ترس از شکست ؛ علائم، علت و راه غلبه بر آن

ترش از شکست (شکست هراسی) زمانی که فرد به صورت غیر منطقی و مدام از شکست بترسد. راه های غلبه بر ترس از شکست شامل یوگا، مدیتیشن و... است. ترس از شکست ممکن است بخشی از اختلال خلقی دیگر مانند اختلال اضطراب یا اختلال خوردن باشد. اما در مجموع در افراد کمال گرا ممکن است در طول زندگی در بعضی مواقع این نوع از فوبیا دیده شود.

همه‌ی افراد از شکست متنفر هستند اما برای برخی از افراد شکست چنان شبیه یک تهدید روانی عمل می‌کند که انگیزه‌ی آنها برای جلوگیری از شکست بیش از انگیزه‌ی آنها برای موفقیت است. ترس از شکست می تواند باعث ‌شود که فرد به صورت‌های مختلف به طور ناخودآگاه، موفقیت خود را خراب کند.

شکست می‌تواند احساساتی مانند ناامیدی، عصبانیت، اندوه، حسرت و سردرگمی را به وجود آورد که اگرچه ناخوشایند است اما موجب ترس نمی شود بلکه در واقع ترس از شکست ناشی از ترس از شرمساری است. افرادی که ترس از شکست دارند نه به این دلیل که نمی‌توانند احساساتی مانند ناامیدی و عصبانیت را تحمل کنند بلکه به این دلیل که عدم موفقیت باعث احساس شرمندگی عمیق در آن‌ها می‌شود از شکست می‌ترسند. 

علائم ترس از شکست

شیوه بروز این ترس در افراد، شدت و ضعف بروز آن متفاوت است. ترس از شکست می‌تواند به حدی شدید باشد که فرد را کاملا برای انجام کارهایش فلج کرده و ادامه‌ی کار در خانه، مدرسه یا محل کار را با مشکل رو به رو کند و حتی ممکن است باعث شود تا فرد از نظر شخصی یا شغلی فرصت‌های مهم زندگی خود را از دست بدهد. علائم ترس از شکست مانند دیگر ترس ها می‌تواند ماهیت جسمی یا احساسی داشته باشد و اغلب زمانیکه فرد به موقعیت‌های خاصی فکر می‌کند که ممکن است در آنها شکست بخورد بیشتر تحریک می‌شود.

علائم جسمی

علائم جسمی این فوبیا (ترس)  شامل موارد زیراست:

• بروز مشکل در تنفس
• افزایش ضربان قلب بیش از حد معمول
• وجود درد در قفسه سینه
• احساس لرز
• سرگیجه یا سبکی سر
• ناراحتی گوارشی
• گر گرفتگی یا مور مور شدن
• تعریق بیش از حد

علائم روانی

از علائم روانی که ممکن است در اثر این فوبیا به وجود بیاید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس وحشت شدید و اضطراب
• احساس نیاز شدید به فرار از وضعیتی که باعث ایجاد ترس شده است
• از خود بی‌خود شدن
• احساس خارج شدن کنترل موقعیت از دست فرد
• فکر کردن به اینکه ممکن است بمیرد

علت ایجاد ترس از شکست

پیدا کردن عامل اصلی که باعث به وجود آمدن ترس از شکست می‌شود ممکن است دشوار بوده و یا احتمال می‌رود که این موضوع در اثر وجود دلایل مختلفی به وقوع پیوسته باشد اما به طور کلی می‌توان گفت که بعضی موارد احتمال ابتلا به ترس از شکست را افزایش می‌دهد که در ادامه به ذکر برخی از آنها خواهیم پرداخت:

• تجربه‌ شکست دردناک در گذشته به خصوص اگر این تجربه آسیب زا بوده باشد و یا پیامدهای مهمی را همراه داشته باشد مانند از دست دادن یک موقعیت مهم.
• یاد گرفتن ترس از شکست در موقعیت های مختلف از دیگران
• ویژگی‌های کمال گرایانه 
• ممکن است دیدن عدم موفقیت شخص دیگری باعث هراس در فرد شده باشد. این موضوع به عنوان تجربه‌ی یادگیری مشاهده‌ای نام برده می‌شود و به این معناست که مثلا اگر فرد در کنار والدی بزرگ شده باشد که از شکست دادن می‌ترسد، ممکن است احساس مشابهی در او نیز ایجاد شود. این موضوع ممکن است مثلا پس از خواندن یا شنیدن تجربه‌ی شخص دیگری تحت عنوان یادگیری اطلاعاتی به وجود بیاید. 
• بعضی از افراد به دلیل ژنتیکی که دارند ممکن است بیشتر مستعد ترس باشند. درباره ژنتیک مربوط به ترس اطلاعات زیادی در دسترس نیست اما ممکن است در پاسخ به محرک‌های ترس تغییرات بیولوژیکی مختلفی در مغز و بدن افراد رخ بدهد. 

بزرگسالان و کودکان می‌توانند با فوبیا مواجه شوند. در کودکی معمولا این ترس‌های غیر منطقی حول چیزهایی مانند:

• غریبه‌ها
• صداهای بلند
• هیولاها یا تاریکی

می‌چرخد و هرچه بزرگتر می‌شوند این ترس‌ها بیشتر به واقعیت نزدیک شده و احتمالا چیزی شبیه ترس از شکست مربوط به مسائل مرتبط با مدرسه را تجربه می‌کنند.

۱۰ نشانه‌ای که می‌گوید احتمالا فرد به ترس از شکست مبتلاست!

