چگونه پوست صورت را پاکسازی کنیم؟

گاهی اوقات تشخیص اینکه واقعا پوست برای سلامت ماندن به چه چیزی نیاز دارد مشکل است. به خصوص آنکه افراد در جامعه امروز به طور مداوم تحت تاثیر و هجمه‌ی تبلیغات گوناگون قرار می-گیرند. بنابراین تحقیقات متفاوتی در این زمینه انجام شده است که رعایت راهکارهایی را به افراد برای حفظ سلامت پوستشان توصیه می‌کند.

یکی از مهمترین عوامل جوانی و شادابی پوست تمیز کردن و یا پاکسازی آن است. استفاده از پاک کننده های صابونی و غیر صابونی هر کدام معایب و مزایایی دارد که باید با توجه به نوع پوست مراحل مخصوص پوست خودتان را به صورت یک روتین پوستی انجام دهید.  گاهی اوقات تشخیص اینکه واقعا پوست برای سلامت ماندن به چه چیزی نیاز دارد مشکل است. 

۱. شستن صورت دو بار در روز

اگر فرد مستعد جوش بوده و یا پوست چربی داشته باشد لازم است شستشوی صورت خود را به عنوان بخشی از روال مراقبتی در نظر گرفته و حتما صبح و عصر برای انجام آن اقدام کند. در یکی از تحقیقاتی که به طور خاص بر تاثیر شستشوی صورت تمرکز داشته است از شرکت کنندگان خواسته شد تا صورت خود را یک، دو یا چهار بار در روز به مدت شش هفته بشویند. نتایج پایانی این تحقیق نشان می‌دهد که بهبود قابل توجهی در ضایعات آکنه در کسانی که صورت خود را دو بار در روز شستشو می‌داند مشاهده شده است. و در مقابل در افرادی که فقط یک بار در روز صورت خود را می‌شستند بیشترین میزان جوش دیده شده است.

۲. استفاده از پاک کننده‌های ملایم پوست برای شستشو صورت

انواع متفاوتی از پاک کننده‌های صورت موجود هستند که انتخاب بهترین نوع آن می‌تواند برای افراد بسیار سخت باشد. مطالعاتی که بر انواع محصولات پوستی شامل پاک‌ کننده‌ها، صابون‌های ضد باکتری، پاک کننده‌هایی که حاوی اسیدهای آلفا و بتا هیدروکسی و... انجام شده است، نشان می‌دهند که این بهترین بودن لزوما به معنای انتخاب فانتزی‌ترین محصول یا گران قیمت‌ترین آنها نیست. بنابراین اگر افراد هزینه‌ی زیادی صرف خرید محصولات پاک کننده کرده باشند اما از مصرف آنها ناامید شده باشند احتمالا بهترین کار برای آنها انتخاب یکی از محصولات ساده موجود در بازار است.

• یک شوینده‌ی ملایم بدون ترکیبات و عطرهای زیاد می‌تواند به اندازه‌ گزینه‌های گران قیمت کارایی داشته باشد. اسکراب‌ها و محصولاتی که حاوی موادی مانند الکل هستند می‌توانند باعث تحریک و خشک شدن پوست شده و شرایط پوستی را بدتر کنند.
• استفاده از محصولات ملایم و پاک کننده‌های بدون الکل و هم چنین اجتناب از استفاده از آب خیلی سخت یا خیلی گرم می‌تواند راهکار مناسبی باشد.
• آب ولرم بهترین انتخاب برای پاکسازی صورت است و همچنین استفاده از محصولاتی که مناسب پوست فرد فرموله شده‌اند می‌تواند از قرمزی پوست و تشدید آکنه نیز جلوگیری کرده و تصویر مناسب‌تر و شاداب‌تری از صورت را به نمایش بگذارد.

