عوارض بالون زدن قلب
آنژیوپلاستی یا بالن زدن قلب، روشی است برای باز کردن رگ هایی که دچار گرفتگی شده اند. این روش بدون جراحی کردن انجام می گیرد و طی آن یک کاتتر یا استنت (لوله ای بلند، نازک و انعطاف پذیر) از طریق پوست (معمولا از ناحیه ران پا) وارد شریان می شود. این وسیله در ابتدا نازک است، اما وقتی وارد شریان می شود مانند بادکنک باد می کند و تجمع پلاک های چربی در رگ خونی (تصلب شرایین) را از بین می برد. همچنین علائم انسداد شریان ها مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس را بهبود می بخشد.
آنژیوپلاستی در افرادی که دچار حمله قلبی شده اند جهت باز کردن سریع شریان مسدود شده و کاهش میزان آسیب به قلب وی استفاده می شود. با معرفی متد آنژیوپلاستی در جهان، نیاز به عمل جراحی باز که حالتی تهاجمی داشت، برای افرادی که دچار گرفتگی شریان شده اند تقریبا به طور کلی از بین رفت. بالون قلب به دلیل عدم خاصیت تهاجمی که دارد مورد استقبال جامعه پزشکی و البته بیماران قلبی قرار گرفت.
چه کسانی می توانند از روش آنژیوپلاستی استفاده کنند؟
- افرادی که دارو درمانی شده اند و یا سبک زندگی خود را تغییر داده اند اما وضعیت سلامتیشان تغییری نکرده است.
- افرادی که درد قفسه سینه (آنژین) دارند و این درد نه تنها خوب نمی شود بلکه رو به بدتر شدن است.
- افرادی که دچار حمله قلبی شده اند، آنژیوپلاستی می تواند به سرعت شریان مسدود شده شان را باز کرده و احتمال آسیب قلبی در آن ها را کاهش دهد.
- شریان اصلی که خون را به سمت چپ قلب می آورد، باریک باشد.
آنژیوپلاستی برای همه مناسب نیست. بسته به میزان بیماری قلبی و سلامت کلی بدن هر فرد، پزشک ممکن است تشخیص دهد که جراحی بای پس عروق کرونر گزینه بهتری نسبت به آنژیوپلاستی برای وی است. افرادی به جراحی بای پس عروق کرونر نیاز دارند که شرایط زیر را داشته باشند:
- عضله قلب او ضعیف باشد
- او مبتلا به دیابت و انسداد شدید و متعدد در رگ های خونی خود باشد.
در جراحی بای پس عروق کرونر، قسمت مسدود شده رگ با یک رگ خونی سالم که از قسمت دیگری از بدن (معمولا ران یا سینه) گرفته می شود، جایگزین می گردد. یک سر این رگ پیوند داده شده به آئورت (سرخرگ بزرگی که از قلب می آید) وصل شده و سر دیگر آن به سرخرگ کرونری موجود در زیر محل تنگی رگ متصل می شود .بنابراین پس از پایان جراحی، خون به لطف پیوند رگ، از طریق یک مسیر جدید شروع به گردش می کند. این روش در طی ۵ ساعت و در حالت بیهوشی کامل بیمار انجام می گیرد.
عوارض حاصل از بالون زدن قلب چیست؟
اگرچه آنژیوپلاستی در مقایسه با جراحی بای پس عروق کرونری، راهی کم تهاجمی تر برای باز کردن عروق مسدود شده است، با این حال بازهم این روش خطراتی را می تواند به همراه دارد. شایعترین خطرات ناشی از انجام آنژیوپلاستی عبارت است از:
۱. باریک شدن مجدد شریان:
هنگامی که آنژیوپلاستی با قرار دادن استنت که بعد از جاگذاری دارو آزاد می‌کند، انجام شود، خطر مسدود شدن دوباره شریانی که تنگ شده بود به میزان کمتر از ۵٪ وجود دارد. خطر باریک شدن مجدد شریان در هنگام استفاده از استنت های فلزی بدون پوشش (بدون دارو) حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد می باشد.
۲. لخته شدن خون:
لخته های خون حتی پس از عمل می توانند درون استنت ها ایجاد شوند. این لخته ها می توانند شریان تحت درمان را ببندند و باعث حمله قلبی شوند. مصرف آسپرین در ترکیب با کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل یا داروی دیگر، به کاهش خطر لخته شدن خون کمک می کند. این داروها را فقط پزشک متخصص قلب که آنژیوپلاستی را انجام داده است باید تجویز نماید. مصرف آن ها باعث می شود که احتمال تشکیل لخته در استنت کاهش یابد. بهتر است با دکتر در مورد مدت زمان مصرف این داروها صحبت کرد و هرگز این داروها را بدون کسب اجازه از او قطع ننمود.
