آزمایش CRP چیست؟

آزمایش CRP یا آزمایش پروتئین فعال C سطح التهاب را در بدن اندازه گیری می کند؛ یعنی زمانی که بدن درگیر التهاب یا بیماری هایی مانند کرونا شود، میزان پروتئین C در بدن افزایش پیدا می کند. پروتئین واکنش پذیر C  یا CRP پروتئینی است که توسط کبد ساخته می شود و در پاسخ به التهاب وارد جریان خون می گردد. التهاب روش محافظتی سیستم ایمنی از بدن در صورت آسیب دیدن یا عفونت است. عفونت می تواند باعث درد، قرمزی و تورم در ناحیه آسیب دیده شود. برخی از اختلالات خود ایمنی و بیماری های مزمن نیز می توانند باعث التهاب شوند. به طور معمول، انسان ها سطح پایینی از پروتئین واکنش پذیر C را در خون خود دارند؛ سطح بالای این فاکتور می تواند نشانه ای از عفونت جدی یا اختلالات دیگری باشد.

آزمایش CRP چیست و چه کاربردی دارد؟

CRP شاخص غیر اختصاصی التهاب و یکی از حساس ترین واکنش دهنده های فاز حاد است. این بدان معنی است که پس از آسیب، شروع عفونت یا مشکلات خاص دیگر، ظرف چند ساعت در خون آزاد می شود و به طور قابل توجهی افزایش می یابد هر چند آزمایش CRP دلیل التهاب را مشخص نمی کند. برای مثال، طی موارد زیر سطح CRP افزایش پیدا می کند:

• پس از ضربه یا حمله قلبی
• در اثر ابتلا به اختلالات خود ایمنی فعال یا درمان نشده
• در اثر عفونت های جدی باکتریایی مانند سپسیس یا عفونت باکتریایی ریه، مجاری ادراری، دستگاه گوارش، پوست یا مکان های دیگر بدن
• عفونت های ویروسی مانند ویروس کرونا یا آنفلوانزا
• عفونت های قارچی
• عفونت های التهابی لگن (PID)
• آزمایش CRP به طور گسترده ای برای تشخیص سپسیس در نوزادان تازه متولد شده استفاده می شود.
• آزمایش CRP ممکن است برای نظارت بر بیماران پس از جراحی استفاده شود. به طور کلی، سطح CRP پس از جراحی افزایش می یابد و به حد طبیعی کاهش می یابد مگر اینکه عفونت بعد از جراحی وجود داشته باشد.
• CRP ممکن است گاهی اوقات همراه با آزمایش میزان رسوب گلبول قرمز یا همان ESR (آزمایش دیگری که التهاب را تشخیص می دهد) یا پروکلسیتونین (آزمایشی که نشان دهنده سپسیس است)، تجویز شود.
• CRP می تواند پیش بینی خوبی برای رد پیوند در گیرندگان پیوند کلیه باشد.

سطح CRP می تواند در پاسخ به عفونت باکتریایی هزار برابر شود و در خون افزایش می یابد. آزمایش CRP تشخیصی نیست، اما اطلاعات مهم دفاعی را به پزشک ارائه می دهد و به او کمک می کند که وجود التهاب را  بدون دیدن علائم دیگر تشخیص دهد.

انجام آزمایش سی آر پی برای بیماری های خاص

1. یک مطالعه نشان داد که آزمایش CRP شاخص بهتری برای پی بردن به بیماری قلبی عروقی (CVD) نسبت به آزمایش LDL است. اما، مهم است که بدانید CRP آزمایش مناسبی برای بیماری های قلبی نیست و این تست فقط یک ملاک برای بررسی وجود التهاب در بدن است. برای بررسی بیماری های قلبی عروقی از نوعی آزمایش CRP ،CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) استفاده می شود.
2. این آزمایش همچنین برای افرادی که از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید رنج می برند استفاده می شود؛ این بیماری ها نیز باعث التهاب می شوند. 

بیشتر بدانیم...تفاوت کرونا و آنفلوانزارژیم غذایی ضد التهابی چیست؟

آیا انجام آزمایش CRP خطر دارد؟

در حالت کلی خیر. آزمایش CRP خطر کمی دارد و مانند هر خونگیری دیگری، فقط ممکن است در اطراف محل نمونه گیری درد یا کبودی ایجاد شود. 