۳. استفاده از محصولات ضد آکنه

آکنه یک بیماری شایع پوستی است که روی صورت، گردن، سینه، بالای بازوها، باشن و کمر تاثیر می‌گذارد. این‌ها مناطقی هستند که بیشترین غده‌ی چربی را دارند. گرچه نوجوانان گروهی هستند که بیشترین درگیری را با آکنه دارند اما زنان و مردان در هر سنی نیز ممکن است با آن رو به رو شوند. جوش‌های سرسیاه و سر سفید دو نوع متفاوت آکنه هستند که با عمق گرفتن التهاب ممکن است شبیه به کیست به نظر برسند. آکنه یکی از دغدغه‌های رایج برای مسئله‌ی زیبایی و سلامت پوست به خصوص در خانم‌هاست که با رعایت درست روتین پوستی و توجه به اصول مراقبتی تعدیل می‌یابد.

متخصصان معتقدند که بسیاری از درمان‌های موضعی می‌توانند به مبارزه با آکنه کمک کنند. کلید یافتن موثرترین روش درمان برای افراد آن است که بدانند با چه نوع آکنه‌ای مواجه هستند. بسته به نوع آکنه این گروه از محصولات پیشنهاد می‌شوند:

• آکنه کومدونال (جوش‌های سرسیاه و برجستگی‌های مشابه): افرادی که با این عارضه رو به رو هستند بهتر است به دنبال استفاده از محصولاتی باشند که حاوی رتینوئیدها هستند مانند ژل آداپالن (دیفرین).
• آکنه خفیف: استفاده از بنزوئیل پر اکسید موضعی وقتی به صورت منفرد مورد استفاده قرار بگیرد و یا اینکه با رتینوئید موضعی همراه شود، می‌تواند در فرآیند مبارزه و تسکین آکنه خفیف موثر عمل کند.
• آکنه التهابی: استفاده از ژل داپسون ۵ درصد موضعی روشی است که به افرادی که با این عارضه رو به رو هستند به خصوص در زنان بالغ، پیشنهاد می‌شود.
• آکنه با زخم: محصولات حاوی آزلائیک اسید می‌توانند به کاهش آکنه و اثرات و علائم ناشی از آن کمک کنند.

در افرادی که تمایل دارند به صورت همزمان چند گروه از آکنه را مورد هدف قرار دهند استفاده‌ی ترکیبی از بنزوئیل پر اکسید، ترتینوئین یا ژل آداپالن توصیه می‌شود. نکته‌ی حائز اهمیت دیگر آن است که استفاده‌ی همزمان این محصولات می‌تواند منجر به خشکی پوست شود، بنابراین لازم است افراد برای مرطوب نگه داشتن پوست خود از یک مرطوب کننده‌ی مناسب نیز استفاده کنند.

۴. استفاده از مرطوب کننده مناسب پوست 

بعضی از افرادی که با آکنه رو به رو هستند ممکن است از مصرف مرطوب کننده به بهانه‌ی افزایش جوش‌ها بترسند. اما حقیقت این است که مرطوب نگه داشتن پوست می‌تواند به سالم ماندن و جلوگیری از لک کمک کند. یک مرطوب کننده‌ی خوب پوست را آب‌رسانی و نرک کرده و مانعی برای از دست دادن آب سطح پوست فراهم می‌کند. 

برای پاسخ به این پرسش که مرطوب کننده چه طور می‌تواند به شفافیت پوست کمک کند باید در ابتدا به این توجه کرد که در صورتی که پوست بیش از حد خشک شود احتمالا بدن تلاش می‌کند با تولید چربی این خشکی را جبران کند که به نتیجه‌ی آن آسیب‌های متفاوت خواهد بود. علاوه بر دقت به اهمیت استفاده از مرطوب کننده، نکته‌ی دیگر آن است که همانند پاک کننده‌ها، لزومی به استفاده مرطوب کننده‌های گران قیمت و فانتزی نیست و مهم‌تر از آن اینکه لازم است فرد به دنبال استفاده از مرطوب کننده‌هایی که فاقد کومدوژنیک هستند، باشد تا از مسدود شدن منافذ پوست جلوگیری شود. در افرادی که پوست چرب دارند استفاده از مرطوب کننده‌های سبک توصیه می‌شود تا از بروز احساس بد و حس چربی و سنگینی روی پوست پیشگیری گردد. علاوه بر این برخی از افراد معتقدند که در فصول سرد سال مانند زمستان استفاده از مرطوب کننده‌های سنگین‌تر انتخاب مناسب‌تری خواهد بود تا بتوان با اثری که هوای سرد و خشک روی پوست دارد و باعث خشکی و سفتی آن می‌شود، مقابله کرد. مرطوب کننده‌هایی که مخصوص افراد مستعد آکنه تهیه شده‌اند ممکن است دارای ترکیباتی با خواص ضد التهابی مانند آلوئه ورا و فندوق باشند. استفاده از مرطوب کننده دو بار در روز پیش از شسشتوی صورت می‌تواند تاثیر زیادی در حفظ سلامت پوست داشته باشد.

