فیستول مقعدی ؛ از علائم تا درمان

فیستول مقعدی مجرایی است که از داخل مقعد - به جایی از پوست اطراف آن راه می یابد.  بیشتر فیستول های مقعدی نتیجه عفونت است که از غده مقعدی شروع شده و کاملا درمان نشده است. این عفونت منجر به آبسه ای می شود که خود به خود تخلیه می شود یا با جراحی از طریق پوست کنار مقعد عفونت ها تخلیه می شود. فیستول سپس یک مجرایی در زیر پوست ایجاد می کند و با غده آلوده متصل می شود.

برای درمان فیستول مقعدی معمولاً به جراحی نیاز است. عمل فیستول مقعدی عملی سرپایی و پس از چندین ساعت فرد مرخص می شود.

چه عواملی باعث بروز فیستول می شود؟

دلایل عمده فیستول مقعدی گرفتگی غدد مقعدی و آبسه های مقعدی است. در مقعد چندین غده وجود دارد که مایع به بیرون ترشح می کند که بعضی اوقات، مسدود می شوند. وقتی این اتفاق می افتد، تجمع باکتری باعث می شود که محیط بسته ای از بافت عفونی و مایع آلوده ایجاد کند. پزشکان این محیط بسته را، آبسه می نامند.

اگر آبسه درمان نشود، رشد می کند. در نهایت، به بیرون باز می شود و جایی  اطراف بافت مقعد را سوراخ می کند تا مواد داخلش تخلیه شود. فیستول تونلی است که غده های داخل مقعد را به پوست اطراف مقعد متصل می کند.

بیشتر اوقات، آبسه باعث ایجاد فیستول می شود.

سایر موارد بسیار کمتر شایع که می توانند باعث ایجاد فیستول مقعدی شوند عبارتند از:

• بیماری کرون (بیماری التهابی روده)
• پرتودرمانی (برای درمان سرطان)
• ضربه
• بیماری های منتقله از راه جنسی
• بیماری سل
• دیورتیکولیت (بیماری که در آن کیسه های کوچک در روده بزرگ ایجاد می شود و ملتهب می شود)
• سرطان

علائم فیستول مقعدی چیست؟

شایعترین علائم عبارتند از:

• درد
• قرمزی
• تورم اطراف مقعد 

همچنین ممکن است متوجه این موارد شوید:

• خون ریزی
• حرکات روده ای یا دفع ادرار دردناک
• تب
• مایعی با بوی بدی از سوراخی نزدیک مقعد شما خارج می شود.

اگر هرکدام از این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

فیستول چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشک فکر کند که فیستول مقعدی دارید،  در مورد سابقه پزشکی  احتمالا سوال کند و فرد را معاینه کند.

بعضی از فیستول ها به راحتی قابل تشخیص هستند و بعضی نیستند. بعضی اوقات فیستول خود به خود بسته می شود و سپس مجدد باز می شوند. پزشک به دنبال نشانه هایی از خروج مایع یا خونریزی در محل فیستول است. پزشک ممکن است هنگام معاینه انگشت خود را وارد کانال مقعدی کند.

بیمار ممکن است برای آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سی تی اسکن نیاز داشته باشد. حتی بیمار ممکن است به کولونوسکوپی نیاز داشته باشد. برای این آزمایش، پزشک یک لوله با یک دوربین در انتهای  آن وارد مقعد می کند تا داخل روده را ببیند. در حین انجام کولونوسکوپی بیمار هوشیار نمی باشد .

درمان فیستول مقعدی

درمان دارویی برای رفع این بیماری وجود ندارد، بنابراین با جراحی این بیماری را درمان می کنند. 

