وازکتومی مردان

وازکتومی نوعی روش پیشگیری از بارداری است که به وسیله‌ی جلوگیری از اسپرم در هنگام انزال عمل می‌کند. مجرای وابران مجرایی است که اسپرم را از بیضه‌ها به مجاری ادراری منتقل می‌کند و با عمل وازکتومی این مجاری عروقی بریده یا مسدود خواهند شد. اگرچه وازکتومی از لحاظ نظری برگشت پذیر است اما همیشه موفقیت آمیز نخواهد بود. بنابراین لازم است افراد زمانی به سراغ این عمل بروند که از انجام آن اطمینان کامل داشته و مطمئن باشند که دیگر نمی‌خواهند بچه دار شوند. برای بارداری لازم است اسپرم از بیضه‌ها به سمت مجاری ادراری مرد برود حال با برش مجرای وابران از رسیدن اسپرم به مجاری ادراری جلوگیری خواهد شد و مرد در طی انزال اسپرم نداشته و انزال او باعث بارداری نخواهد شد. وازکتومی یکی از موثرترین روش‌های پیشگیری از بارداری است و طبق گفته‌ی انجمن‌های اورولوژی موفقیت بالایی داشته و می‌توان گفت از هر ۱۰۰۰ زوجی که از وازکتومی برای بارداری استفاده کرده‌اند تنها ۲ مورد از آنها دچار بارداری ناخواسته خواهند شد. انجام عمل وازکتومی حدود ۳۰ دقیقه طول کشیده و می‌تواند در مطب پزشک انجام شود.  

وازکتومی چگونه انجام می‌شود؟

وازکتومی باید در مطب پزشک یا یک مرکز درمانی انجام شود. پیش از انجام عمل وازکتومی لازم است فرد با پزشک در ارتباط با اینکه آیا این عمل مناسب وی هست یا خیر مشورت کرده و اطلاعات لازم را در ارتباط با چگونگی عمل، نتایج و شرایط و مراقبت‌های لازم به دست بیاورد.

• در طی نوعی وازکتومی پزشک دو برش ایجاد می‌کند تا به مجرای وابران دو طرف کیسه بیضه دسترسی داشته باشد.
• در روش دیگر، پزشک یک سوراخ کوچک برای دسترسی به هردو لوله ایجاد کرده و سپس لوله را بریده یا مسدود می‌کند و در صورت نیاز بخیه انجام می‌شود.

برای این عمل به طور معمول پزشکان از بی حسی موضعی استفاده می‌کنند. بعد از انجام عمل وازکتومی لازم است که فرد به مدت یک هفته از داشتن رابطه‌ی جنسی و یا انجام هرگونه فعالیت شدید، اجتناب کند. 

بهبودی پس از عمل وازکتومی

• پس از انجام وازکتومی لازم است فرد حداقل یک روز استراحت کند و در مجموع در کمتر از یک هفته به بهبودی کامل دست پیدا خواهد کرد.
• بسیاری از مردان آخر هفته را برای انجام این عمل انتخاب می‌کنند تا فرصت کافی را برای استراحت کردن در اختیار داشته باشند.
• احساس درد تا چند روز پس از عمل اتفاق رایجی است که می‌تواند با استفاده از کیسه یخ به درمان آن کمک کرده و از بروز تورم جلوگیری کرد.

وازکتومی چه قدر موثر است؟

تقریبا می‌توان که وازکتومی ۱۰۰ درصد موثر است. در واقع این روش موثرترین روش پیشگیری از بارداری در مردان است. با این حال تاثیر وازکتومی آنی نیست و لازم است پیش از آن اسپرم‌های موجود، قبل از برقراری رابطه جنسی محافظت نشده از دستگاه فرد خارج شوند و این موضوع ممکن است تا سه ماه طول بکشد. برای اینکه فرد بداند دقیقا چه زمانی می‌تواند رابطه‌ی جنسی ایمن را تجربه کند لازم است پزشک میزان مایع منی را مورد تحلیل و بررسی قرار بدهد. برای این آزمایش حس انزال در فرد ایجاد شده،  مایع منی وی دریافت می‌شود و در نهایت از نظر وجود هرگونه اسپرم بررسی خواهد شد. اگر نتایج آزمایش نشان بدهد که هنوز در مایع منی فرد اسپرم وجود دارد احتمالا پزشک وقتی برای مراجعه مجدد تنظیم کرده و در زمان دیگری مجددا آزمایش را تکرار خواهد کرد.