۵. از قرارگیری بیش از حد در معرض آفتاب بپرهیزید.

افسانه‌ی رایجی وجود دارد که می‌گوید آفتاب گرفتن می‌تواند پوست را شفاف کند اما این موضوع حقیقت ندارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش خطر ابتلا به سرطان پوست، چین و چروک و همچنین پیری زودرس را افزایش می‌دهد. برنزه کردن که می‌تواند تا ۷۵ درصد خطر سرطان پوست یا ملانوم را افزایش دهد از دیگر مواردی است که باید از انجام آن اجتناب شود. نکته‌ی دیگر آنکه اگر پزشک به منظور درمان آکنه برای فرد رتینوئید تجویز کرده باشد فرد باید حساسیت بیشتری را نسبت به اجتناب از قرارگیری در معرض آفتاب و استفاده از ضد آفتاب به خرج دهد چرا که این مواد می‌توانند حساسیت به اشعه ماورابنفش را افزایش دهند. استفاده از ضد آفتاب، کلاه لبه پهن، عینک آفتابی و... می‌تواند هم در سلامت پوست و هم در جلوگیری از پیری زودرس به افراد کمک کند.

بیشتر بدانیم...نکات مهم در مورد انتخاب ضد آفتاب

۶. استفاده مرتب از ضد آفتاب

استفاده از کرم‌های ضد آفتابی که مقاومت مناسبی  در برابر اشعه‌های مضر UV دارند می‌تواند یکی از گزینه‌های لازم برای حفظ سلامت پوست باشد. حدود ۱۵ دقیقه قبل از قرارگیری در معرض آفتاب باید مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند با مقدار کافی از ضد آفتاب پوشانده شود و سپس تا مادامیکه فرد بیرون از خانه به سر می‌برد، هر ۲ ساعت یکبار تجدید شود. برای داشتن پوستی سالم حفاظت آن در برابر نور خورشید از نکات بسیار مهم است.

۷. لایه برداری کردن پوست

لایه برداری می‌تواند به حذف سلول‌های مرده اضافی پوست کمک کند. اگر این سلول‌ها برای مدت طولانی روی پوست افراد بمانند می‌توانند منجر به بسته شدن منافذ پوست شوند و آن را کدر، پوسته پوسته و پیر کنند. استفاده از روش‌های لایه برداری زیر می‌تواند در از بین بردن پوست خشک و مرده به افراد کمک کند:

• ماسک اسید سالیسیلیک ۲ درصد
• ماسک یا لوسیون اسید گلیکولیک ۱۰ درصد یا کمتر
• استفاده از لایه بردار ماشینی صورت

میزان و تعداد لایه برداری پوست وابسته به روشی است که فرد از آن استفاده می‌کند. برای لایه بردارهای شیمیایی، مانند ماسک یا لوسیون یک یا دو بار در هفته توصیه می‌شود. برای لایه برداری فیزیکی مانند استفاده از اسکراب یا برس تکرار آن به تعداد سه یا چهار بار در هفته توصیه می‌گردد. برای شروع جلسات لایه برداری باید از تعداد کمتری استفاده شود تا پوست برای این عمل آماده گردد. اگر فرد با آکنه التهابی، جوش یا کیست رو به رو باشد بهتر است پیش از انجام هر کاری با متخصص پوست در ارتباط با بررسی شرایط مشورت کند چرا که برخی از روش‌های لایه برداری می‌توانند آکنه التهابی را تشدید کنند.

