کیست لوتئال هموراژیک تخمدان
کیست های تخمدان( عملکردی) به ۲ دسته تقسیم می شوند: کیست های فولیکولار و کیست لوتئال یا کیست جسم زرد. اگر این کیست تحت تاثیر هر عاملی خونریزی کند، به آن کیست تخمدان خونریزی دهنده یا هموراژیک گفته می شود. در حالت کلی اگر کیست پاره شود یا بترکد، خون و مایعات داخل آن به قسمت پایین شکم و لگن می ریزد.
همانگونه که می دانید زنان دارای یک تخمدان چپ و یک تخمدان راست هستند که هر کدام به اندازه و شکل یک بادام می باشند. در درون هر تخمدان، تخمک هایی وجود دارد که سلول جنسی خانم ها به حساب می آید و در صورت لقاح با اسپرم، منجر به ایجاد جنین می شود. این تخمک ها رشد کرده و بالغ می شوند و در نهایت در چرخه ماهانه خانم های غیر یائسه، آزاد می شوند. تخمدان ها به طور معمول هر ماه ساختارهایی کیست مانند به نام "فولیکول" ایجاد می کنند و دربردارنده تخمک ها هستند. همچنین فولیکول ها، هورمون های استروژن و پروژسترون را تولید می نمایند و هنگام تخمک گذاری، آن ها را در بدن آزاد می کنند. اگر این فولیکول ها مدام رشد کنند و بزرگ شوند، به آن ها کیست عملکردی می گویند. کیست های عملکردی به ۲ دسته تقسیم می شوند: کیست های فولیکولار و کیست لوتئال یا کیست جسم زرد.
کیست لوتئال چیست؟
کیست لوتئال یا کیست جسم زرد، یکی از انواع کیست های عملکردی است که طی چرخه قاعدگی ممکن است به وجود بیاید. جسم زرد وقتی به وجود می آید که یک فولیکول، تخمک داخل خود را از طریق دروازه خروجی خود آزاد می کند و تولید هورمون های استروژن و پروژسترون را برای بارداری شروع می نماید؛ این فولیکول اکنون جسم زرد نامیده می شود. تغییرات غیر عادی در فولیکول پس از آزاد شدن تخمک می تواند باعث بسته شدن دروازه خروجی آن شود که به نوبه خود منجر به تجمع مایعات در داخل فولیکول می شود و کیست جسم زرد را ایجاد می کند.
کیست لوتئال هموراژیک چگونه به وجود می آید؟
تخمک گذاری یک رویداد شایع ماهانه فیزیولوژیک در خانم ها از هنگام بلوغ تا زمان یائسگی است که به ندرت ممکن است با پارگی جسم زرد یا همان کیست لوتئال همراه شود. هنگامی که مایعات، حفره داخلی کیست لوتئال را بیش از حد گنجایش آن پر کنند، برخی از عروق دیواره آن که نازک هستند، می توانند موجب شروع خونریزی در کیست شده و احتمال پارگی را افزایش دهند. این کیست ها غالبا در اثر انجام ورزش، رابطه جنسی، وارد شدن ضربه به شکم یا معاینه لگن پاره می شوند و شروع به خونریزی شدیدتر می کنند. خونریزی ناشی از پارگی کیست لوتئال می تواند از خفیف تا گسترده متفاوت باشند و بیمار را به شوک و جراحی اورژانسی سوق دهد. به این ترتیب است که کیست لوتئال هموراژیک یا HCL (Hemorrhagic corpus luteum) به وجود می آید.