1. برای یک فیستول ساده که خیلی به مقعد شما نزدیک نباشد، پزشک پوست و عضله اطراف مجرای فیستول را باز می کند. این اجازه می دهد تا دهانه از داخل به بیرون بهبود یابد.
2. پزشک ممکن است از پلاگ (دستگاه های بیوسنتز برای بهبودی و جلوگیری از عود) برای بستن فیستول استفاده کنند.
3. برای یک فیستول پیچیده تر، پزشک ممکن است لوله ای را - که به آن seton می گویند - در دهانه قرار دهد. که این کار به به تخلیه مایع آلوده قبل از جراحی کمک می کند. ممکن است ۶ هفته یا بیشتر طول بکشد.
4. بسته به جایی که فیستول وجود دارد، ممکن است پزشک مجبور شود عضلات اسفنکتر را که مقعد را باز و بسته می کند، برش دهد. پزشک سعی می کند به آنها آسیب نرساند، اما ممکن است کنترل مقعد بعد از عمل دشوار باشد. در طی فیستولوتومی چه انتظاری می توان داشت

فیستولوتومی (عمل سرپایی فیستول مقعد)

فيستولوتومی یک عمل سرپایی است، به این معنی که بعد از جراحي، بيمار چند ساعت تحت نظر می ماند و پس از آن مرخص میشود. عمل حدود یک ساعت طول می کشد. 

• اگر فیستول شما کوچک و کم عمق باشد، پزشک شما می تواند با استفاده از بی حسی موضعی، این جراحي را در مطب خود انجام دهد.
• اگر فیستول بزرگ باشد، ممکن است لازم باشد به بیمارستان بروید و بیهوشی عمومی داشته باشید.

در طی فیستولوتومی، پزشک فيستول را كه ارتباط غیرطبیعی بین دو اندام برقرار كرده است را برش می دهد این به طور بالقوه می تواند باعث برخی از عوارض پس از جراحی می شود، از جمله:

• بی اختیاری روده، اگر مقعد یا راست روده درگیر شده باشد.
• خونریزی در محل
• آبسه یا عود فیستول

روش فيستولوتومی  با فیستولکتومی متفاوت است. در طی فیستولکتومی، فیستول به طور کامل برداشته می شود.

بهبود بعد از عمل فیستول مقعد

1. پانسمان زخم. پزشک بيمار را با دستورالعمل تمیز نگه داشتن زخم و پانسمان آن با گاز از بيمارستان مرخص مي كند. پانسمان آن با گاز به شما کمک می کند تا پوست شما از روی زخم ترمیم نشود، که منجر به تشکیل فیستول دیگری شود. زخم باید از داخل به بیرون التیام یابد. پزشک نحوه مراقبت از زخم را توضیح می دهد، اما اگر ابهامی داريد حتما از پزشك سوال بپرسيد. مراقبت خوب در منزل بهبودی شما را تسريع می بخشد.
2. استراحت بعد از عمل. بيمار بايد ۲۴ ساعت اول پس از عمل را استراحت کند، اگرچه بعد از جراحی باید رژیم عادی خود را از سر بگیرید. از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید تا در خانه بیرون از خانه به شما کمک کنند و حداقل یک روز از کار خود را تعطیل کنید.
3. فعالیت های بعد از عمل فیستول. بيمار باید حداقل به مدت پنج تا هفت روز از انجام فعالیت های سنگین، از جمله ورزش و وزنه برداری پرهیز کنید. ممکن است پزشک برای ادامه فعالیت های عادی بيمار، انتظار طولانی تر را توصیه کند.
4. حالت تهوع بعد از عمل فیستول مقعد. ممکن است بلافاصله بعد از عمل دچار دلپيچه  و حالت تهوع شوید. همچنین ممکن است یبوست را به عنوان عارضه جانبی داروهای ضد درد تجربه کنید. اگر چنین چیزی را تجربه کردید، با پزشک خود در مورد استفاده از نرم کننده مدفوع صحبت کنید، که به شما کمک می کند عملکرد طبیعی روده را از سر بگیرید.

آیا تنها روش درمان فیستول جراحی است؟

وقتی قبل از عمل به پزشک مراجعه می کنید، آنها علائم شما را بررسی می کنند و معاینه فیزیکی انجام می دهند. اگر درد و تخلیه شدید در ناحیه فیستول را تجربه می کنید، ممکن است نشانه عفونت باشد.

برای فیستول مقعدی، پزشک ممکن است از دستگاهي به نام سیگموئیدوسکوپ استفاده کند تا معاینه داخلی فیستول را انجام دهد. این به پزشک کمک می کند تا مکان واقعی و علت فیستول را تشخیص دهد. اگر پزشک دریافت که فیستول شما ناشی از بیماری کرون است، ممکن است جراحی لازم نباشد. در عوض ممکن است بتوانید فیستول را با دارو درمان کنید.