۸. بستن و مدل موی مناسب

وضعیت موها می‌تواند در سلامت پوست موثر باشد. در افرادی که موهای چرب دارند شستشوی روزانه‌ی آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر این محصولاتی مانند اسپری مو و ژل می-توانند منجر به بسته شدن منافذ پوست شوند. هنگام استفاده از محصولات مو باید افراد صورت خود را به منظور محافظت از آن بپوشانند. صورت، گردن، قفسه سینه و پشت فرد باید هنگام شستن موها پوشانده شود تا از برخورد هرگونه محصول محافظت از مویی که می‌تواند منافذ را مسدود کند جلوگیری شده و احتمال بروز جوش کاهش پیدا کند.

علاوه بر این چربی طبیعی روی موها ممکن است باعث بسته شدن منافذ و ایجاد جوش شود. در افرادی که موهای بلندی دارند بستن دم اسبی یا به گونه‌ای که از برخورد آن با صورت، گردن و قفسه سینه جلوگیری شود می‌تواند از دیگر راهکارهایی باشد که به افراد پیشنهاد می‌شود. اگر مدیریت موهای بلند برای فرد سخت بوده و منجر به تحریک پوست شود برای حفظ سلامت پوست استفاده از مدل موهای کوتاه‌تر به او توصیه خواهد شد.

۹. از دست زدن به پوست خود اجتناب کنید.

لمس صورت در طول روز عادت بدی است، چرا که ممکن است باکتری، خاک و چربی روی پوست  دست را بیشتر از قبل به پوست صورت منتقل کرده و باعث ایجاد آکنه شود. علاوه بر این لمس صورت می‌تواند باعث جا به جایی و پخش کردن بیش از پیش باکتری روی آن شده و لکه‌های جدیدی را ایجاد کند. شستشوی مکرر دست در طول روز و استفاده از محلول ضد عفونی کننده در زمانی که آب و صابون در دسترس نیست می‌تواند به افراد برای داشتن پوستی صاف و شفاف کمک کند.

بیشتر بدانیم...چه موقع برای آکنه صورت باید به متخصص پوست مراجعه کنید؟

۱۰. خواب کافی و مناسب

خواب ناکافی می‌تواند با مشکلاتی برای پوست همراه باشد. در واقع بنا به تحقیقات می‌توان گفت که اکثر افرادی که به دلیل خواب ناکافی احساس خستگی می‌کنند با آکنه نیز رو به رو هستند. ناکافی بودن خواب می‌تواند باعث ترشخ ترکیبات التهابی در بدن شود که این ترکیبات باعث آسیب پوستی و تشدید آکنه می‌شوند. برای حفظ سلامت ظاهری و وضعیت بدنی لازم است فرد هرشب ۷ تا ۹ ساعت خواب با کیفیت را تجربه کند.

۱۱. مسدود نکردن منافذ صورت با آرایش های غلیظ و سنگین

مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که از لوازم آرایشی استفاده می‌کنند برای بروز جوش‌های پوستی مستعد تر هستند بنابراین رعایت نکاتی می‌تواند به افراد برای مدیریت بهتر شرایط کمک کند:

• استفاده از محصولاتی که برچسب غیر کومدوژنیک و فاقد چربی دارند.
• شستشوی دست و صورت پیش از استفاده از محصولات آرایشی یا مراقبت‌های پوستی
• پاک کردن آرایش پیش از خوابیدن یا ورزش کردن
• شستشوی هفتگی برس‌ها و اسفنج‌های آرایشی
• اجتناب از کرم پودرها و محصولات حاوی روغن و جایگزین کردن آن با پایه‌ی آرایشی معدنی که سبک‌تر از کرم‌ها هستند.
• اجتناب از آرایش با انگشت شسته نشده به منظور جلوگیری از انتقال باکتری
• استفاده از اپلیکاتور و سواب پنبه یا توپ پنه‌ی یکبار مصرف

آرایش می‌تواند باعث ایجاد نوع خاصی از آکنه شود که پزشکان از آن به عنوان آکنه‌های آرایشی بهداشتی یاد می‌کنند. این وضعیت باعث به وجود آمدن برجستگی‌های کوچک و برجسته‌ای می‌شود که معمولا روی چانه، گونه‌ها و پیشانی قابل مشاهده هستند. 