این علائم نشانه‌های قطعی نیستند اما شناخت وجود آن‌ها ممکن است باعث شود تا فرد از یک متخصص مشورت بگیرد:

عدم موفقیت باعث می‌شود تا نگران این باشید :

1. که دیگران درباره‌ی شما چه فکری می‌کنند.
2. آیا می توانید آینده ی که برای خود متصور می شوید را دنبال کنید یا خیر.
3. که دیگران علاقیشان به شما را از دست بدهد.
4. تا درباره‌ی میزان هوش و توانمندی خود نگران باشید.
5. تا نگران ناامید کردن افرادی که برایتان مهم اند باشید.

همچنین شما ممکن است:

1. تمایل داشته باشید که از قبل به سایرین بگویید که انتظار زیادی برای موفقیت ندارید تا انتظارات آن ها را کاهش بدهید.
2. هنگامی که در کاری شکست می‌خورید برای فهمیدن اینکه می‌توانستید چه کار متفاوتی را انجام بدهید تا به موفقیت ختم شود دچار مشکل می‌شوید.
3. شما اغلب در لحظات حساس دچار سردرد، معده درد یا سایر علائم جسمی می‌شوید و این موضوع باعث ایجاد مشکل برای انجام کار می‌شود.
4. اغلب انجام کارهایی باعث می‌شود از کار اصلی باز بمانید که اصلا فوریت یا اهمیتی برای انجام نداشته‌اند.
5. شما تمایل دارید که کارها را تا جایی که ممکن است به بهانه‌ی پیدا کردن آمادگی کامل به تعویق بیندازید.

تشخیص ترس از شکست در فرد

اگر ترس از شکست به حدی شدید باشد که بتواند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار بدهد ممکن است لازم باشد تا پزشک در فرآیند تشخیص مداخله کرده و به ارائه راه‌های درمانی کمک کند. پزشک درباره علائمی که فرد از وی سوال پرسیده و در مورد سوابق پزشکی و اجتماعی وی اطلاعات به دست بیاورد. به طور کلی برای اینکه پزشک بتواند تشخیص فوبیا بدهد باید شش ماه یا بیشتر از آن از داشتن علائم زمان گذشته باشد. علاوه بر این معیارهای دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:

• پیش بینی بیش از حد موقعیت‌هایی که باعث ترس می‌شوند.
• واکنش فوری ترس یا حمله همراه با وحشت نسبت به موقعیت‌هایی که در فرد باعث برانگیخته شدن ترس می‌شود.
• خود شناسایی که ترسی شدید و غیر منطقی است.
• اجتناب از موقعیت‌ها و اشیایی که ممکن است باعث بروز اضطراب شود. 

درمان ترس از شکست خوردن

درمان فوبیاها مانند ترس از شکست برای هر فرد روش متفاوتی دارد. به طور کلی هدف اصلی درمان بهبود کیفیت زندگی است که ممکن است گزینه‌های درمانی متفاوتی برای آن وجود داشته باشد که می‌تواند شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:

۱. روان درمانی

پزشک ممکن است برای فرد روان درمانی را پیشنهاد دهد. در این شیوه مواجهه درمانی شامل قرار گرفتن تدریجی اما مکرر در معرض چیزهایی است که فرد از آنها می‌ترسد و امیدوار است بتواند پاسخ خود نسبت به آن شرایط را تغییر دهد. در رفتار درمانی شناختی مواجهه و سایر ابزارها به منظور مقابله با ترس مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک ممکن است یکی از روش‌های درمانی یا ترکیبی از آن را توصیه کند.

۲. دارو

روان درمانی غالبا به تنهایی موثر خواهد بود اما داروهایی‌هایی نیز وجود دارند که می‌توان از آنها برای پیشبرد درمان کمک گرفت. داروها به طور کلی به عنوان یک راه حل کوتاه مدت برای اضطراب و وحشت و برای شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ارتباط با این نوع فوبیای خاص درمان دارویی می‌تواند به معنی مصرف دارو قبل از یک سخنرانی عمومی و یا یک جلسه‌ی مهم و خاص باشد.

• بتا بلاکرها داروهایی هستند که باعث می‌شوند که آدرنالین موجب افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون و لرزش بدن نشود.
• آرام بخش‌ها اضطراب را کاهش داده و باعث می‌شوند فرد برای مدیریت خود موثرتر عمل کند.

۳. تغییر سبک زندگی

یادگیری تمرینات مختلف ذهن آگاهی ممکن است به فرد کمک کند تا با اضطراب و اجتناب از ترس از شکست بهتر کنار بیاید. روش‌های آرام سازی مانند :

• تنفس عمیق 
• مدیتیشن
• یوگا
• پیاده روی آرام

نیز می‌تواند موثر عمل کند. علاوه بر این‌ها انجام ورزش به صورت منظم نیز می‌تواند در طولانی مدت روش خوبی برای کنترل اضطراب باشد.

جمع بندی

ممکن است افراد به تنهایی و صرفا با تغییر در سبک زندگی خود قادر به غلبه بر فرم خفیف ترس از شکست باشند اما اگر این ترس در فرد به حدی شدید باشد که باعث شود بسیاری از فرصت‌های زندگی خود را از دست بدهد لازم است تا به پزشک مراجعه کرد و درباره‌ی تشخیص و راه‌های درمانی با وی مشورت کند. برای حل این موضوع راه‌های درمانی مختلفی در دسترس است و هرچه این درمان زودتر آغاز شود زودتر و موثرتر عمل خواهد کرد.