اقدامات قبل از انجام آزمایش CRP

هیچ آمادگی برای آزمایش CRP وجود ندارد و این روش نسبتاً بدون درد معمولاً فقط چند ثانیه طول می کشد. با این حال، اگر خون شما برای آزمایش های دیگری نیز قرار است بررسی شود (مانند قند خون)، ممکن است لازم باشد که چند ساعت ناشتا باشید یا دستورالعمل های دیگری را دنبال کنید. اگر همزمان آزمایشات دیگری را انجام می دهید از پزشک خود بپرسید که چه آمادگی هایی لازم دارد. تنها مورد مهمی که برای انجام آزمایش CRP باید بدانید این است که مصرف برخی از داروها می تواند بر سطح CRP خون تأثیر بگذارد. بنابراین مهم است که در مورد داروهایی که می خورید به پزشک اطلاع دهید.

تفسیر نتیجه آزمایش CRP چیست؟

به طور معمول سطح CRP در خون کم است.

۱. افزایش سطح CRP:

مقدار زیاد یا افزایش CRP در خون وجود التهاب را نشان می دهد اما محل یا علت آن را تشخیص نمی دهد. به عنوان مثال می تواند عفونت در فرد مشکوک به عفونت باکتریایی را تأیید کند. یا اگر فردی به بیماری التهابی مزمن مبتلا باشد یا اینکه تحت درمان بوده باشد، سطح بالای CRP نشانه شعله ور شدن مجدد عفونت و عدم پاسخ به داروهای تجویزی بوده است.

۲. تناوب سطح CRP:

اگر سطح CRP در ابتدا افزایش یافته و کاهش یابد، به این معنی است که التهاب یا عفونت در حال فروکش است و یا در حال پاسخ به درمان می باشد.

در حالت کلی برای یک تست CRP استاندارد، میزان قرائت طبیعی کمتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر (میلی گرم در لیتر) است. نتیجه آزمایشی که نشان دهد سطح CRP بیشتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر است، می تواند علامتی از یک عفونت جدی، تروما یا بیماری مزمن باشد که احتمالاً برای تعیین علت به آزمایش بیشتری نیاز خواهد شد.

درمان بالا بودن میزان CRP چیست؟

بسته به اینکه چه مشکلی باعث افزایش میزان CRP خون می شود، راهکار کاهش آن نیز متفاوت خواهد بود؛ بنابراین حتماً از دستورالعمل ها یا توصیه های پزشک پیروی کنید. سطح CRP به طور کلی وقتی عفونت با درمان برطرف شود، پایین می آید. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می نماییم:

1. اگر مشکل چربی خون باعث افزایش CRP شده باشد: خوشبختانه نشان داده شده است که داروهای استاتین که LDL را کاهش می دهند، سطح CRP را نیز کاهش می دهند. علاوه بر آن، فرد باید برخی تغییرات را در سبک زندگی خود ایجاد کند مانند: کاهش مصرف غذاهای چرب و فست فودها، قطع سیگار و شروع ورزش منظم به طور همزمان.
2. در صورتی که بحث ویروس کرونا مطرح باشد: محققان دریافته اند که درمان با کورتیکو استروئیدها در بیماران مبتلا به COVID-۱۹ با کاهش قابل توجهی در سطح CRP طی ۷۲ ساعت درمان همراه است و باعث کاهش CRP ۵۰٪ یا بیشتر می شود و همچنین خطر بستری شدن و مرگ و میر را نیز به طور قابل توجهی پایین تر می آورد. به بیماران مبتلا توصیه می شود که حتما از دستورات پزشک خود پیروی کنند.
3. افزایش CRP در اثر بیماری های ویروسی: مقادیر CRP معمولاً در افراد مبتلا به ذات الریه، عفونت های تنفسی ویروسی بدون عارضه، به ویژه در عفونت های ویروسی آنفلوانزا و آدنو ویروس به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. در این موارد علاوه بر رعایت بهداشت و فاصله گیری از اطرافیان به جهت جلوگیری از سرایت بیماری، باید از داروهای ضد التهابی تجویز شده توسط پزشک استفاده نمود.

تفاوت CRP با hs-CRP چیست؟

اساساً هر دو آزمایش یکسان هستند و ماده مشابهی را در خون اندازه گیری می کنند. با این حال، آزمایش hs-CRP حساسیت بالاتری دارد و می تواند میزان بسیار کم CRP در خون را نیز اندازه گیری کند و بیشتر اوقات برای افراد به ظاهر سالم تجویز می شود تا خطر احتمالی آن ها برای مشکلات قلبی را ارزیابی کنند. به طور معمول CRP را در محدوده ۰.۳ تا ۱۰ میلی گرم در لیتر اندازه گیری می کند. آزمایش CRP منظم برای افرادی که در معرض خطر عفونت یا بیماری های التهابی مزمن هستند تجویز می شود.