۱۲. استفاده از محصولات فاقد چربی یا oil free

هنگام تمیز کردن پوست نکته‌ی حائز اهمیت آن است که افراد از مصرف موادی که می‌توانند منجر به مسدود شدن منافذ شوند اجتناب کنند. بنابراین باید پیش از مصرف اطمینان حاصل کرد که محصول مورد استفاده فاقد روغن بوده و حاوی آنتی ژنیک یا کومدوژنیک نیستند. در این صورت می‌توان تا حد مقبولی به بسته نشدن منافذ توسط محصول و تعدیل آکنه اطمینان کرد. محصولات حاوی بنزوئیل پراکسید یا سالسیلیک اسید از دیگر مواردی هستند که می‌توانند در پاکسازی آکنه و جلوگیری از بروز جوش در آینده کمک کنند. استفاده از یک دستمال نرم هنگام شستشو مانند دستمال بچه از آنجایی که منجر به تحریک پوست نمی‌شود، انتخاب مناسبی خواهد بود.

۱۳. دست نزدن به صورت و دستکاری کردن جوش های صورت

برای حفظ سلامت پوست لازم است از دستکاری آن اجتناب شود. دستکاری پوست می‌تواند منافذ پوست را دچار مشکل کرده و حتی باکتری‌ها را تحریک کرده و همچنین خطر عفونت یا زخم را افزایش دهد. به عبارت دیگر مقابله با وسوسه‌ی تحریک جوش می‌تواند از ورود باکتری به عمق پوست جلوگیری کرده و از گسترش و ایجاد جوش پیشگیری کند. علاوه بر این اگر جوش دردناکی روی پوست وجود دارد بهتر است به پزشک مراجعه شود تا با استفاده از روش‌های درمانی مناسب بدون آسیب رسیدن به پوست جوش درمان شده و احتمال خطر عفونت نیز به حداقل رسانده شود.

۱۴.  پایبندی به روش های درمانی و سلامتی پوست

درمان موفقیت آمیز آکنه یک شبه رخ نمی‌دهد. درمان خانگی پوست می‌تواند ۴ تا ۸ هفته زمان احتیاج داشته باشد و حتی اگر فرد با آکنه شدید رو به رو باشد این زمان افزایش نیز خواهد یافت. در افرادی که مستعد آکنه هستند حتی پس از بهبودی و برطرف شدن لکه‌ها به منظور جلوگیری از عود مجدد باز رعایت نکاتی لازم الاجرا خواهد بود. انجام این کار و پاینبدی به درمان و روش‌های مراقبت از پوست شانس موفقیت، شفافیت و سلامت پوست را افزایش می‌دهد.

در صورتیکه درمان‌های بدون نسخه با وجود پایبندی به آن باعث تسکین پوست نشود لازم است فرد به پزشک مراجعه کرده و از درمان‌های سیستماتیک تجویزی بهره ببرد. برای اینکار ممکن است آزمون و خطا و همچنین انجام تست‌های مختلف لازم باشد تا پزشک بتواند بهترین راه درمان را پیشنهاد کند. علاوه بر درمان‌های دارویی روش‌های غیر دارویی نیز وجود دارد و مثلا ممکن است پزشک استفاده از لیزر، نور درمانی، لایه برداری  و یا تخلیه‌ی کیست را در آکنه کیستیک پیشنهاد کند. 