علت ایجاد کیست لوتئال هموراژیک وترکیدن آن چیست؟
در حالت کلی، علت ایجاد کیست های هموراژیک لوتئال مشخص نیست، به همین دلیل برخی از اتفاقات ناگهانی را دلیل ایجاد آن ها می دانند. ایجاد کیست های جسم زرد، بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی در خانم ها است. با این حال گاهی اوقات آن ها می توانند تقریباً تا قطر ۱۰ سانتی متر رشد کنند که این رشد می تواند باعث خونریزی کیست در خود و یا پیچ خوردن تخمدان شود که باعث درد لگن یا شکم می گردد. گاهی ممکن است کیست پاره شود و باعث خونریزی داخلی و درد شدید شود. علت پارگی کیست هم همان طور که در بالا ذکر شد، پر شدن کیست از مایعات و فشار به دیواره عروق خونی کیست است که در نهایت باعث خونریزی کیست می شود. به طور کلی علت پاره شدن این کیست ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اگر خانمی سابقه پارگی کیست تخمدان داشته باشد، احتمال رخداد مجدد این حالت در وی وجود دارد.
- کیست های لوتئال هموراژیک ممکن است پس از انجام ورزش های سخت و شدید و یا پس از مقاربت جنسی پاره شوند و خونریزی کنند.
- کیست های بزرگ، به دلیل فشار مضاعف بر عروق خونی، ممکن است به راحتی ترکیده شوند و منجر به شروع خونریزی کیست گردند.
علائم ناشی از پارگی کیست هموراژیک لوتئال چیست؟
به طور کلی افراد ممکن است علائمی از این واقعه نداشته باشند. اما اگر بزرگ باشد، یا باعث پیچ خوردن یا پارگی تخمدان شود، ممکن است درد یا مشکلات دیگری را ایجاد نماید که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد خفیف تا بسیار شدید (بسته به وضعیت کیست و تخمدان) در زیر شکم. این درد معمولاً تیز است و بیشتر اوقات در سمت راست و پایین شکم احساس می شود.
- احساس گرفتگی خفیف تا شدید در ناحیه شکم و زیر شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- ضعف
- احساس بیهوش شدن
- تب
- افزایش درد هنگام نشستن
- احساس سنگینی در لگن
- در موارد خاص، خروج خون از واژن
افتراق کیست خونریزی دهنده لوتئال از سایر مشکلات
اگر درد شدید لگنی ایجاد شود، باید به سرعت به پزشک یا اورژانس مراجعه کرد. پزشک سابقه پزشکی را جویا می شود و شروع به معاینه فیزیکی می کند و ممکن است چندین آزمایش را برای تعیین علت درد درخواست کند. گاهی ممکن است این دردها ناشی از ترکیدن کیست هموراژیک نباشد و در اثر شرایط دیگری مانند موارد زیر باشد:
- حاملگی
- نئوپلاسم (به معنی رشد غیرطبیعی سلول ها است که با نام تومور خوش خیم هم شناخته می شود)
- عفونت های شدید ادراری
- بارداری خارج رحمی
- چرخش تخمدان
- بیماری التهابی لگن
- آپاندیسیت حاد (پاره شدن آپاندیس)
- آدنیت مزانتریک (که به التهاب غدد لنفاوی در خط دیواره شکمی گفته می شود)
تشخیص کیست لوتئال هموراژیک چگونه است؟
پزشک در وهله اول به معاینه فیزیکی بدن و لمس نواحی دردناک می پردازد تا تغییرات را متوجه شود. سپس فرد را برای انجام تست های مختلف تصویربرداری یا آزمایش های دیگر ارجاع می دهد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست حاملگی: اندازه گیری HCG بتا سرم به طور دقیق می تواند به افتراق بارداری خارج رحمی از کیست خونریزی دهنده کمک کند.
- آزمایش کامل خون: بررسی گلبول های سفید خون می تواند وجود عوامل میکروبی در خون را بررسی کند. همچنین آزمایش خون می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد کیست خونریزی دارد یا حتی خون زیادی از دست رفته یا خیر.
- آزمایش ادرار: برای یافتن عفونت های ادراری و لگنی، انجام آزمایش ادرار مفید خواهد بود.
