بیدار شدن کودک در شب
بیدار شدن مکرر کودک و نوزاد در شب هنگام خواب در بیشتر موارد طبیعی است؛ زیرا برعکس بزرگسالان که روز و شب متفاوت است (روزها هنگام بیداری و شب ها هنگام خواب است.) اما برای کودک بخصوص نوزاد، روز و شب یکسان است و خواب آنها در هم است. بنابراین در طی چند ماه اول بعد از تولد کودک هیچ کدام از اعضای خانواده به خصوص مادر، شب‌ها خواب خوبی نخواهد داشت. علت بیقراری ها و بیدار شدن های مکرر کودک در طول شب می تواند به دلیل این باشد که:
نوزادان شکم کوچکی دارند بنابراین برای شیر خوردن و غذا بیدار می شوند، مادر نیز باید هر دو تا چهار ساعت برای غذا دادن به نوزاد بیدار شود.
اما بیدار شدن مکرر کودک در شب در ماههای بعد می‌تواند ناشی از عوامل دیگری باشد. از رشد یا درد دندان درآوردن گرفته تا بازی کردن با بزرگترها. به زبان ساده بیداری‌های شبانه بخشی از زندگی با کودک است و جای هیچ نگرانی در رابطه با آن وجود ندارد. در این متن به روش های خواباندن کودک در شب و جلوگیری از بیداری کودک در شب ها و از خواب می پردازیم.
علت بیدار شدن کودک در طول شب و هنگام خواب با گریه چیست؟
گریه کردن یکی از مواردی است که کودکان هنگام بیدار شدن در نیمه شب انجام می‌دهند ممکن است سر و صدا کردن یا بازی با انگشتان از دیگر مواردی باشد که دیده می‌شود. البته اگر گریه همراه با اضطراب باشد مسئله ممکن است موضوع دیگری باشد. گرچه همه گریه‌ها نشانه ناراحتی نیستند، کودک شما می‌تواند با موارد زیر مواجه باشد:
- با اختلالات خواب موقت مانند بیمار بودن و..
- دندان درآوردن
- اضطراب جدایی
- یا سایر ترس‌های مناسب سن خود
نوزادان اغلب گریه می‌کنند و بیشتر این گریه‌ها نیاز به واکنش‌های فوری ندارد حتی ممکن است به نوزاد برای آرام شدن و خوابیدن کمک کند. اگر این موضوع در نوزادان بزرگتر اتفاق افتاده باشد با یادگیری و رمزگشایی پیام‌های پنهان در صداهای آنها می‌توان برای اقدامات لازم بهتر تصمیم گرفت.
در ادامه به مواردی که ممکن است دلیلی برای گریه‌های نوزادان بزرگتر باشد اشاره می-شود:
۱. دندان در آوردن:
دندان درآوردن اغلب به بیدار شدن در شب منجر می‌شود که البته صرفا در چند شب اول به دلیل درد اتفاق می افتد. درد دندان می‌تواند هر زمانی که کودک بخواهد دندان در بیاورد یعنی از ۳ ماهگی تا یک سالگی و بیشتر تکرار شود. در حالیکه اکثر نوزادان به خوبی با این درد کنار می‌آیند برخی از آنها به قدری با این درد اذیت می‌شوند که به قطع خواب آنها منجر می‌شود. در صورتیکه به وجود این درد در کودک مشکوک هستید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا در صورت نیاز مسکن‌های لازم مانند استامینوفن را به کودک بدهید.
۲. تغییر برنامه یا عدم وجود برنامه‌ی ثابت برای خواب و روال قبل از خواب:
لازم نیست که برای هر دقیقه برنامه‌ی ثابت داشته باشید اما وجود یک برنامه‌ی کلی منظم برای داشتن خواب کافی در طول شب می‌تواند کمک خوبی برای کودک شما باشد. تغییر برنامه در طی دید و بازدیدها می‌تواند باعث خستگی کودک شده و منجر به بیداری‌های شبانه یا مشکل در خوابیدن شود.