۳. خونریزی کردن:
ممکن است در محل قرار دادن کاتتر از ناحیه ران پا یا بازو خونریزی اتفاق بیفتد. معمولاً این عارضه به سادگی منجر به کبودی می شود. اما گاهی اوقات خونریزی جدی رخ می دهد و ممکن است نیاز به انتقال خون یا اقداماتی مانند عمل جراحی داشته باشد.
۴. حمله قلبی:
اگرچه نادر است، اما شخصی که آنژیوپلاستی انجام داده است، باز هم ممکن است در طول عمل دچار حمله قلبی شود.
۵. آسیب به عروق کرونر:
شریان کرونر (که از سرخرگ آئورت نشات می گیرد و حاوی اکسیژن زیاد می باشد) ممکن است در طی عمل آسیب ببیند یا پاره شود. این عارضه نیز ممکن است نیاز به جراحی بای پس اورژانسی داشته باشد.
۶. مشکلات کلیوی:
رنگی که در حین آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت در رگ استفاده می شود، می تواند باعث آسیب رسیدن به کلیه ها شود. خصوصاً در افرادی که قبلاً مشکلات کلیوی داشته اند. اگر فرد در معرض خطر بیشتری از ابتلا به مشکلات کلیه باشد، ممکن است پزشک اقدامات لازم برای محافظت از کلیه های وی را در نظر بگیرد. مانند محدود کردن مقدار تزریقی ماده حاجب و اطمینان از هیدراته ماندن بدن در طی مراحل عمل.
۷. سکته مغزی:
در حین آنژیوپلاستی یا همان بالون زدن قلب، در حین از هم پاشیده شدن تجمع پلاک های چربی هنگام ورود کاتتر از طریق آئورت، ممکن است سکته رخ دهد. همچنین لخته های خونی که در کاتترها تشکیل شده، در صورت جدا شدن، می توانند به مغز بروند. سکته مغزی یک عارضه بسیار نادر در طی عمل آنژیوپلاستی عروق کرونر است. به همین دلیل است که در طول عمل از داروهای رقیق کننده خون برای کاهش خطر بروز سکته استفاده می شود.
۸. ریتم های غیر طبیعی قلب (آریتمی):
در طی این عمل، قلب ممکن است خیلی سریع یا خیلی آهسته بتپد. این مشکل را آریتمی قلب می گویند که معمولاً کوتاه مدت و موقتی هستند. اما گاهی اوقات برای درمان یا کنترل به داروها یا ضربان ساز موقت نیاز می باشد. اگر پزشک در حین آنژیوگرافی کرونر انسداد رگی پیدا کند، ممکن است بلافاصله بعد از آنژیوگرام در حالی که قلب فرد کاتتریزه شده است، تصمیم به انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری بگیرد.
نکته مثبت آنژیوپلاستی این است که هر تعداد رگی که دچار انسداد شده باشد، با استفاده از استنت درمان می شود. این انسدادها از طریق ماده حاجب رنگی و اشعه ایکس قابل تشخیص هستند.
چه زمانی باید سریعا به پزشک مراجعه کنید؟
بعد از آنژیوپلاستی، در صورت مواجهه با شرایط زیر باید به مرکز درمانی مراجعه نمود.
- محلی که کاتتر در آن قرار گرفته است شروع به خونریزی یا تورم می کند
- در محلی که کاتتر قرار داده شده است احساس درد یا ناراحتی شود
- علائمی از عفونت مانند قرمزی، تورم، ترشحات یا تب دیده شود
- دما یا رنگ پا یا بازو (جایی که کاتتر قرار دارد) تغییراتی ایجاد شود
- فرد احساس بی حالی و ضعف شدید کند
- بیمار دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس شود
نکته ای درباره رقیق کننده های خون جهت کاهش عوارض بعد از بالون زدن قلب
- مهم است که توصیه های پزشک در مورد مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند: آسپیرین و کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل یا داروهای مشابه را به طور جدی و منظم پیگیری کرد.
- بیشتر افرادی که تحت درمان با روش آنژیوپلاستی قرار گرفته اند، باید آسپرین را به صورت نامحدود مصرف کنند.
- کسانی که استنت گذاری کرده اند به مدت شش ماه تا یک سال به داروی رقیق کننده خون مانند کلوپیدوگرل نیاز دارند. این داروها مانع از بروز عوارض ذکر شده در بالا می شوند.