- سونوگرافی از لگن: برای مشاهده بقایای کیست، تشخیص خونریزی و یا اتفاقات در حال رخداد
- سی تی اسکن یا ام آر آی: برای بررسی دقیق تر وضعیت ناحیه لگنی
- لاپاراسکوپی تشخیصی: لاپاراسکوپی می تواند پارگی کیست تخمدان و وجود توده و مایعات در لگن را نشان دهد.
درمان کیست هموراژیک لوتئال چیست؟
در بیشتر موارد، کیست لوتئال هموراژیک بدون عارضه خاصی و با مصرف داروهای مسکن و داروهای جلوگیری از بارداری، به صورت محافظه کارانه درمان می شود. با این حال درمان اصلی به علائم بستگی دارد. در صورت خفیف بودن ، پزشک ممکن است توصیه کند که تا مدتی استراحت کند و فعالیت سنگین انجام ندهد. با این حال، اگر کیست هموراژیک پاره شود و عوارضی مانند از دست دادن شدید یا مداوم خون را ایجاد کند، ممکن است پزشک دستور بستری شدن در بیمارستان را بدهد تا تحت مراقبت قرار گیرد. در حالی که فرد در بیمارستان بستری است، اقدامات زیر به طور دائم بر روی او انجام خواهد گرفت:
- علائم حیاتی و نسبت گلبول های قرمز خون را به حجم کل خون (هماتوکریت) او کنترل می شود
- سونوگرافی های مکرر برای بررسی خونریزی داخلی (hemoperitoneum) و نشت آن به فضای صفاقی بین پوشش دیواره شکم و اندام های داخلی
دیگر درمان های موجود شامل موارد زیر است:
- مصرف داروهای جلوگیری از بارداری: مصرف داروهای کنترل بارداری هورمونی، می تواند یک روش موثر در جلوگیری از تشکیل کیست تخمدان و کنترل و درمان آن باشند. قرص های ترکیبی ضد بارداری (حاوی استروژن و پروژسترون) برای جلوگیری از تخمک گذاری موثرترین هستند.
- تنظیم رژیم غذایی: مصرف غذاهای سبک و مایعات در طول دوران نقاهت باعث کاهش فشار به ناحیه لگنی می شود.
- عمل جراحی: در موارد خاص ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد. مخصوصا در موارد زیر:
-
-
- کیست های بزرگتر از ۵ سانتی متر (گاهی بعضی از این کیست ها که بزرگتر از ۵ سانتی متر و حتی ۱۰ سانتی متر هستن، نیازی به جراحی ندارند)
- درد مداوم و شدید
- زمانی که توده ها از نظر پزشک خوش خیم نباشند
-
چگونه می توانید در خانه از خود مراقبت کنید؟
- برای شل شدن عضلات درگیر و از بین بردن گرفتگی هایتان، از کمپرس های گرم مانند کیسه آب گرم، پد گرم کننده و یا حمام آب گرم استفاده کنید.
- با مصرف منظم داروهای تجویزی پزشکتان ایمن بمانید.
- اگر پزشک دارویی را برای تسکین درد برایتان تجویز کرده است، آن را طبق دستورالعمل مصرف کنید.
کلام آخر
در گذشته اگر یک کیست تخمدان پاره می شد و باعث خونریزی و افت فشار خون می شد، به طور معمول با جراحی درمان انجام می گرفت. اما امروزه بسته به نوع کیست، بسیاری از موارد پارگی کیست های هموراژیک تخمدان به دلیل پیشرفت در تصویربرداری، می تواند به صورت درمان های مراقبتی، مدیریت شود. در مواردی که عوارض احتمالی ناشی از کیست متوجه فرد است، پزشک ممکن است توصیه کند که خانم از داروهای ضد بارداری خوراکی برای جلوگیری از تخمک گذاری و تشکیل کیست استفاده کند.
ایزدپناه قرص ال دی صورت لک نمیدازه ۸ تير ۰۰