پریود و اسهال

بسیاری از خانم ها قبل و هنگام قاعدگی مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و سایر مشکلات دستگاه گوارش را تجربه می کنند که از علائم رایج قاعدگی هستند. در واقع همان تغییرات هورمونی که باعث انقباض رحم و از بین رفتن پوشش آن می شود، می تواند دستگاه گوارش (GI) را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه معمولاً جای نگرانی نیست، اما نکاتی وجود دارد که می توان از آن ها برای پیشگیری یا کاهش اسهال در دوران پریودی انجام داد. در این مقاله، ما بررسی خواهیم کرد که چرا پریود شدن می تواند باعث اسهال و سایر مشکلات دستگاه گوارشی شود و نکاتی را در مورد چگونگی تسکین علائم ناشی از آن  ارائه می دهیم.

علت اسهال هنگام پریود شدن

متخصصان دقیقاً نمی دانند که چرا برخی از افراد در دوره قاعدگی دچار اسهال می شوند و برخی دیگر این مشکل را ندارند. اکثر پزشکان معتقدند که این امر ارتباط نزدیکی با افزایش هورمون هایی به نام پروستاگلاندین دارد که قبل از پریود در بدن خانم آزاد می شوند. پروستاگلاندین ها باعث انقباضاتی می شوند که به رحم کمک می کند تا پوشش داخلی خود را بریزد. گاهی اوقات، آن ها باعث انقباض در روده نیز می شوند، که می تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم GI، از جمله اسهال شود.

۱. پروستاگلاندین

پروستاگلاندین ها مواد شیمیایی هورمون مانندی هستند که به عملکردهای خاصی در بدن کمک می کنند، از جمله:

• انقباضات عضلانی
• گشادی و انقباض رگ های خونی
• لخته شدن خون

قبل از شروع قاعدگی، سلول های موجود در پوشش رحم باعث افزایش تولید پروستاگلاندین ها می شوند. این افزایش باعث انقباض عضلات رحم می شود و بدین ترتیب پوشش رحم شروع به ریختن می کند و باعث ورود زن به دوران قاعدگی می شود. هرچه بدن پروستاگلاندین بیشتری در دوران قاعدگی تولید کند، رحم بیشتر منقبض می شود و به همین ترتیب، تولید بیش از حد پروستاگلاندین ها می تواند باعث درد و گرفتگی طی پریودی گردد. وقتی سطح پروستاگلاندین زیاد است، برخی از آن ها ممکن است وارد جریان خون شوند و سپس به نقاط مختلف بدن از جمله روده سفر کنند. روده ها نیز دارای پوشش صاف عضلانی شبیه رحم هستند و مقادیر بالای پروستاگلاندین ها می تواند باعث انقباض آن ها و آزاد شدن محتویاتشان شود و در نهایت باعث اسهال گردد. افزایش پروستاگلاندین همچنین می تواند علائم دیگری در دوران قاعدگی؛ مانند موارد زیر ایجاد کند:

• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ
• نفخ شکم
• درد لگن

نکته: مقادیر بیش از حد پروستاگلاندین ها جدا از ایجاد درد و ناراحتی، هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند.

بیشتر بدانیم...علائم نشان دهنده نزدیک شدن به زمان پریود کدامند

۲. آندومتریوز

آندومتریوز بیماری است که باعث رشد بافتی شبیه پوشش داخلی رحم در خارج از رحم می شود. آندومتریوز می تواند در مناطقی مثل تخمدان، لوله های فالوپ، ناحیه اطراف رحم، واژن، دهانه رحم، مثانه، روده و راست روده ایجاد شود. طبق گزارشات بنیاد آندومتریوز آمریکا، علائم گوارشی یکی از ویژگی های رایج آندومتریوز است که به طور معمول در دوران قاعدگی بدتر می شود و ممکن است باعث علائمی مانند موارد زیر شود:

• اسهال
• گرفتگی روده
• یبوست
• حرکات روده ای دردناک
• نفخ شکم
• حالت تهوع

علائم دیگر آندومتریوز عبارت اند از:

• گرفتگی دل و عضلات طی قاعدگی 
• درد مداوم در پایین کمر و لگن
• درد معده یا روده
• درد در حین حرکات روده یا ادرار در طی یک دوره
• خون در مدفوع یا ادرار خونی
• درد شدید در حین یا بعد از رابطه جنسی
• خونریزی یا لکه بینی در بین دوره ها
• ناباروری

اگر افراد گمان می کنند که آندومتریوز باعث اسهال و سایر علائم قاعدگی شده است، باید برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنند.

