بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی نوعی بیماری روانشناختی و یک اختلال خوردن است که در آن فرد نسبت به وزن و سن خود بیش از حد وزن از دست می دهد. وزن یک فرد حداقل ۱۵٪ کمتر از وزن طبیعی/ ایده آل بدن خود می باشد. فرد مبتلا به بی اشتهایی، عمداً به دلیل ترس از چاق شدن، مصرف مواد غذایی خود را محدود می کند، حتی اگر شاخص توده بدن (BMI) او پایین باشد. این افراد همچنین ممکن است ورزش بیش از حد انجام دهند، از ملین‌ها و استفراغ  هم برای کاهش وزن استفاده کنند، اما در مقیاس کمتر از کسانی که با پرخوری عصبی تشخیص داده می شوند.

بی اشتهایی عصبی یعنی چه؟

بی اشتهایی عصبی یک وضعیت جدی است که تصور می شود که با ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، محیطی و ژنتیکی ایجاد می شود. با این حال، با درمان مناسب، بهبودی امکان پذیر است. اصطلاح بی اشتهایی در لغت به معنای "از دست دادن اشتها" است.

 این بیماری شامل چالش های عاطفی، تصویر غیرواقعی از بدن و ترس اغراق آمیز از اضافه وزن یا چاقی همراه با ترس وسواسی از افزایش وزن است که خود را از طریق محروم کردن غذا از بدن نشان می دهد، می باشد. در غالب موارد در سالهای نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع شود. این بیماری سومین بیماری مزمن شایع در بین نوجوانان است.

علائم بی اشتهایی عصبی شامل:

•  شاخص توده بدن بسیار پایین (BMI)
• امتناع از خوردن غذا از ترس چاق شدن
• تلاش برای کاهش وزن است، حتی اگر شاخص توده بدن بسیار پایین باشد.

هم زنان و هم مردان می توانند دچار بی اشتهایی شوند، اما این میزان در زنان ۱۰ برابر بیشتر است. بی اشتهایی عصبی با بی اشتهایی متفاوت است که به معنای از دست دادن اشتها یا عدم توانایی در غذا خوردن است. 

انواع بی اشتهایی عصبی

دو نوع اصلی بی اشتهایی وجود دارد:

۱. نوع محدود کننده- این متداول ترین نوع بی اشتهایی عصبی است که به موجب آن فرد مصرف غذا را به شدت محدود می کند. محدودیت ممکن است اشکال مختلفی داشته باشد (به عنوان مثال حفظ کالری بسیار کم، محدود کردن انواع غذاهای خورده شده، خوردن فقط یک وعده در روز) و ممکن است از قوانین وسواسی و سفت و سختی پیروی کند( به عنوان مثال فقط خوردن غذا از یک رنگ).

۲. نوع پرخوری یا پاکسازی - این نوع بی اشتهایی عصبی که کمتر شناخته شده باشد، هنگامی ایجاد می شود که فرد میزان مصرف خود را مانند موارد فوق محدود کند، اما همچنین مرتباً رفتار پرخوری یا پاکسازی (مانند استفراغ القایی ، ورزش بیش از حد، سوء مصرف ملین،ادرار آور یا تنقیه)دارد.

علائم بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی یک وضعیت پیچیده است، اما نشانه اصلی آن معمولاً کاهش وزن شدید است. 

تغییرات رفتاری ممکن است شامل امتناع از غذا خوردن، ورزش بیش از حد و استفاده از ملین‌ها یا استفراغ پس از مصرف غذا باشد.

