مراقبت های بعد از هیسترکتومی (برداشتن رحم)

پس از جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی)، فرد ممکن است احساس خستگی و کمی درد داشته باشد. این علائم بعد از این نوع جراحی طبیعی هستند. برای کاهش درد و ناراحتی به وی مسکن داده می شود. اگر بعد از به هوش آمدن یا از بین رفتن بی حسی، احساس درد داشته باشد، پرستار می تواند برای تسکین آن به او داروهای مورد تایید پزشک معالج را بدهد. 

عوارض عمل برداشتن رحم شامل: مشکلات ادرار، یبوست، ترشحات واژن، خونریزی و.. است. در این متن به دوران نقاهت بعد از عمل هیسترکتومی، رابطه جنسی و .... به طور کامل می پردازیم.

پس از عمل هیسترکتومی

معمولا پس از عمل هیسترکتومی، موارد زیر مورد انتظار خواهند بود:

• پانسمان هایی که روی زخم های ناشی از عمل قرار گرفته اند.
• یک آنژیوکت در بازو
• کاتتر و سوند (یک لوله کوچک که ادرار را از مثانه به داخل یک کیسه منتقل می کند)
• یک لوله تخلیه در شکم (اگر عمل جراحی رحم انجام شده باشد) برای جمع کردن خون از زیر زخم. این لوله ها معمولاً به مدت ۱ تا ۲ روز در جای خود باقی می مانند.
• قرار دادن گاز استریل هایی درون واژن خانم (اگر عمل جراحی واژینال یا LAVH انجام شده باشد). برای به حداقل رساندن خطر خونریزی، این گازها معمولاً ۲۴ ساعت در درون واژن باقی می مانند.
• روز بعد از عمل، پزشک فرد را به پیاده روی کوتاه ترغیب می کند. پیاده روی به طبیعی شدن جریان خون فرد کمک می کند و خطر بروز عوارضی مانند لخته شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) و تورم را کاهش می دهد.
• ممکن است نیاز به یک فیزیوتراپیست برای آموزش چندین تمرین مخصوص، به ویژه تمرینات مخصوص برای عضلات کف لگن باشد. ضعف عضلات لگن گاهی اوقات پس از جراحی برداشتن رحم ایجاد می شود. اگر قبل از جراحی مقداری ضعف در این عضلات وجود داشته باشد، ممکن است بعد از آن بدتر شوند و منجر به مشکلات مثانه یا روده گردد. تمرینات کگل می توانند به تقویت عضلات کف لگن برای کنترل مشکلات بی اختیاری ادرار کمک کند. برخی از زنان، حتی به جراحی اصلاحی نیاز دارند.
• فرد باید بتواند پس از خارج شدن کاتتر یا سوند، به طور طبیعی ادرار کند.

دوران نقاهت عمل هیسترکتومی 

مدت زمانی که فرد در بیمارستان بستری خواهد ماند به سن و سطح عمومی سلامتی او بستگی دارد. مثلا اگر جراحی رحم از طریق واژن یا لاپاراسکوپی انجام شده باشد، ممکن است بین ۱ تا ۴ روز بعد اجازه مرخصی صادر شود. با این حال اگر عمل جراحی برداشتن رحم به صورت شکمی و باز انجام شده باشد، معمولاً ۵ روز یا بیشتر طول می کشد تا فرد مرخص شود.

• بهبودی کامل پس از جراحی برداشتن رحم، حدود ۶ تا ۸ هفته طول می کشد.
• زمان بهبودی اغلب پس از جراحی برداشتن رحم از طریق واژن یا لاپاراسکوپی کمتر است.

در این مدت، باید تا آنجا که ممکن است استراحت کنید و چیز سنگینی مانند بسته های خرید را بلند نکنید. زیرا عضلات شکم و بافت های اطراف آن برای بهبودی نیاز به زمان دارند.

عوارض جانبی عمل برداشتن رحم

پس از جراحی برداشتن رحم، ممکن است برخی از عوارض جانبی موقتی در خانم بروز یابد. عوارضی همانند موارد زیر:

۱. اختلالات روده و مثانه:

بعد از عمل، ممکن است هنگام رفتن به توالت تغییراتی در عملکرد روده و مثانه ایجاد شود. برخی از زنان دچار عفونت ادراری یا یبوست می شوند. هر دو به راحتی قابل درمان هستند. توصیه می شود مایعات زیاد نوشیده شود. همچنین میوه و فیبر موجود در رژیم غذایی افزایش یابد تا به حرکات روده و مثانه کمک کند. برای سهولت در اولین اجابت مزاج پس از جراحی برداشتن رحم، ممکن است به ملین هایی نیاز باشد که به فرد کمک می کند تا از فشار و زور زدن جلوگیری کند.

۲. ترشحات واژن:

به احتمال زیاد بعد از جراحی برداشتن رحم، مقداری خونریزی، لکه بینی و ترشحات واژن تجربه خواهد شد. این لکه بینی نسبت به خونریزی یک دوره پریودی کمتر خواهد بود. با این حال ممکن است تا ۶ هفته طول بکشد. در صورت مشاهده خونریزی شدید از واژن، شروع به دفع لخته خون یا وجود ترشحات با بوی شدید باید زودتر به پزشک مراجعه کرد.

