عفونت کلامیدیا چیست؟
عفونت کلامیدیا، که در نتیجه انتقال باکتری به نام کلامیدیا تراکوماتیس در طی رابطه جنسی محافظت نشده دهانی، مقعدی و یا واژینال با فرد آلوده، ایجاد می شود، یکی از رایج ترین بیماری های مقاربتی (STI) است. انواع کلامیدیا شامل ۳ نوع مختلف است. که بر طبق گزارش های موجود، باکتری کلامیدیا تراکوماتیس می تواند در هر دو جنس مرد و زن و در تمام گروه های سنی دیده شود. در صورت تشخیص کلامیدیا، پزشک آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می کند. یک دوز آزیترومایسین یا مصرف داکسی سایکلین دو بار در روز به مدت ۷ تا ۱۴ روز متداول ترین روش های درمانی هستند و برای کسانی که مبتلا به اچ آی وی یا بدون آن هستند یکسان است.
عفونت کلامیدیا
کلامیدیا اغلب به عنوان "عفونت خاموش" شناخته می شود، زیرا افراد مبتلا به این عفونت ممکن است به هیچ وجه علائمی را تجربه نکنند. اما در مواردی نیز ممکن است برخی نشانه ها ظاهر شوند که آگاهی داشتن از آن ها به تشخیص به موقع بیماری کمک می کند. بر اساس تحقیقات انجام شده، تنها در حدود ۷ تا ۱۰ درصد از مردان و ۵ تا۳۰ درصد از زنان آلوده با کلامیدیا، علائم ناشی از این عفونت را تجربه می کنند. گروه سنی بین ۱۵ تا ۲۴ سال و زنان جوان بیشتر از بقیه احتمال آلودگی به عفونت کلامیدیا را دارند.
انواع کلامیدیا
سه نوع مختلف کلامیدیا شامل:
- کلامیدیا تراکوماتیس
- کلامیدیا پنومونیه (همچنین به نام کلامیدوفیلا پنومونیه نیز شناخته می شود)
- کلامیدیا پسیتاچی.
علائم عفونت کلامیدیا در مردان
بسیاری از مردان آلوده به کلامیدیا به هیچ وجه، علامتی نداشته و هیچ یک نشانه های ناشی از این عفونت را تجربه نمی کنند. اما اگر قرار باشد علائم ظاهر شوند، معمولاً ۱ تا ۳ هفته پس از رابطه جنسی پرخطر، انتظار پدیدار شدنشان را داریم. برخی از رایج ترین علائم کلامیدیا در مردان عبارتند از:
- التهاب دستگاه ادراری و در نتیجه احساس سوزش و درد در هنگام ادرار کردن
- احساس سوزش یا خارش در مجرای ادراری و آلت تناسلی
- خروج ترشحات غیرمعمول زرد، قهوه ای یا سبز رنگ و با بوی بد از آلت تناسلی مرد
- احساس درد در زیر شکم
- انزال دردناک
- احساس درد، سنگینی، گرما و تورم در بیضه ها (انتقال عفونت به اپیدیدیم و وقوع اپیدیدیمیت)
- احساس نیاز شدید و فوری به ادرار کردن
- تخلیه قطره قطره ادرار با وجود احساس نیاز به دفع میزان زیاد ادرار
- ترشح، درد، تورم و خونریزی خفیف در ناحیه مقعد: در صورت درگیری این ناحیه، این موارد علامت اصلی هستند.
- گلودرد، مشکلات دندانی، بروز زخم در اطراف لب ها و دهان، احساس درد در دهان و در هنگام بلع، سرفه و یا تب: در صورت درگیری گلو در پی برقراری رابطه جنسی دهانی با کسی که به این عفونت مبتلا است. البته این احتمال نیز وجود دارد که با وجود آلودگی گلو، هیچ علامتی تجربه نشود.
- قرمزی و تحریک شدن چشم ها، خروج ترشحات سفید شیری از چشمان، حساسیت به نور، احساس وجود جسم خارجی در چشم و تورم پلک ها: مشکلی نادر است که در صورت لمس آلت تناسلی و یا ترشحات آلوده به کلامیدیا و سپس لمس کردن چشم ها و یا ریختن ترشحات تناسلی در چشم ها، ایجاد می شود.