سایر علائم و نشانه‌های جسمی ناشی از کمبود مواد مغذی عبارتند از:

• کاهش شدید توده عضلانی
• بی حالی، ضعف، خستگی
• افت فشار خون 
• سبکی سر یا سرگیجه
• هیپوترمی یا دمای پایین بدن و دست و پای سرد
• نفخ یا ناراحتی معده و یبوست
• پوست خشک
• دست و پای متورم
• آلوپسی یا ریزش مو
• از دست دادن قاعدگی یا دوره‌های قاعدگی کمتر
• ناباروری
• بیخوابی
• پوکی استخوان یا از دست دادن تراکم استخوان
• ناخن های شکننده
• ریتم های نامنظم یا غیر طبیعی قلب
• موهای نازک و ریز رشد در سراسر بدن، و افزایش موهای صورت
• از علائم استفراغ می توان به بوی بد دهان و پوسیدگی دندان، به دلیل اسید موجود در استفراغ اشاره کرد.
• نگرانی بیش از حد در مورد چربی یا اضافه وزن
• مرتباً خود را اندازه گیری و وزن می کنند و بدن را در آینه وارسی می کنند
• وسواس در مورد غذا ، به عنوان مثال، خواندن کتاب های آشپزی
• دروغ در مورد مصرف غذا
• نخوردن یا امتناع از خوردن
• نداشتن اعتماد به نفس
• کمبود احساسات یا روحیه افسرده
• کاهش میل جنسی
• از دست دادن حافظه
• رفتار وسواسی
• تحریک پذیری
• ورزش بیش از حد
• غذا خوردن با احساس گناه همراه است.

فاکتورهای خطر ابتلا 

• استعداد  ابتلا  به افسردگی و اضطراب
• مشکل در کنترل استرس
• نگرانی بیش از حد، ترس، یا تردید در مورد آینده
• کمال گرا بودن و بیش از حد نگران قوانین
• داشتن یک تصویر منفی از خود
• داشتن مشکلات غذایی در اوایل کودکی یا نوزادی
• در دوران کودکی دچار اختلال اضطراب شده‌اند.
• داشتن ایده‌های خاص در مورد زیبایی و سلامتی، که ممکن است تحت تأثیر فرهنگ یا جامعه باشد.
• عوامل محیطی ممکن است شامل تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، به علاوه احساس اضطراب، استرس و اعتماد به نفس پایین باشد.
• صنعت مد و پیام‌های رسانه‌ای که حاکی از زیبا بودن لاغر بودن است می تواند تأثیرگذار باشد.
• خانواده یا سایر مشکلات رابطه
• مورد اذیت و آزار قرار گرفتن
• ترس یا فشار برای موفقیت
• یک واقعه زندگی استرس زا، مانند سوگواری یا بیکار شدن

بین ۳۳ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به بی اشتهایی نیز دارای اختلال خلقی مانند افسردگی هستند و تقریباً نیمی از آنها دارای اختلال اضطرابی مانند وسواس فوبیا و هراس اجتماعی هستند. این نشان می دهد که در برخی موارد، احساسات منفی و تصویر پایین از خود در این امر سهیم هستند. ممکن است بی اشتهایی عصبی به عنوان راهی برای کنترل برخی از جنبه های زندگی در فرد ایجاد شود. همانطور که آنها کنترل مصرف مواد غذایی خود را کنترل می کنند، این مساله احساس موفقیت می شود و بنابراین رفتار ادامه می یابد.

علت بی اشتهایی عصبی

علت دقیق بی اشتهایی مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از برخی ویژگی های شخصیتی، عواطف و الگوهای تفکر و همچنین عوامل بیولوژیکی و محیطی ممکن است در این امر نقش داشته باشند.

مبتلایان به بی اشتهایی معمولاً از  غذا نخوردن به عنوان راهی برای به دست آوردن احساس کنترل در مواردی که سایر بخش های زندگی آنها بسیار استرس زا باشد یا احساس ضعف کنند، استفاده می کنند.

• احساس عدم کفایت
• عزت نفس پایین
• اضطراب
• عصبانیت 
• تنهایی

نیز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد. علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلالات خوردن ممکن است روابط پریشان داشته باشند، یا سابقه تحریک درباره اندازه یا وزن خود داشته باشند. فشار همسالان و جامعه ای که لاغری و ظاهر فیزیکی را با زیبایی برابر می‌داند نیز می تواند در پیشرفت بی اشتهایی تأثیر بگذارد.

