دانه های سفید ته گلو چیست؟
اگر دانه ها یا تکه های سفید چرک مانند را ته گلو و روی لوزه ها دیده باشید احتمالا بدنبال علت ایجاد آن و یا برداشتن آن ها و درمانشان هستید. همانگونه میدانید لوزه ها باکتری ها و ویروس هایی را که از طریق گلو وارد بدن می شوند را به دام می اندازند. گاهی اوقات در اثر مواردی مانند باقی ماندن بقایای باکتری ها و یا تکه های سخت خوراکی در گلو، عملکرد دفاعی لوزه دچار اختلال می شود و همین باعث ایجاد سنگ های لوزه می گردد که به صورت دانه های سفید در ته گلو بروز می کنند. سنگ های لوزه یا سنگ تونسیل که با نام تونسیلولیت نیز شناخته می شوند، اندازه های مختلفی دارند، به این شکل که گاهی به اندازه یک دانه برنج و در موارد شدید به اندازه حبه انگور هستند. معمولا افراد عادی متوجه وجود سنگ لوزه در انتهای گلوی خود نمی شوند؛ هرچند که این دانه های سفید در بزرگسالان به ندرت موجب بروز عوارض می شود. با این حال، گاهی اوقات می توانند به تشکیلات بزرگتری تبدیل شوند که باعث تورم لوزه های فرد می شود و اغلب بوی نامطبوع دارند.
علت ایجاد این دانه های سفید در انتهای گلو چیست؟
لوزه ها ساختارهایی غده ای در پشت گلو هستند که هر انسان در هر طرف از حلق خود یکی از آن ها را دارد. لوزه ها در واقع از بافتی متشکل از لنفوسیت ها ساخته شده اند که سلول هایی هستند که از عفونت جلوگیری و با آن مبارزه می کنند. لوزه های انسان از شکاف ها تونل ها و چاله هایی به نام حفره های لوزه ای (tonsil crypts) تشکیل شده است که انواع مختلفی از بقایای مختلف مانند:
سلول های مرده، مخاط، بزاق و مواد غذایی می توانند در این حفره ها گیر کرده و جمع شوند و شروع به سفت شدن نمایند. باکتری ها و قارچ های مختلف می توانند از این تجمع تغذیه کنند و بوی خاص و نامطبوعی را ایجاد کنند. با گذشت زمان، بقایا به یک سنگ لوزه سخت تبدیل می شوند.
بعضی از افراد ممکن است فقط یک سنگ لوزه داشته باشند، در حالی که برخی دیگر تعداد زیادی از این دانه ها را در حلق خود مشاهده می کنند. این اتفاق معمولاً در افرادی که التهاب طولانی مدت در لوزه های خود دارند یا موارد مکررا دچار التهاب لوزه می شوند رخ می دهد. به هر حال، دلایل احتمالی ایجاد این سنگ های لوزه عبارت هستند از:
- بهداشت نامناسب دندان
- داشتن لوزه های بزرگ
- بیماری های مزمن سینوسی
- التهاب مزمن لوزه (inflamed tonsils)
علائم ناشی از سنگ های لوزه چیست؟
اگرچه دیدن برخی از سنگ های لوزه دشوار است، اما گاهی اوقات افراد با باز کردن دهان خود جلوی آینه متوجه خواهند شد که دانه های سفید رنگی در انتهای گلویشان وجود دارد. علائم سنگ لوزه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بوی بد دهان: علامت اصلی سنگ لوزه بوی بد دهان یا هالیتوز است که همراه با عفونت لوزه ایجاد می شود. یک مطالعه روی نفس بیماران مبتلا به نوعی التهاب لوزه طولانی مدت نشان داد که گلوی آن ها دارای ترکیباتی به نام گوگرد فرّار وجود که می تواند یک دلیل برای بوی بد دهان باشد. محققان دریافتند که ۷۵ درصد از افرادی که مقادیر غیرمعمول و زیادی از این ترکیبات را دارند، دچار سنگ لوزه نیز می باشند.
- گلو درد: هنگامی که یک دانه های سفید رنگی در انتهای حلق ایجاد می شوند، ممکن است درد یا ناراحتی برای فرد ایجاد نماید که تمام یا بخشی از گلو را نیز درگیر می کند.
- مشکل در بلعیدن: در اثر سنگ های لوزه و التهاب و تورم بافت های انتهای حلق، بدیهی است که بلع نیز دچار مشکل شود.
- گوش درد: دانه های سفید می توانند در هر نقطه از لوزه ایجاد شوند. به دلیل وجود مسیرهای عصبی مشترک، فرد ممکن است درد ناشی از این سنگ ها را در گوش خود نیز احساس کند.
- سرفه کردن مداوم: در اثر بزرگ و تحریک شدن لوزه ها، ممکن است فرد دچار سرفه کردن شود.
- متورم شدن لوزه ها: وقتی بقایا، سفت می شوند و باعث تشکیل سنگ لوزه می گردند، التهاب و عفونت و خود سنگ لوزه ممکن است منجر به تورم لوزه ها شوند.
- باقی ماندن بقایای سفید یا زرد روی یک یا هر دو لوزه
- دانه های کوچک لوزه(که بروزشان شایع تر است)، ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکنند.