علائم عفونت کلامیدیا در زنان
عفونت کلامیدیا در بیشتر، بدون علامت است و اگر زنی به کلامیدیا آلوده شود، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا نشانه های عفونت در او ظاهر شوند. برخی از رایج ترین علائم کلامیدیا در زنان عبارتند از:
- رابطه جنسی دردناک (دیس پارونیا) به ویژه در هنگامی که دخول عمیق باشد،
- خونریزی یا لکه بینی جزیی بعد از رابطه جنسی
- خروج ترشحات غیرمعمول و مایع به رنگ زرد از واژن
- احساس سوزش و درد در هنگام ادرار کردن
- احساس خارش یا سوزش در واژن و یا اطراف آن
- احساس درد در زیر شکم
- زخم و عفونت در سرویکس یا همان دهانه رحم (سرویسیت)
- رخ دادن خونریزی غیرطبیعی واژینال بین پریودها
- خونریزی های ماهیانه دردناک (دیسمنوره)
- تکرر ادرار و احساس نیاز شدید و فوری به ادرار کردن
- بیماری التهاب لگن (PID) و در نتیجه آن بروز تب، درد شدید لگن و حالت تهوع: در صورت گسترش عفونت به رحم و لوله های رحمی ایجاد شده که اورژانس پزشکی است و می تواند بر قدرت باروری تاثیر منفی بگذارد.
- درد مقعد و ترشح یا خونریزی مقعدی: در صورت آلودگی این ناحیه.
- نشانه های درگیری چشم و همچنین گلو مطابق با نشانه های مردان.
عوارض ناشی از عفونت کلامیدیا
عوارض عفونت کلامیدیا ترسناک ترین و جدی ترین جنبه آن است که در صورت عدم درمان به موقع، حتی در افرادی که هیچ علامتی ندارد نیز می توانند رخ دهند. البته جای امیداوری است که با غربالگری منظم و درمان سریع، چنین عوارضی تا حد زیادی قابل پیشگیری هستند. این عوارض عبارتند از:
- بیماری التهابی لگن (PID): در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از زنان مبتلا به کلامیدیا درمان نشده دچار بیماری التهابی لگن شده که به نوبه خود می تواند خطر ناباروری و خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهد.
- حاملگی خارج رحمی (EP): در صورت گسترش عفونت به لوله های فالوپ یا همان لوله های رحمی ایجاد شده و می تواند یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد یا قدرت باروری خانم را در آینده دچار مشکل کند.
- عوارض بارداری: زنانی که در دوران بارداری به عفونت درمان نشده کلامیدیا مبتلا باشند، عوارض بارداری همچون زایمان زودرس و عوارض ناشی از آن، آندومتریت (عفونت اندومتر یعنی لایه داخلی رحم) پس از زایمان، پارگی زودرس غشاها، تولد نوزاد مرده، تولد نوزاد با وزن کم و تولد نوزاد کوچک نسبت به سن حاملگی، را بیشتر از سایر زنان تجربه می کنند. البته با درمان عفونت، این خطرات برطرف می شوند.
- عوارض نوزادی: در صورت زایمان طبیعی و عبور نوزاد از کانال واژن زنانی که به عفونت کلامیدیا آلوده بوده و درمان نشده باشند، خطر وقوع عفونت کنژکتیویت چشمی (ورم پلک، قرمزی چشم و خروج ترشحات ضخیم و مایل به زرد که معمولاً در ۱۰ روز اول زندگی رخ می دهد) و همچنین پنومونی یا ذات الریه (۴ تا ۱۲ هفته پس از زایمان رخ می دهد و معمولاً با سرفه و احتقان شروع می شود)، وجود دارد.
- ناباروری مردانه.
- افزایش خطر سرطان دهانه رحم.
- افزایش خطر آلودگی به اچ آی وی (HIV). عفونت غده پروستات (پروستاتیت) مردان که با تب و لرز، درد حین و بعد رابطه و کمردرد همراه است.
- تراخم: علت اصلی نابینایی در سراسر جهان و خصوصا کشورهای توسعه نیافته است که در صورت آلودگی چشم ها به باکتری کلامیدیا تراکوماتیس می تواند ایجاد شود.
- احساس درد و التهاب در مفاصل: علامتی نادر است که اغلب یک تا چهار هفته پس از قرار گرفتن در معرض باکتری اتفاق می افتد و طی سه تا دوازده ماه برطرف می شود.
علل عفونت کلامیدیا
- رابطه جنسی محافظت نشده: هر نوع رابطه جنسی دهانی، مقعدی و واژینال بدون کاندوم و محافظت، از راه های اصلی انتقال عفونت کلامیدیا است. البته باید این نکته مهم را در نظر داشت که حتی تماس نواحی تناسلی با هم در صورت وجود ترشحات، نیز می تواند منجر به انتقال باکتری کلامیدیا تراکوماتیس شود.