۳. علائم یائسگی

اگر تخمدان ها نیز طی هیسترکتومی برداشته شود، معمولاً خانم پس از عمل علائم یائسگی شدیدی را تجربه خواهد کرد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گرگرفتگی
• اضطراب
• افسردگی
• تعریق

با این اوصاف بعد از عمل ممکن است:

1. هورمون درمانی (HRT) انجام شود. این متد را می توان به صورت کاشت، آمپول یا قرص انجام داد. تأثیر کامل آن بر بدن معمولاً حدود یک هفته به زمان احتیاج دارد.
2. درمان های غیر هورمونی نیز وجود دارد که می توانند کمک کنند. مشخص شده است که :

• • • Effexor
    • و سایر داروهای ضد افسردگی SSRI،
    • کلونیدین (داروی فشار خون)
    • و نورونتین (که برای تشنج و درد مزمن تجویز می شود)

در درمان گرگرفتگی موثر هستند.

۳.برانگیختگی های عاطفی و احساسی:

افرادی که عمل هیسترکتومی انجام داده اند ممکن است پس از جراحی احساس افسردگی و غم و اندوه کنند. این احساسات به ویژه در زنان مبتلا به سرطان پیشرفته، که گزینه درمانی دیگری ندارند، بسیار معمول است. برخی از زنانی که هنوز یائسگی را تجربه نکرده اند ممکن است احساس از افسردگی کنند زیرا دیگر قادر به بچه دار شدن نیستند. دیگران نیز ممکن است احساس "زنانگی" کمتری نسبت به قبل داشته باشند. در بعضی موارد، جراحی رحم می تواند محرک افسردگی باشد. اگر احساس افسردگی از بین نرود باید به پزشک مراجعه کرد.

بازگشت به زندگی عادی پس از خارج کردن رحم

این که چه مدت طول می کشد تا خانم بتواند به محل کار خود یا زندگی عادی اش برگردد به وضعیت سلامتی جسمی، حال روحی و نوع کار او بستگی دارد. اگر شغل وی شامل انجام کارهای دستی یا بلند کردن وسایل سنگین (مانند مربی باشگاه) نباشد، می تواند پس از ۴ تا ۸ هفته به کار خود بازگردد.

رانندگی کردن پس از هیسترکتومی

تا زمانی که بستن کمربند ایمنی برای فرد عادی و بدون اذیت نباشد، نباید رانندگی کند. همچنین تا وقتی که نتواند با خیال راحت توقف اضطراری، ترمزهای ناگهانی و ... را انجام دهد، نباید به رانندگی کردن فکر کند. این زمان می تواند از ۳ تا ۸ هفته پس از عمل طول بکشد.

ورزش و بلند کردن وسایل بعد از هیسترکتومی

پس از جراحی برداشتن رحم، کادر مراقبتی بیمارستانی که معالجه در آن انجام گرفته باید در مورد اشکال مناسب ورزش در حین بهبودی به خانم اطلاعات و مشاوره دقیق دهد. پیاده روی همیشه به عنوان بهترین تمرین توصیه می شود. پس از بهبودی زخم ها خانم می تواند به راحتی شنا کند. وی نباید سعی کند که زیاد کار کند. زیرا احتمالاً احساس خستگی بیش از حد معمول خواهد کرد. همچنین ضروری است که در طول دوره نقاهت هیچ جسم سنگینی بلند نشود (حتی کیف دستی). با این حال اگر مجبور شد که اشیا سبک را بلند کند، باید اطمینان حاصل کند که زانوهایش خم شده و کمرش صاف است.

آیا می توان پس از عمل ارتباط جنسی داشت؟

پس از جراحی برداشتن رحم، به طور کلی توصیه می شود که تا بهبود کامل زخم ها و متوقف شدن ترشحات مختلف واژن، رابطه جنسی انجام نشود. برای رسیدن به این اهداف حداقل ۴ تا ۶ هفته زمان لازم است. خانم همچنین ممکن است دچار خشکی واژن شود، به ویژه اگر تخمدان هایش نیز برداشته شده باشد و از HRT استفاده نکند.

۱. کاهش میل جنسی بعد از عمل. بسیاری از خانم ها نیز پس از عمل هیسترکتومی، میل اولیه جنسی (میل جنسی) خود را از دست می دهند. با این حال معمولاً پس از حصول بهبودی کامل، این حالت برمی گردد و طبیعی می شود. در این مرحله، مطالعات نشان می دهند که درد در هنگام رابطه جنسی کاهش می یابد و قدرت ارگاسم، میل جنسی و فعالیت جنسی پس از جراحی برداشتن رحم بهبود می یابد.

۲. درد حین رابطه. بعضی از خانم ها در حین مقاربت بعد از جراحی برداشتن رحم دچار درد می شوند. در این مواقع بهتر است از روان کننده ها و مرطوب کننده ها (مانند روغن های K-Y یا Replens) استفاده شود. یک کرم، شیاف یا حلقه استروژن واژن با دوز کم نیز می تواند به رفع خشکی واژن کمک کند.

پیشگیری از بارداری

به منظور جلوگیری از بارداری پس از جراحی برداشتن رحم دیگر نیازی به استفاده از روش های پیشگیری از بارداری مانند خوردن قرص جلوگیری از بارداری و یا کاشت IUD نیست. اما هنوز لازم است که برای محافظت از خود در برابر عفونت های مقاربتی (STI) از کاندوم استفاده کرد.

علائم خطرناک دوره نقاهت

• تب یا لرز
• خونریزی شدید یا ترشحات غیرمعمول واژن
• درد شدید
• قرمزی یا ترشح عفونت از زخم ها و یا محل بخیه ها
• مشکلات دفع ادرار یا اجابت مزاج
• تنگی نفس یا درد قفسه سینه