عوامل بیولوژیکی و ژنتیکی:

مطالعات نشان داده است که برخی از افراد مبتلا به اختلالات خوردن ممکن است در برخی از مواد شیمیایی مغز که هضم غذا، اشتها و گرسنگی را کنترل می کنند، عدم تعادل داشته باشند. برای تأیید این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری است. عوامل ژنتیکی ممکن است در حساسیت فرد به اختلالات خوردن تأثیر بگذارد.

تشخیص بی اشتهایی عصبی

تشخیص به موقع و درمان سریع احتمال نتیجه خوب را افزایش می دهد. سابقه پزشکی کامل می تواند به تشخیص کمک کند. پزشک از بیمار در مورد کاهش وزن، احساس آنها در مورد وزن خود و از نظر زنان در مورد قاعدگی سوال خواهد کرد. ممکن است برای بیمار سخت باشد که با صراحت در مورد خود صحبت کند. تأیید تشخیص ممکن است سالها طول بکشد، به خصوص اگر فرد قبلا چاق بوده باشد.

اگر پزشک علائم بی اشتهایی عصبی را تشخیص دهد، ممکن است آزمایشاتی را برای رد سایر بیماری های زمینه‌ای پزشکی با علائم و نشانه های مشابه تجویز کند.

شامل:

• دیابت
• بیماری آدیسون
• عفونتهای مزمن
• سو جذب
• نقص ایمنی
• بیماری التهابی روده (IBS)
• سرطان
• پرکاری تیروئید

درمان بی اشتهایی چیست؟

در موارد شدید که کمبود آب بدن، سوء تغذیه، نارسایی کلیه یا ضربان قلب نامنظم ممکن است خطر فوری برای زندگی باشد، ممکن است به مراقبت های اورَژانسی برای بی اشتهایی نیاز باشد.

اهداف درمان شامل بازگرداندن وزن سالم به فرد، درمان مسائل عاطفی مانند عزت نفس پایین، اصلاح الگوهای تفکر تحریف شده و ایجاد تغییرات طولانی مدت در رفتار است. درمان اغلب شامل ترکیبی از روش های درمانی زیر است:

۱. روان درمانی:

این نوعی مشاوره فردی است که بر تغییر تفکر(شناخت درمانی) و رفتار(رفتار درمانی) فرد مبتلا به اختلال خوردن متمرکز است. درمان شامل تکنیک های عملی برای ایجاد نگرش سالم نسبت به غذا و وزن و همچنین روش هایی برای تغییر نحوه پاسخگویی فرد به شرایط دشوار است.

۲. دارو:

برخی از داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین(SSRI) ممکن است برای کمک به کنترل اضطراب و افسردگی مرتبط با یک اختلال غذایی استفاده شوند. برخی از داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است به خواب کمک کرده و اشتها را تحریک کنند. انواع دیگری از داروها نیز ممکن است برای کمک به کنترل اضطراب و یا نگرش تحریف شده نسبت به غذا خوردن و تصویر بدن ارائه شوند.

۳. مشاوره تغذیه:

این استراتژی برای آموزش رویکرد سالم به غذا و وزن، کمک به بازگرداندن الگوی غذایی طبیعی و آموزش اهمیت تغذیه و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل طراحی شده است.

۴.  گروه درمانی و/ یا خانواده درمانی:

حمایت از خانواده برای موفقیت در درمان بسیار مهم است. مهم است که اعضای خانواده اختلال خوردن را درک کرده و علائم و نشانه های آن را تشخیص دهند. افراد مبتلا به اختلالات خوردن ممکن است از درمان گروهی بهره مند شوند، در آنجا می توانند حمایت خود را پیدا کنند، و احساسات و نگرانی های خود را با دیگران که تجارب و مشکلات مشترک را به اشتراک می گذارند، به صراحت بحث کنند.

۵. بستری شدن در بیمارستان:

همانطور که ذکر شد، ممکن است برای درمان کاهش شدید وزن که منجر به سوء تغذیه و سایر عوارض جدی روحی یا جسمی از قبیل اختلالات قلبی، افسردگی جدی و خطر خودکشی شده است، بستری در بیمارستان باشد. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد بیمار از طریق لوله تغذیه یا از طریق وریدی تغذیه شود.