آیا می توان از ایجاد سنگ لوزه جلوگیری کرد؟
برخی افراد ممکن است به طور متناوب هر چند وقت یک بار متوجه شوند که در ته حلقشان دانه های سفید ایجاد می شود. خوشبختانه راهکارهایی وجود دارد که می توان برای جلوگیری از بروز این دانه ها انجام داد که این مراحل شامل موارد زیر است:
- رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله تمیز کردن باکتری های پشت زبان هنگام مسواک زدن
- قطع سیگار
- غرغره با آب نمک
- نوشیدن مقدار زیادی آب برای هیدراته ماندن
برداشتن سنگ لوزه یا دانه های سفید ته گلو
اکثر سنگ های لوزه بی ضرر هستند، اما بسیاری از مردم مایل به حذف آن ها هستند زیرا بوی بدی می دهند یا باعث ناراحتی و درد می شوند. روش های درمانی از درمان های خانگی گرفته تا اقدامات پزشکی متفاوت است که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
۱. غرغره کردن
غرغره شدید با آب نمک می تواند ناراحتی گلو را تا حد زیادی تسکین دهد و همچنین به تخلیه محتویات سنگ های لوزه کمک کند. آب نمک همچنین می تواند کمک کند و دهان را از شر بوی بد ناشی از ایجاد سنگ های لوزه محفوظ بدارد.
برای این کار نصف قاشق چایخوری نمک را در نصف فنجان آب گرم حل کرده و غرغره کنید.
۲. سرفه کردن
سرفه های شدید و عمدی در برخی موارد می توانند به شل شدن سنگ های انتهای حلق کمک کنند.
۳. حذف دستی
از بین بردن سنگ ها بهتر است توسط پزشک انجام شود و حذف آن ها با وسایل سخت مانند مسواک توسط خود شخص توصیه نمی شود. لوزه ها بافت های ظریفی هستند بنابراین مهم است که با آن ها به طور ملایم رفتار کرد؛ به همین دلیل برداشتن لوزه ها به صورت دستی می تواند خطرناک باشد و منجر به عوارضی مانند خونریزی و عفونت شود.
۴. کریپتولیز لوزه با لیزر
در طی این روش، برای از بین بردن حفره هایی که محل استقرار سنگ های لوزه هستند، از لیزر استفاده می شود. این روش اغلب با استفاده از بی حسی موضعی انجام می گیرد و ناراحتی و زمان بهبودی آن معمولاً کوتاه مدت است.
۵. کریپتولیز کوبلاسیون
در کریپتولیز کوبلاسیون، هیچ حرارتی دخیل نخواهد بود. در عوض، امواج رادیویی محلول نمک را به یون های باردار تبدیل می کنند و این یون ها می توانند بافت های آسیب دیده را از بین ببرند. همانند لیزرهای دیگر، کریپتولیز کوبلاسیون حفره های لوزه را کاهش می دهد اما احساس سوزش و دردی وجود نخواهد داشت.
۶. جراحی لوزه
در صورت بزرگ شدن سنگ ها یا ایجاد درد یا علائم مداوم، ممکن است عمل جراحی جزئی و سرپایی توصیه شود. این روش ممکن است با استفاده از چاقوی جراحی، لیزر یا دستگاه کوبلاسیون انجام شود. انجام این عمل جراحی و اثر بخشی آن برای از بین بردن سنگ های لوزه بحث برانگیز است. پزشكانی كه عمل لوزه را برای سنگ های لوزه توصیه می كنند، تمایل دارند كه فقط موارد شدید و مزمنی را که به دیگر درمان ها جواب نداده اند را تحت جراحی قرار دهند.
۷. مصرف آنتی بیوتیک
در برخی موارد می توان از آنتی بیوتیک ها برای مدیریت سنگ های لوزه استفاده کرد. در واقع از آن ها می توان برای کاهش تعداد باکتری هایی که در ایجاد و رشد سنگ های لوزه نقش مهمی دارند، استفاده کرد. نکته منفی مصرف آنتی بیوتیک ها این است که آن ها دلیل اصلی ایجاد دانه های سفید را درمان نمی کنند و همچنین نباید طولانی مدت از آن ها استفاده شود. این بدان معناست که پس از قطع مصرف آنتی بیوتیک ها، سنگ های لوزه احتمالاً برمی گردند و عود خواهند کرد.
عوارض ناشی از این بیماری چیست؟
به ندرت پیش می آید که این دانه های سفید باعث ایجاد عوارض در مبتلایان شوند، با این حال احتمال عوارض صفر نیست. یکی از جدی ترین عارضه هایی که ممکن است در اثر تشکیل سنگ های لوزه ایجاد شود، عفونت عمقی لوزه، معروف به آبسه لوزه است. سنگ های بزرگ می توانند به بافت طبیعی لوزه آسیب برسانند و شکل و فعالیت آن را مختل کنند. این اممر می تواند منجر به تورم، التهاب و عفونت قابل توجهی شود. سنگهای لوزه نیز ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.
آیا سنگ های لوزه مسری هستند؟
کوتاه می گوییم که خیر! سنگ های لوزه مسری نیستند. آن ها از ماده ای به نام بیوفیلم ساخته شده اند. بیوفیلم های موجود در دهان، ترکیبی از باکتری ها و قارچ های دهانی است که با مواد شیمیایی ارتباط برقرار می کنند و سپس خود را به هر سطح مرطوبی متصل می کند.
کلام آخر
سنگ های لوزه یک مشکل رایج هستند که اگرچه می توانند طیف وسیعی از علائم را به وجود آورند، با این حال به ندرت منجر به عوارض جدی می شوند. اگر مکرر دچار سنگ لوزه می شوید، حتما بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده و آب زیاد بنوشید. اگر آن ها به مشکل تبدیل شدند یا نگران وجودشان هستید، بهتر است که به یک پزشک یا دندان پزشک مراجعه کنید تا پزشک شما بهترین روش برای درمان برای از بین بردن سنگ های لوزه را تعیین کرده و از بروز مجدد آن ها در آینده جلوگیری شود.
