تفاوت کیست خوش خیم و بدخیم تخمدان
کیست های تخمدان اغلب خوش خیم هستند، با این حال انواع خاصی از سرطان ها می توانند باعث ایجاد کیست شوند. در واقع این تومورها هستند که می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. تفاوت تومورها یا کیست های خوش خیم، معمولا همیشه در یک مکان باقی می مانند، اما انواع بدخیم، رشد می کنند و ممکن است باعث ایجاد کیست های جدید در سایر قسمت های بدن شوند.
برخی از افراد، تمام کیست های تخمدان را بدخیم و به عبارتی، "سرطانی" می دانند. این تفکر کاملا اشتباه است و ابتلا به کیست های تخمدانی به معنای وجود تومور بدخیم تخمدانی نیست. وقتی افراد تفاوت بین کیست تخمدان و سرطان تخمدان را درک نکنند، ممکن است بترسند یا مضطرب شوند، در این مواقع، سونوگرافی می تواند به آن ها کمک کند تا این مسائل را بهتر درک نمایند. در حالت کلی، تفاوت و شباهت های زیادی بین کیست های خوش خیم و کیست های بدخیم وجود دارد که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.
کیست های خوش خیم تخمدان چه ویژگی دارند؟
کیست های خوش خیم، همان کیست های ساده تخمدان هستند که بیشتر در زنان یائسه دیده می شود و معمولاً یک یافته طبیعی است، هرچند که با تغییر رژیم های غذایی و افزایش میزان اختلالات هورمونی، این کیست ها در خانم های نوجوان و جوان نیز دیده می شود. طبق گزارشات، كیست های ساده و خوش خیم معمولاً منجر به سرطان نمی شوند یا نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به مشکلات و بیماری های سخت نیستند. این کیست ها با سونوگرافی شکمی و واژینال قابل تشخیص می باشند.
کیست های بدخیم یا تومورها
کیست های بدخیم یا پیچیده تخمدانی، که حاوی اجزای جامد، سپتوم های نامنظم یا ضخیم و عروق داخلی هستند، یک موضوع کاملا جداگانه به حساب می آیند. فقط تعداد بسیار کمی از کیست های پیچیده سرطانی هستند و اغلب اوقات، آن ها می توانند از طریق استفاده از سونوگرافی سه بعدی واژینال و ارزیابی داپلر، آزمایش خون CA ۱۲۵ و بررسی علائم بیمار از یکدیگر متمایز شوند. تعداد کمی از کیست ها احتمال بدخیم شدن دارند، یکی از آن ها کیست پاتولوژیک می باشد. کیست های پاتولوژیک در اثر رشد غیر طبیعی سلول ایجاد می شوند. احتمال ایجاد این نوع کیست ها کم است و اغلب خوش خیم هستند، با این حال نسبت به دیگر کیست های تخمدانی، احتمال بدخیمی بیشتری دارند.
تفاوت کیست های خوش خیم و بدخیم تخمدان چیست؟
تفاوت های قابل توجهی بین کیست تخمدان و تومور تخمدان وجود دارد:
- کیست خوش خیم تخمدان کیسه هایی تشکیل شده از بافت یا سلول بدن هستند که از مایع پر شده اند و در داخل یا روی سطح تخمدان رشد می کند. در حالی که کیست های بدخیم و توموری تخمدان، توده های جامدی از سلول های سرطانی هستند.
- کیست های خوش خیم تخمدان اکثرا بی خطر هستند، هیچ علائمی در فرد ایجاد نمی کنند و خود به خود و بدون درمان، طی چند ماه از بین می روند. اما کیست های بدخیم معمولا با خطرات مختلفی همچون ابتلا به سرطان تخمدان، چرخش تخمدان و... همراه هستند و در همین راستا موجب علائم مختلفی در بدن می شوند که نیازمند درمان و مداخلات پزشکی می باشند.
- طول کیست های خوش خیم می تواند از چند میلی متر تا بیش از ۵ سانتی متر باشد و بسیاری از زنان در برخی از دوره های زندگی خود دچار کیست ساده تخمدان می شوند. کیست های بدخیم معمولا افزایش اندازه می دهند و تقریبا ۲% از تمام زنان دنیا را درگیر می کنند.
- بیشتر کیست های خوش خیم تخمدان با چرخه قاعدگی از بین می روند، در حالی که انواع بدخیم به خودی خود از بین نمی روند و نیاز به درمان دارند.
شباهت های علامتی کیست خوش خیم و بدخیم
علائم رایج و مشابه کیست ساده تخمدان و بدخیم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شکمی و زیر شکمی
- نفخ
- درد هنگام مقاربت جنسی
- بی نظمی در قاعدگی
- تکرر ادرار (به ندرت)
- رشد غیرمعمول مو در صورت و بدن (موی زائد)
مواردی مانند درد ناگهانی شکم، تب و حالت تهوع می تواند نشانه پارگی یا پیچ خوردگی تخمدان و کیست تخمدان باشد و نیاز به مراقبت سریع پزشکی دارد که اغلب با انجام جراحی اورژانسی، کنترل می شود.
بیشتر بدانیم...کدام کیست ها باعث ناباروری می شوند؟
چه عاملی باعث مستعد بودن افراد برای ابتلا به کیست های تخمدان می شود؟
عوامل مختلفی می توانند برخی از افراد را به انواع خاصی از کیست مستعد کند. به عنوان مثال، عدم تعادل هورمونی که اغلب ناشی از داروهای کمک باروری است، می تواند منجر به ایجاد کیست های عملکردی شود. آندومتریوز، عفونت های شدید لگنی، عوارض در اوایل بارداری و سندرم تخمدان پلی کیستیک همگی می توانند منجر به تشکیل کیست شوند. مواردی مثل ژنتیک و سبک زندگی نیز می توانند در ایجاد کیست های بدخیم تخمدانی تاثیر چشمگیری داشته باشند.
