علت کبودی نوزاد تازه متولد شده

 بسیاری از نوزادان تازه متولد شده، هنگامی که از شکم مادر بیرون می آیند، کبود شده و یا آبی- بنفش به نظر می آیند و کبودی در ناحیه سر و صورت نوزاد تازه متولد شده یک اتفاق کاملا طبیعی و معمول است. در بیشتر موارد، کبودی نوزاد تازه متولد شده جای نگرانی ندارد و طی چند روز خود به خود برطرف می شود. بسیاری از والدین به محض دیدن کبودی بدن و رنگ و روی کوچولوی خود، موجی از استرس و نگرانی را دریافت می کنند و به قول معروف، توی یک لحظه هزاران فکر و خیال به سرشان می آید، اما صبر کنید! چرا تا این حد نگرانید؟ زایمان یک روند پرتنش، سخت و استرس زا است که اغلب منجر به محدودیت های جسمی مادر و نوزاد می شود و آن ها را تحت فشار قرار می دهد. هلیکس در این مقاله به بررسی علت کبودی نوزاد بعد از زایمان و تولد می پردازد و به شما می گوید که چه زمانی می توانید از این اتفاق مضطرب شوید.

علائم کبودی نوزادان در ابتدای تولد چیست؟

به طور معمول نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی به دنیا می آیند، کبودی بیشتری دارند که علت آن تحت فشار بودن سر و بدن هنگام خارج شدن از کانال زایمان است. با توجه به حساس بودن پوست و کوچک بودن عروق خونی نوزاد، بدیهی است که با فشاری که حین خروج از واژن تحمل می کند، صورت و بدنش برای مدتی کبود بماند. این عارضه کاملا موقتی است و بعد از گذشت چند دقیقه الی چند ساعت از بین می رود. به طور کلی علائمی که ناشی از کبودی طبیعی و بی خطر است، شامل موارد زیر می باشد:

• متمایل شدن رنگ پوست نوزاد به آبی، بنفش یا حد واسط این رنگ ها
• نوزادان کبودی را در سراسر بدن خود نشان می دهند و گاهی شدت آن در ناحیه سر و صورت بیشتر است.
• کبودی طبیعی معمولا شامل خون مردگی های گسترده و متعدد نیست.
• کبودی حداکثر تا چند ساعت بعد از تولد باید از بین برود.

علت کبود شدن نوزادها بعد از تولد چه می تواند باشد؟

همان طور که در بالاتر نیز ذکر شد، نوزادان حاصل از زایمان طبیعی نسبت به نوزادان حاصل از سزارین، کبود می شوند. مهم ترین علت این تفاوت این است که زایمان طبیعی باعث اعمال فشار زیادی روی سر و نیم تنه بالایی نوزاد (شامل سر، گردن و شانه ها) می شود. اما در زایمان سزارین، این فشار به طور چشمگیری کاهش می یابد و به دنبال آن، میزان کبودی نوزاد نیز چشمگیر نخواهد بود. از دیگر علل کبودی نوزادان در ابتدای تولد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

۱. کاپوت سوکس آدنیوم (Caput Succedaneum):

نوعی بیماری شایع در نوزادان است که طی آن جمجمه نوزاد متورم یا اصطلاحا دچار خیز می شود. علت اصلی این تورم در ناحیه سر، فشار وارده هنگام عبور سر از کانال تولد می باشد. ناحیه آسیب دیده، که معمولاً روی پیشانی قرار دارد، پف کرده و نرم خواهد بود. Caput succedaneum یک بیماری خوش خیم است اما می تواند منجر به عوارض دیگری از جمله افزایش میزان زردی نوزاد شود.

۲. تروما یا آسیب در اثر پنس:

اگر از ابزارهای جراحی برای تسهیل زایمان استفاده شده باشد (به عنوان مثال، پنس و یا وکیوم زایمان)، کبودی در سر یا گردن نوزاد کاملا قابل انتظار می باشد. در واقع به دلیل این که برخی از پزشکان هنگام استفاده از این ابزارها از نیروی بیش از حد یا روش نادرست استفاده می کنند، کبودی ایجاد می شود. استفاده سهل انگارانه از فورسپس و دستگاه های خلا (وکیوم زایمان)، دلیل عمده آسیب های جدی هنگام تولد مانند فلج Erb یا انواع جدی تر آسیب های مغزی است. اگر نوزادی را مشاهده کردید که دچار کبودی های شدید، خراش های متعدد و علائمی مانند پارگی عروق شده است، باید از پزشک سوال کنید که آیا طی زایمان مشکلی برای نوزاد به وجود آمده است و آیا نیاز به بررسی مشکلات دارد یا خیر؟

بیشتر بدانیم...آیا نفس کشیدن نوزادم طبیعی است؟تشخیص ترشحات طبیعی و عفونی بند ناف نوزاد

۳. دیستوشیای شانه:

دیستوشی شانه زمانی اتفاق می افتد که هنگام زایمان طبیعی یکی از شانه های کودک پشت لگن مادر گیر کند و باعث شود که نتواند از کانال زایمان خارج گردد.این حالت، یک وضعیت اورژانسی استو باید سریع تر توسط پزشک کنترل و رفع شود. وقتی این اتفاق می افتد، پزشک باید راهکارهای علمی و تجربی خود را به کار بگیرد تا سریعا این وضعیت تحت کنتر در بیاید. کبودی در ناحیه گردن و شانه در این موارد، اغلب ناشی از تلاش کادر زایمان برای آزاد کردن شانه گیر کرده نوزاد در استخوان پوبیس مادر است. روشی به نام HELPERR  برای مواقعی که خطر دیستوشی وجود دارد، کمک کننده خواهد بود. لازم به ذکر است که دیستوشی بیشتر در مادران مبتلا به دیابت و نوزادان ماکروزومی (یعنی آن هایی که جثه بزرگ و وزنی بیشتر از ۴ کیلوگرم دارند) به وجود می آید.