مزایا وازکتومی چیست؟

وازکتومی روشی موثر و دائمی است که برای جلوگیری از بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد و می توان از آن در مردانی که مطمئن هستند که دیگر نمی‌خواهند فرزند دار شوند، استفاده شود. انجام وازکتومی هیچ تاثیری بر فعالیت یا عملکرد جنسی ندارد و استفاده از این روش آسان‌تر و ارزان‌تر از روش‌های عقیم سازی در زنان است. زوج‌هایی که هنوز در ارتباط با فرزندآوری در آینده تصمیم قطعی نگرفته‌اند، لازم است با پزشک در ارتباط با این موضوع صحبت کنند. به طور کلی انجام وازکتومی از عمل بستن لوله در زنان موثرتر عمل کرده و از نظر هزینه نیز به صرفه تر است و حتی ممکن است تحت پوشش بیمه نیز قرار بگیرد. انجام این عمل آسیبی به میل جنسی، سطح تستوسترون، نعوظ، تحریک، ارضا و... نمی‌رساند و لازم نیست افراد در ارتباط با این موضوع احساس نگرانی کنند. 

معایب و خطرات وازکتومی چیست؟

مهم‌ترین عیب وازکتومی این است که نمی‌تواند از بیماری‌ها و عفونت‌های مقاربتی محافظت کند. علاوه بر این، در برخی از موارد ممکن است برگشت عمل رخ داده و فردی که وازکتومی برای او انجام شده است نیز رابطه‌ی منجر به بارداری را تجربه کند.

خطرات وازکتومی

به طور کلی انجام وازکتومی عمل ایمنی است و عوارض زیادی را به دنبال نخواهد داشت و تنها در حدود ۱ تا ۲ درصد مردان ممکن است دچار دردهای مزمن شوند. اما در مجموع از خطرات احتمالی کوتاه مدت وازکتومی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورم
• کبودی
• خونریزی داخل کیسه بیضه
• وجود خون در مایع منی
• التهاب و عفونت

به طور کلی بروز مشکلات طولانی مدت در اثر عمل وازکتومی نادر است اما به عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تجمع مایع در بیضه
• درد مزمن یا احساس فشار در ناحیه بیضه
• گرانولوم اسپرم (یک توده سخت یا ملتهب که ناشی از نشت اسپرم است.)
• اسپرماتوسل (کیست در لوله جمع آوری اسپرم)
• هیدروسل ( کیسه‌ مایع اطراف بیضه باعث تورم در کیسه بیضه می‌شود.)
• بارداری

این موضوع که وازکتومی به طور خود به خودی بازگردد اتفاق رایجی نیست اما نمی‌توان احتمال آن را صفر در نظر گرفت. بنابراین اگر فرد جز این موارد نادر باشد، شریک جنسی او در خطر بارداری قرار خواهد گرفت.

آیا وازکتومی  از افراد در برابر بیماری‌های مقاربتی محافظت می‌کند؟

خیر. وازکتومی به تنهایی نمی‌تواند سد محافظی در برابر بیماری‌های مقاربتی باشد و هنوز لازم است که افراد از کاندوم‌های مردانه برای محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی مانند HIV استفاده کنند.

آیا وازکتومی احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش خواهد داد؟

تحقیقات در این مورد نظرات متفاوتی دارند اما برخی از آنها نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که وازکتومی انجام داده اند، کمی بیشتر است و برخی دیگر این ارتباط را تایید نمی-کنند و بیان می‌دارند که این موضوع نباید باعث نگرانی شده و منجر به اجتناب افراد از استفاده از این روش شود.

وازکتومی برای چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

وازکتومی روشی موثر در پیشگیری از بارداری است اما می‌تواند خطراتی را نیز به دنبال داشته باشد. همچنین این روش جز روش‌هایی نیست که به راحتی توانایی برگشت خود خواسته را داشته باشد، بنابراین زوج‌ها پیش از انجام آن لازم است حتما از اینکه نمی‌خواهند در آینده بچه دار شوند اطمینان حاصل کنند.