۱۵. پرهیز از استرس

نتایج بسیاری از تحقیقات وجود ارتباط بین استرس و آکنه را نشان می‌دهد. بنابراین اگر فرد یا یک رویداد یا موقعیت استرس زا رو به رو باشد برای سالم نگه داشتن پوست خود می‌تواند از روش‌های مختلف کاهش استرس استفاده کند که در ادامه به بخشی از آنها پرداخته خواهد شد:

• ورزش کردن با شدت متوسط یا زیاد حداقل به مدت ۳۰ دقیقه
• انجام تمرینات تنفسی
• انجام یوگا
• مدیتیشن کردن برای چند دقیقه
• نوشتن اتفاقات و عواطف
• تمرین صدا درمانی که مثلا نواختن ساز یا گوش دادن به موسیقی را شامل می‌شود.

بیشتر بدانیم...روش های غلبه بر استرس

۱۶. کاهش مصرف قند

اگرچه تحقیقات محدودی در این زمینه انجام شده است اما چندین مطالعه به ارتباط بین رژیم غذایی و سلامت پوست پرداخته و نشان می‌دهند که استفاده از غذاهایی که شاخص گلیسمی بالا دارند می‌توانند با فرآیند بروز آکنه ارتباط داشته باشند. در واقع در طی این تحقیقات نشان داده شد افرادی که مصرف قند خود را محدود کردند علاوه بر اینکه وزنشان را کاهش دادند، از میزان آکنه پوستشان نیز کاسته شد و افراد به داروهای ضد آکنه کمتری نیاز پیدا کردند. به عبارت دیگر غذاهایی که دارای شاخص گلیسمی بالا هستند با تغییر سطح هورمون‌هایی که باعث افزایش التهاب و تولید چربی در پوست می-شوند، می‌توانند به افزایش آکنه دامن بزنند. غذاهایی که دارای قند زیادی هستند در مقایسه با غذاهایی که قند محدودتری دارند می‌توانند در مدت زمان کوتاهتری قند خون را افزایش دهند. برای کاهش مصرف غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالا استفاده از راهکارهایی می‌تواند کمک کننده باشد:

• محدود کردن مصرف کربوهیدراتهای فرآوری شده مانند نان سفید و سیب زمینی
• جایگزین کردن غذاهایی که قند زیادی دارند با غذاهایی که قند پایین‌تری دارند مانند حبوبات و عدس 
• کاهش مصرف نوشابه‌های شیرین و شیرینی‌ها
• افزایش مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار و منابع سالم پروتئین
• محدود کردن مصرف الکل

۱۷. سیگار نکشیدن

شواهد علمی زیادی وجود دارند که ارتباط بین کشیدن سیگار و افزایش خطر احتمال بروز آکنه را نشان می‌دهند. یکی از مطالعاتی که روی زنان ۲۵ تا ۵۰ ساله انجام شد نشان می‌دهد که تقریبا ۷۳ درصد از شرکت کنندگان سیگاری آکنه داشتند درحالیکه از بین زنان غیر سیگاری تنها ۲۹.۴ درصد از آنها با مشکل جوش و آکنه رو به رو بودند. ترک سیگار علاوه بر فواید دیگر آن در سلامت پوست نیز اثرات زیادی دارد و اگر فرد برای ترک آن به کمک احتیاج دارد بهتر است با پزشک برای مدیریت شرایط مشورت کند.

جمع بندی

وقتی صحبت از شفافیت پوست می‌شود افراد باید به هر آنچه که پوست صورتشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد مانند پاک کننده‌ها، مرطوب کننده‌، لوازش آرایشی و همچنین باکتری‌ها ومواد ناخواسته‌ای که ممکن است توسط پوست دست یا اسفنج‌ها و براش‌های کثیف روی صورت قرار می‌گیرند، توجه کند. تمرکز بر برخی عوامل مانند سبک زندگی، کیفیت خواب، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس و... نیز از دیگر عواملی هستند که می‌توانند بر وضعیت پوست اثرگذار باشند. اگر فرد چندین نوع درمان را برای آکنه امتحان کرده باشند اما همچنان به نتیجه‌ای نرسیده باشد لازم است با متخصص پوست مشورت کند و در صورت نیاز درمان‌های آنتی بیوتیکی تجویز شده توسط وی را اجرا نماید.