۳. تمرین مهارت جدید یا نزدیک شدن به یک نقطه عطف بزرگ:
کودک بودن همراه با یادگیری ترفند‌های جدید است. در طول سال اول کودک می‌آموزد که مثل یک لاک پشت کوچک بچرخد، بنشیند، کف بزند، لگد بیاندازد و سرانجام به حالت ایستاده در اتاق بچرخد. اما این نقاط عطف چه ارتباطی با خواب دارد؟ همه چیز! کودک شما فقط مهارت‌های جدید را یاد نمی‌گیرد او همچنین مشتاق است که آنها را تمرین کند، حتی در نیمه شب. او همچنین در حال تحریک و ذخیره اطلاعات جدید است و همین ممکن است باعث بیداری شبانه شود.
۴. اضطراب جدایی:
در حدود ۸ ماهگی ممکن است متوجه شوید کودکتان بیش از حد به شما می‌چسبد و مایل به جدا شدن یا تنهایی نشستن در اتاق حتی برای یک دقیقه نیست و بیقراری می‌کند. در این مرحله اضطراب جدایی کودک همچنین می‌تواند باعث اختلال در خواب او شود و هنگامی که شب بیدار شده و متوجه می‌شود که شما در کنار او نیستید شروع به گریه کند. برای جلوگیری از شب بیداری کارهای زیادی نمی‌توانید انجام دهید اما ممکن است نسخه‌ای از آموزش خواب را برای تسکین به او بیاموزید تا بتواند بدون کمک شما به خواب برود.
۵. رگرسیون خواب:
بسیاری از نوزادان در چهار ماهگی دچار رگرسیون خواب می شوند اما در شش ماهگی یا هشت ماهگی نیز ممکن است رخ بدهد. در این حالت ممکن است لازم باشد آموزش خواب را امتحان یا دوباره آن را به کودک آموزش دهید تا به حالت اول خواب خود بازگردد.
۶. گرسنگی شبانه کودک:
در برهه‌ای که کودک نیاز به تغذیه شبانه دارد این اتفاق بیشتر رخ می‌دهد در این شرایط می‌توان خوراکی مناسب را برای این شرایط کنار گذاشت. بعد از سنی که کودک دیگر نیاز به تغذیه شبانه ندارد باید مقدار غذایی که در طی روز دریافت می‌کند را مدیریت کرد تا عادت بیدار شدن در شب را رها کند چرا که تغذیه مداوم شبانه ممکن است به این عادت دامن بزند. در این شرایط مشورت با پزشک برای مدیریت شرایط و میزان تغذیه بسیار موثر خواهد بود. علاوه بر این دقت کنید که گاهی ممکن است کودک بیدار شده و کمی غرغر کرده و خود به خود به خواب برود پس عجله نکنید چرا که لزوما به یک میان وعده احتیاج ندارد.
توجه: این روش انتظار در مورد نوزادان تازه متولد شده اعمال نمی شود چرا که آنها نیاز دارند غذا بخورند. در نوزدانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند هر دو تا سه ساعت و نوزادانی که از شیشه شیر تغذیه می‌کنند باید هر سه تا چهار ساعت تغذیه شوند بنابراین نباید انتظار داشته باشید که کودک برای مدت طولانی بخوابد.
۷. عفونت گوش:
درد ناشی از عفونت گوش یا گوش درد حاصل از عوامل دیگر می-تواند کودک را در شب بیدار کند. که علت آن این است که دراز کشیدن فشار گوش را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود درد شب‌ها یا هنگام چرت زدن بیشتر شود. در حال اینکه با داروی تجویز شده توسط پزشک عفونت و یا درد گوش را کنترل می‌کنید از پزشک متخصص اطفال بپرسید که آیا روش مطمئنی برای بالا بردن سر کودک هنگام خواب یا سایر اشکال تسکین درد برای شما کارایی دارد یا خیر.