درمان اسهال در زمان قاعدگی

خانم ها می توانند اسهال ناشی از دوره قاعدگی خود را به همان روشی که در مواقع عادی درمان می کنند، درمان نمایند. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر می باشد:

1. مصرف مایعات: ابتدا مطمئن شوید که مایعات زیادی می نوشید تا دفع بیش از حد مایعات در اثر اسهال، جبران شود. به عنوان یک قاعده کلی، هنگامی که ادرار زرد کم رنگ باشد یعنی فرد مایعات کافی مصرف کرده است.
2. پرهیز غذایی: بهتر است از  مصرف غذاهایی که باعث بدتر شدن اسهال می شوند خودداری کنید، از جمله: شیرین کننده های مصنوعی، کافئین، محصولات لبنی، غذاهای ادویه دار، غذاهای بسیار شیرین، الکل، نوشیدنی های گازدار، تنباکو، غذاهایی که خیلی گرم یا خیلی سرد هستند و غذاهای چرب.
3. خوردن وعده های غذایی کوچک به طور مکرر: این کار باعث تسهیل هضم غذا برای بدن می شود.
4. خوردن غذاهای سرشار از پکتین: پکتین یک فیبر محلول در آب است که می تواند به کاهش اسهال کمک کند. غذاهایی که سرشار از پکتین هستند شامل سس یا پوره سیب، موز و ماست است.
5. جبران میزان الکترولیت های بدن: اسهال می تواند سطح پتاسیم و سایر الکترولیت های بدن را به شدت کاهش دهد. افراد می توانند با مصرف نوشیدنی های ورزشی، آب میوه ها به خصوص آب نارگیل، کاهش الکترولیت ها را جبران نمایند.
6. خوردن غذاهای شور: غذاهای شور مانند چیپس، چوب شور، و سوپ های پر نمک به افزایش سدیم از دست رفته بدن کمک می کنند. افزایش نمک، به نوبه خود به بدن کمک می کند تا آب بیشتری در خود نگه دارد.
7. دارو درمانی: در موارد نادر، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای ضد اسهال بدون نسخه (OTC) مانند لوپرامید (ایمودیم) باشد. همچنین می توان از مسکن OTC مانند ایبوپروفن (Advil) برای از بین بردن درد و گرفتگی استفاده نمود.
8. داروهای کنترل بارداری: مصرف قرص های جلوگیری از بارداری می تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش اسهال کمک کند. برخی از خانم ها هفته قرص خود را مصرف می کنند تا پریود نشوند؛ این امر معمولاً باعث کاهش احتمال ابتلا به اسهال می شود. شدیدا تاکید می شود که بدون مشورت با پزشک، به هیچ عنوان داروی خود را طولانی تر مصرف نکنید.
9. کاهش استرس: علاوه بر نکات بالا، مهم است که برای کاهش استرس گام برداشته شود. استرس و اضطراب بیش از حد می تواند علائم قاعدگی، از جمله درد، گرفتگی و اسهال را بدتر کند.

جلوگیری از ابتلا به اسهال در دوران پریودی:

اگر مرتباً حین قاعدگی به اسهال مبتلا می شوید، مراحلی وجود دارد که می توانید برای کاهش آن و یا مبتلا نشدن انجام دهید.

1. چند روز قبل از پریود، فیبر بیشتری بخورید. فیبر، با خواصی که دارد موجب سفت شدن و استحکام بیشتر مدفوع می شود. به عنوان مثال می توان به نان های سبوس دار و میوه ها و سبزیجات دارای پوست اشاره کرد، قسمت اعظم فیبر در پوست میوه ها وجود دارد. علاوه بر این، برخی از غذاهای پروبیوتیک مانند ماست یا شیر پروبیوتیک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این محصولات می توانند میزان باکتری های سالم روده را افزایش دهند، که می تواند به کاهش علائم اسهال کمک کند.
2. در آخر، مصرف ایبوپروفن یک یا دو روز قبل از قاعدگی می تواند بسیار مفید واقع شود. این دارو می تواند به کاهش اثرات پروستاگلاندین بر بدن کمک کند.

بیشتر بدانیم...رژیم غذایی در دوران پریودیکدام مواد غذایی و میوه ها فیبر زیادی دارند؟

سایر مشکلات گوارشی طی دوره قاعدگی 

خانم ها ممکن است در دوره پریودی خود و یا قبل از آن، طیف وسیعی از مشکلات گوارشی را تجربه کنند. برخی از این مشکلات عبارت هستند از:

• تجمع گاز و نفخ شکم
• یبوست
• حرکات مکرر روده (اسهال)

البته علائم ممکن است ماه به ماه تغییر کند، به عنوان مثال ممکن است خانم طی چند ماه، در دوران پریودی خود دچار اسهال شود، و در طی چند دوره بعدی به یبوست مبتلا گردد. این تغییرات احتمالاً همه مربوط به همان مجرم اصلی یعنی پروستاگلاندین ها است. با این حال تغییر در رژیم غذایی نیز می تواند نقش مهمی در ایجاد این علائم داشته باشد.

آیا باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اسهال های گاه به گاه قبل یا در طی دوره قاعدگی کاملا طبیعی هستند. آن ها در حالت کلی بی خطر و بی ضرر هستند و مشکلی جدی برای سلامتی به وجود نمی آورند. با این حال گاهی ممکن است شرایطی به وجود بیاید که نیازمند تداخلات پزشکی است. بهتر است در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کرد:

• اسهال یا سایر علائم دستگاه گوارش که بیش از دو روز طول بکشد.
• درد یا گرفتگی در معده یا لگن که کنترل و تسکین آن با داروهای OTC دشوار یا غیر ممکن است.
• در صورتی که داخل مدفوع، مخاط قابل مشاهده وجود داشته باشد.

تمام موارد بالا می توانند علائم یک بیماری زمینه ای در دستگاه گوارش باشند که در طی دوره قاعدگی خانم ها بدتر می شوند. یک پزشک متخصص داخلی یا گوارش می تواند به فرد کمک کند تا علت را شناسایی کرده و سپس گزینه های درمانی را جلوی پای وی بگذارد.