- انتقال از مادر به نوزاد: در صورت وقوع زایمان طبیعی و تماس با ترشحات آلوده واژن.
خوشبختانه عفونت کلامیدیا ار طریق توالت فرنگی مشترک، سونا و استخر، سرفه یا عطسه و لمس کردن سطحی که فرد مبتلا به کلامیدیا آن را لمس کرده است، منتقل نمی شود.
عوامل خطر عفونت کلامیدیا
عواملی که خطر آلودگی به باکتری کلامیدیا تراکوماتیس و در نتیجه عفونت را افزایش می دهند، عبارتند از:
- شروع فعالیت جنسی قبل از ۲۵ سالگی
- داشتن چندین شریک جنسی
- عدم استفاده مداوم از کاندوم در روابط جنسی
- وجود اکتوپی در دهانه رحم (شرایطی که در آن سلول های درون دهانه رحم (کانال دهانه رحم) در بخش بیرونی آن (خارج از کانال دهانه رحم) یافت می شوند)
- سابقه ابتلا به انواع عفونت های مقاربتی از جمله خود عفونت کلامیدیا.
تشخیص عفونت کلامیدیا
تشخیص به موقع عفونت کلامیدیا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا علاوه بر جلوگیری از بروز عوارض گفته شده، احتمال آلوده شدن شرکای جنسی را نیز کاهش داده و از شیوع کلی بیماری می کاهد. متأسفانه، هیچ آزمایش خانگی وجود ندارد که به کمک آن بتوانید وجود کلامیدیا را تشخیص دهید و به علاوه علائم کلامیدیا نیز دلیلی برای اثبات عفونت محسوب نمی شوند.
موثرترین آزمایش تشخیصی کلامیدیا، شامل نمونه برداری با سواب (ابزاری شبیه به گوش پاک کن) از واژن و دهانه رحم در زنان، مجرای ادرار، دهان و یا مقعد و آزمایش ادرار (بیشتر در مردان کاربرد دارد) و تجزیه و تحلیل این نمونه ها در آزمایشگاه است. با توجه به بدون علامت بودن بیماری در بسیاری از موارد، در حال حاضر توصیه می شود زنان فعال از نظر جنسی با سن زیر ۲۵ سال سالانه از نظر کلامیدیا غربالگری شوند. این کار می تواند همزمان با آزمایش پاپ اسمیر سالانه انجام شود.
درمان عفونت کلامیدیا
درمان کلامیدیا، مبتنی بر درمان های آنتی بیوتیکی است. با این حال، باید توجه داشت که درمان از بروز عفونت در آینده جلوگیری نکرده و بروز مجدد عفونت امری معمول است.
نکات مهم در هنگام آلودگی به عفونت کلامیدیا
در صورت آگاهی از آلودگی به کلامیدیا و یا در صورت برقراری راوبط جنسی محافظت نشده، بهتر است این موارد را رعایت کنید:
- از دوش واژینال استفاده نکنید. زیرا می تواند باکتری ها را به سمت بالا برده و خطر بروز بیماری التهابی لگن (PID) و عوارض مرتبط با آن مانند ناباروری و درد مزمن لگن را افزایش دهد.
- اگر باردار هستید یا شک به بارداری دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید تا در مورد تجویز انتی بیوتیک ها، محتاطانه عمل کرده و داروهای کم خطری را که مصرفشان در بارداری مجاز است، تجویز نماید.
- هنگامی که تحت درمان کلامیدیا هستید، بسیار مهم است که شرکای جنسی (هر کسی که در طی ۶۰ روز قبل از تشخیص خود با او رابطه داشته اید)، نیز تحت درمان قرار بگیرند.
- تا پایان دوره درمان و بررسی مجدد توسط پزشک برای ارزیابی وضعیتتان، از برقراری رابطه جنسی خودداری کرده و یا اگر این امکان وجود ندارد، تمامی روابط جنسی محافظت شده باشند.
پیشگیری از عفونت کلامیدیا
مطمئن ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به کلامیدیا در یک فرد فعال از نظر جنسی، استفاده از کاندوم در هنگام تمامی اشکال و انواع رابطه جنسی است. به علاوه محدود کردن تعداد شرکای جنسی و غربالگری منظم نیز به شناسایی عفونت کمک کرده و مانع از انتقال ان می شود.