چگونه کیست های تخمدان برای اولین بار شناسایی می شود؟
از آنجا که کیست های تخمدانی (چه خوش خیم و چه بدخیم) همیشه با علامت خاصی بروز نمی کنند، خانم ها در ابتدا متوجه آن نخواهند شد. در بسیاری از موارد، کیست ها برای اولین بار از طریق معاینات لگنی و سونوگرافی ها تشخیص داده می شوند.
تشخیص کیست تخمدان و تومور
به محض شناسایی توده و مشکوک شدن پزشک به نوع کیست، آزمایشات دیگر نیز برای تعیین نوع کیست و افتراق آن از انواع بدخیم و توموری در صورت لزوم انجام می شود. نکته مثبت این است که افتراق این دو نوع کیست از یکدیگر در آزمایشگاه های پاتولوژی به راحتی انجام می شود و پیشرفت زیادی طی سال های گذشته داشته است. در ادامه به برخی از راه های تشخیصی و افتراقی این دو نوع کیست می پردازیم:
۱. تست بارداری:
اگر آزمایش بارداری مثبت شود و بیمار باردار نباشد، ممکن است به معنای وجود کیست لوتئال (جسم زرد) باشد. این نوع کیست ها معمولاً خوش خیم هستند (سرطانی نیستند)، علائم قابل توجهی ایجاد نمی کنند و معمولاً طی ۲ ال ۳ ماه خود به خود از بین می روند.
۲. سونوگرافی واژینال:
با این کار پزشک می تواند اندازه، شکل، محل و نوع توده را ببیند و گزارشات خود را ثبت کند و در صورت نیاز، بیمار را به متخصصین دیگر ارجاع دهد.
اگر پزشك پس از انجام این آزمایشات، متوجه شود که كیست خوش خیم است، اقدامات بعدی اغلب این است كه كیست را از طریق سونوگرافی های ماهیانه تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود كه برطرف شده و رشد نمی كند. اما اگر سونوگرافی نشان دهد که این توده جامد و پیچیده به نظر می رسد (یعنی برخلاف کیست ساده، پر از مایعات و ساده نیست)، و اگر خونرسانی زیادی به آن در جریان باشد، پزشک ممکن است به کیست های بدخیم (تومور) تخمدان مشکوک شود و آزمایشات تخصصی بیشتری را درخواست دهد. که معروف ترین آن را در زیر توضیح می دهیم:
۳. بررسی فاکتور CA۱۲۵ :
آزمایش خون CA۱۲۵ پروتئینی را اندازه گیری می کند که اغلب در افراد مبتلا به سرطان تخمدان افزایش می یابد. اگر یک بیمار در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان باشد، یا اگر سونوگرافی ها، یافته های توموری را نشان دهند، ممکن است آزمایش CA۱۲۵ انجام شود. (لازم به ذکر است که سطح CA۱۲۵ همچنین می تواند در شرایط غیر سرطانی مانند آندومتریوز، فیبروم رحم و بیماری التهابی لگن نیز افزایش یابد).
اگر سونولوژیست به وجود کیست بدخیم و توموری مشکوک باشد، بیمار باید برای پیگیری بیشتر به یک متخصص زنان و زایمان ارجاع داده شود. متخصص زنان و زایمان ممکن است برای تعیین سرطانی بودن این توده، جراحی را توصیه کند؛ همچنین اگر مشخص شود که کیست از نوع خوش خیم است و نه تومور، احتمالاً بازهم به متخصص زنان ارجاع داده خواهد شد.
سرطان تخمدان و کیست های تخمدانی
در ابتدا باید بدانید که هرکسی که دارای کیست های تخمدانی است، در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان قرار ندارد. احتمال ایجاد سرطان تخمدان در زنان کمتر از ۴۰ سال، بسیار نادر است؛ بیشتر سرطان های تخمدان پس از یائسگی و بین ۵۵ تا ۶۴ سالگی ایجاد می شوند. طبق گزارشات انجمن سرطان آمریکا، خطر ابتلا به سرطان تخمدان در کسانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان دارند، افزایش می یابد، زیرا این افراد معمولا دارای جهش های ارثی در ژن های BRCA۱ و BRCA۲ می باشند. همچنین افزایش خطر در زنان چاق نیز گزارش شده است. با این حال تعداد کمی از کیست های تخمدانی می توانند منجر به ایجاد سرطان تخمدان شوند.
بیشتر بدانیم...آزمایش ژنتیکی تشخیص سرطان پستان و نتایج آن
به طور خلاصه، وجود کیست تخمدان دلیلی برای هشدار و ترس نیست، اما باید آن را پیگیری کرد. در حالی که خطر ابتلا به سرطان تخمدان برای زنان در جمعیت عمومی کمتر از ۲ درصد است، طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، این خطر در خانم هایی که دارای جهش در ژن BRCA۱ هستند، بین ۳۵ تا ۷۰ درصد تخمین زده می شود. خانم هایی که دارای جهش در ژن BRCA۲ می باشند نیز بین ۱۰ الی ۳۰ درصد خطر ابتلا به سرطان و تومور تخمدان دارند. انجام یک آزمایش غربالگری سالانه با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال سه بعدی می تواند به این بیماران کمک کند تا یک قدم جلوتر از خطر ابتلا به سرطان باشند.