روش های خواباندن کودک در طول شب
درحالیکه اقداماتی که باید برای کودک انجام شود بستگی به شرایط و علت بیداری شبانه دارد اما قطعا برای آرامش کودک و به خواب رفتن مجدد او بایدها و نبایدهایی وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد:
۱. در ابتدا نور و سر و صدای محیط را بررسی کنید:
برخی از نوزادان با محرک‌هایی که به سختی برای شما قابل مشاهده اما برای آنها جذاب هستند بیدار می‌شوند. مانند صدای آژیری که از دور می‌آید یا یک چراغ روشن در راهرو. منبعی از موسیقی آرام یا چیزی که جلوی صورت آنها را گرفته و سایه ایجاد کند می‌تواند در به حداقل رساندن حواس پرتی موثر باشد.
۲. مطمئن شوید که نیاز به تعویض پوشک ندارد یا بیمار نیست و احساس درد نمی‌کند:
نوزاد با پوشک کثیف یا کسی که احساس خوبی ندارد و صدمه دیده است امکان خواب راحت را نخواهد داشت بنابراین بررسی همه‌ی این ایده‌ها می‌تواند مفید باشد.
۳. برای بلند کردن او از سر جای خوابش عجله نکنید:
اگر کودک شما کلافه است اما این کلافگی همراه با پریشانی نیست در برابر اصرار برای برداشتن او مقاومت کنید و به جای آن تلاش کنید که با زدن ضربه‌های آرام منظم به آرامش او کمک کنید اما این عمل را قبل از به خواب رفتن متوقف کنید تا یاد بگیرد خودش به خواب برود. در این حالت پستانک نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
۴. اگر کودک شما در طول روز به اندازه‌ی کافی غذا خورده، تصور نکنید که گرسنه است:
اگر کودک شما مدتی را بدون غذا خوردن در طول شب خوابیده است شروع مجدد عادت تغذیه شبانه ایده‌ی خوبی نخواهد بود. اما اگر در سنی قرار دارد که هنوز نیاز به تغذیه‌ی شبانه دارد ممکن است غذا دادن به او راهکار مناسبی باشد.
چگونه می‌توانم از بیداری شبانه کودکم جلوگیری کنم؟
با اینکه در برهه‌هایی امکان اجتناب از بیداری شبانه کودک وجود ندارد اما راه‌هایی را برای به حداقل رساندن این موضوع می‌توان نام برد:
- یک روال خوب قبل از خواب ایجاد کنید: حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از اینکه کودک بخوابد او را برای خواب آماده کنید. حمام یا ماساژ با لوسیون به او برای خواب آلوده شدن کمک می‌کند. همچنین می‌توانید قبل از خواباندن او برایش یک داستان قبل از خواب بخوانید.
- در طول روز به مقدار کافی به او غذا بدهید: اطمینان حاصل کنید که کودک آخرین تغذیه‌ی قبل از خواب خود را به پایان رسانده باشد و در طی روز نیز به قدر کافی غذا مصرف کرده باشد. برای نوزادان کوچکتر تغذیه‌ی درست قبل از خواب ممکن است کمک کننده باشد.
- کاری نکنید که کودک تصور کند شب زمان بازی است: نورها را کم کنید. مکالمات پر حرارت را به حداقل برسانید و آوازها صرفا به لالایی محدود کنید. حتی اگر امکانش وجود دارد تغییر پوشک او را نیز به صبح موکول کنید.
- چرت زدن در طی روز را فراموش نکنید: گرچه جلوگیری از چرت زدن کودک در طی روز می‌تواند به خواب شب او کمک کند اما این تکنیک می‌تواند اثر معکوس داشته و سلامت کودک را دچار مشکل کند.
نوزادان زمانیکه متولد می‌شوند نمی‌دانند که چگونه هنگام خستگی به خواب بروند یا چه زمانی استراحت کنند و چگونه بیدار شوند. و این‌ها چیزهایی است که او باید یاد بگیرد. در نتیجه بیداری‌های مکرر شبانه و سایر اختلالات خواب کاملا طبیعی است و مانند هر چیز دیگری می‌تواند همراه با رشد او تغییر کند.
