفاق را پزشکان "جدا شدن زجاجیه" می نامند. این جداشدگی باعث ایجاد توده های رشته ای در زجاجیه می شود که تمرکز نور را در شبکیه چشم مختل می کند. با اتفاق این پروسه، سایه کوچکی به چشم انداخته می شود، همین امر موجب می شود که لکه های شناور قابل توجهی دیده شود.
2. افزایش سن: دیدن لکه های شناور چشم بخشی طبیعی از روند پیری است. انجمن متخصصان شبکیه چشم آمریکا خاطرنشان می کند که شرایطی مانند جدا شدن زجاجیه که باعث ایجاد لکه های شناور بیشتری می شود، بعد از ۶۰ سالگی شیوع بالاتری دارد.
3. التهاب در پشت چشم یا یووئیت خلفی: التهاب در لایه های uvea می تواند باعث ترشح بقایای التهابی در زجاجیه شود که به صورت لکه های شناور دیده می شوند. یووئیت خلفی ممکن است در اثر عفونت  بیماری های التهابی یا دلایل دیگر ایجاد شود.
4. .خونریزی در چشم: خونریزی داخل زجاجیه می تواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله دیابت، فشار خون بالا، انسداد رگ های خونی و آسیب رسیدن به جسم چشم. سلول های خونی موجود می توانند به صورت شناور دیده شوند.
5. شبکیه چشم پاره شده: بدون درمان، پارگی شبکیه ممکن است منجر به جدا شدن شبکیه شود. تجمع مایعات در پشت شبکیه باعث جدا شدن آن از پشت چشم ها می شود. جداشدگی شبکیه اگر درمان نشود، می تواند باعث از بین رفتن دائمی بینایی شود.
6. جراحی های چشم و مصرف داروهای چشم: داروهای خاصی که به زجاجیه تزریق می شوند می توانند باعث تشکیل حباب های هوا گردند. این حباب ها تا زمانی که چشم آن ها را جذب کند به صورت سایه دیده می شوند. برخی از جراحی های انجام شده بر روی زجاجیه، حباب های روغن سیلیکون را به داخل آن اضافه می کنند که می تواند به صورت لکه های شناور نیز دیده شوند.

هر کسی می تواند در بعضی از مواقع لکه های شناور را ببیند، گرچه اکثر مردم آن ها را نادیده می گیرند. بسیاری از افراد نیز ممکن است فقط وقتی آن ها را ببیند که به یک سطح خالی، روشن یا منطقه ای مانند آسمان نگاه می کنند.  اگرچه در ابتدا ممکن است باعث حواس پرتی شوند، اما بیشتر آن ها در پایین چشم و در زیر میدان دید قرار می گیرند.

علل دیگر

همچنین دلایل جدی تری برای ایجاد لکه های شناور در چشم وجود دارند، از جمله:

• التهاب در چشم
• عفونت
• پارگی یا ضربه به شبکیه چشم
• آسیب تروماتیک در چشم
• رتینوپاتی دیابتی
• خونریزی
• وجود تومورهای چشمی

به هر صورت لازم است حتما یک متخصص چشم، معاینات لازم را در فردی که این لکه ها را می بیند، انجام دهد.

عوامل خطر آفرین

عواملی که می توانند خطر ایجاد لکه های شناور را افزایش دهند عبارت اند از:

• سن بالای ۵۰ سال
• نزدیک بینی
• ضربه به چشم
• عوارض ناشی از جراحی آب مروارید
• رتینوپاتی دیابتی
• التهاب چشم

آیا می توان از تشکیل لکه های چشمی جلوگیری کرد؟

اگرچه ممکن است جلوگیری از بروز لکه های شناور چشم امکان پذیر نباشد، اما پیروی از برخی اقدامات اساسی برای حفظ سلامت چشم بسیار مفید می باشند. این اقدامت شامل موارد زیر می باشند:

• حفظ وزن سالم یا کاهش وزن
• داشتن یک رژیم غذایی متنوع و مغذی 
• ترک کردن دخانیات و سیگار 
• استفاده از عینک آفتابی در فضای باز و پر نور
• استفاده از عینک محافظ در صورت لزوم
• به چشم ها مرتب استراحت دهید.

تشخیص

پزشک متخصص چشم معاینه کامل چشمی را برای بررسی وضعیت پشت چشم و زجاجیه را انجام می دهد. در این صورت می تواند تشخیص دهد که آیا دلیل این وضعیت، تغییر در زجاجیه است یا خیر.

درمان دیدن لکه های شناور چشمی

بیشتر لکه های شناور چشم نیازی به درمان ندارند. آن ها ممکن است منجر به ناراحتی شوند و سازگاری با آن ها احتمالا زمان بر خواهد بود. توصیه می شود در صورت نداشتن مشکل جدی، آن ها را نادیده بگیرید. اما اگر متخصص چشم بیماری یا مشکل خاصی را تشخیص دهد (مانند خونریزی ناشی از دیابت یا التهاب چشم)، باید آن مشکل به سرعت درمان گردد. گزینه ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

۱. جراحی برای برداشتن زجاجیه:

در شرایط نادر، لکه ها ممکن است بسیار متراکم شوند و به طور بالقوه ای بینایی فرد را مختل کنند. در این موارد، پزشک ممکن است روشی به نام ویترکتومی را توصیه کند. یک جراح چشم از طریق ایجاد یک برش کوچک (ویترکتومی) زجاجیه را برداشته و محلول خاصی را جایگزین آن می کند تا به چشم کمک کند که شکل طبیعی خود را حفظ نماید. با انجام عمل جراحی ممکن است همه فلوترها از بین نروند و پس از جراحی نیز لکه های جدید ایجاد شوند. خطرات ناشی از جراحی شامل خونریزی و پارگی شبکیه چشم خواهد بود. بنابراین لازم است یک مرکز معتبر و یک پزشک حاذق آن را انجام دهد.

۲. استفاده از لیزر برای از بین بردن لکه های شناور چشم:

چشم پزشک، لیزر خاصی را برای از بین بردن لکه های شناور موجود در زجاجیه مورد استفاده قرار می دهد که می تواند باعث کاهش میزان دیدن لکه ها شود. به این روش ویترولیز گفته می شود. برخی از افرادی که این روش درمانی را انجام داده اند، بهبود بینایی را گزارش می کنند. خطرات لیزر درمانی در صورتی که لیزر به طور نادرست استفاده شود، به شبکیه چشم آسیب وارد می نماید. جراحی لیزری برای درمان لکه ها به ندرت استفاده می شود.

کلام آخر

اگرچه وقتی شخصی متوجه لکه های شناور در میدان دید خود شود، ممکن است برایش تحریک کننده باشند اما تهدیدی مستقیم برای چشمان او ایجاد نمی کنند. بسیاری از افراد دیدن لکه های شناور چشم را تجربه خواهند کرد. آن ها می توانند آزار دهنده باشند اما اغلب بی خطر هستند و غالبا نیاز به هیچ درمانی ندارند. تنها در شرایط بسیار نادر، لکه های شناور چشم ممکن است بینایی را مختل کرده و نیاز به درمان جراحی داشته باشند.