۴. انعقاد منتشر داخل عروقی یا DIC:

یک بیماری خونریزی دهنده بسیار نادر است که علائم آن شامل کبودی، خونریزی و لخته شدن خون به طور کنترل نشده است. این بیماری در نوزادان تازه متولد شده، می تواند همراه با آسیب دیدگی هنگام تولد مانند خفگی، سپتیس (التهاب خون) و ناراحتی تنفسی ایجاد شود.

۵. لک های مغولی:

کبودی ها ممکن است با لکه های مغولی (mongolian spots)، اشتباه گرفته شوند که معمولاً ظرف چند روز پس از تولد محو می شوند. لکه مغولی يکی از شايعترين لک های زمان تولد است که به رنگ آبی، آبی مايل به خاکستری، سبز یا آبی تیره می باشد و حاشیه های آن نامنظم و موج دار هستند. این کبودی ها را نباید با کبودی ابتدای تولد اشتباه گرفت، زیرا لک های مغولی معمولا از بین نمی روند.

بیشتر بدانیم...انواع لکه های مادرزادی نوزادان و درمان آنها میزان خواب مورد نیاز نوزاد

۵. هموفیلی:

یک بیماری نادر ژنتیکی که باعث کبودی بیش از حد نوزاد می شود، هموفیلی است که به آن کمبود فاکتور VIII (فاکتور ۸) نیز می گویند. افراد مبتلا به هموفیلی در لخته کردن خون خود مشکل دارند و راحت تر از دیگران دچار کبودی می شوند. این بیماری بیشتر اوقات پسران را درگیر می کند و ژن آن از مادر به پسر ارث می رسد.

۷. پورپورای ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک (ITP):

یکی دیگر از موارد نادری است که توانایی لخته شدن خون را محدود می کند و منجر به کبودی و خونریزی بیش از حد می شود. در واقع، ﭘﻮرﭘﻮرای ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳﯿﺘﻮﭘﻨﯿﮏ اﯾﺪﯾﻮﭘﺎﺗﯿﮏ ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی دﻫﻨﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ آن اﻧﻬﺪام پلاکت ها ﺗﻮﺳﻂ اﺗﻮ آﻧﺘﯽ بادی ها اﺳﺖ.

درمان کبودی های نوزاد

غالبا کبودی های بعد از تولد کاملا بی خطر و طبیعی هستند و بدون نیاز به مداخلات پزشکی و درمان های خاص، خود به خود از بین خواهند رفت. دقیقا مانند این می ماند که شما برای مدت محدودی، انگشت دست خود را بفشارید و موجب تجمع خون در سر انگشتتان شوید. واضح است که به محض قطع شدن فشار، خون مجددا به جریان خود ادامه می دهد و رنگ انگشت شما به حالت طبیعی باز خواهد گشت. با این وجود اگر کبودی ها علتی به غیر از اعمال فشار داشته باشد، در مان های زیر ممکن است در دستور کار قرار بگیرد:

۱. درمان caput succedaneum:

در بیشتر موارد، هیچ درمانی برای این مشکل لازم نیست و احتمالاً خود به خود از بین خواهد رفت. با این حال، اگر کبودی ها طولانی شوند، ممکن است منجر به افزایش بیلی روبین خون و زردی نوزاد شود. زردی نیز به طور معمول تهدید جدی نیست و شکل خفیف آن، اغلب خود به خود برطرف می شود. در غیر این صورت جلسات نور درمانی می تواند  زردی را از بین ببرد.

۲. درمان صدمات ناشی از وکیوم زایمان:

در حالی که استفاده از وکیوم برای خارج کردن نوزاد از رحم روشی ایمن در نظر گرفته می شود، اما گاهی اوقات می تواند در هنگام زایمان باعث آسیب مغزی شود. یکی از آسیب های شایع و شدید، فلج مغزی است که می تواند بر روی حرکت، تعادل و تون عضلانی کودک تأثیر بگذارد. برای تایید و دریافت درمان این حالت باید به متخصص اطفال و مغز و اعصاب کودکان مراجعه کرد.

۳. درمان آسیب های ناشی از دیستوشی:

بسته به علت زمینه ای، دیستوشی از نظر پزشکی یا جراحی درمان می شود. اگر هیچ آسیب جدی و ناتوان کننده ای ناشی از دیستوشی وجود نداشته باشد، گذشت زمان و استراحت بعد از زایمان، علائم آن را کنترل می کند. اما به طور کلی حدود ۶۰ الی ۸۰ درصد از آسیب های ناشی از دیستوشی به مداخله پزشک با جراحی نیاز دارد.

۴. درمان نوزادان مبتلا به خونریزی منتشر عروق:

در وهله اول درمان بیماری زمینه ای توصیه می شود؛ مواردی مانند: انتقال خون به بیماران مبتلا به خونریزی گسترده از نوع DIC توصیه می شود. در همین حال، درمان با هپارین در افرادی که نوع غیر علامتی DIC دارند در نظر گرفته خواهد شد.