زخم دهانه رحم و ناباروری
زخم دهانه رحم یا سرویسیت به معنای التهاب دهانه رحم (انتهای تحتانی رحم که به داخل واژن باز می شود) است. سرویسیت در زنان شایع است و ممکن است تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله عفونت ها، تحریکات شیمیایی یا فیزیکی و حساسیت ایجاد شود. تعیین علت ایجاد زخم دهانه رحم بسیار مهم است؛ زیرا اگر عفونت تشدید گردد ممکن است مشکل ساز شود و می تواند به نواحی همچون رحم، لوله های فالوپ و اندام های موجود در لگن و حفره شکمی گسترش یابد و باعث عفونت هایی شود که تهدید کننده زندگی هستند. این سلسله اتفاقت ممکن است اختلالاتی در قدرت باروری خانم ایجاد کند یا اگر در حین بارداری مبتلا به سرویسیت شود ممکن است باعث بروز مشکلاتی در جنین متولد نشده او شود. در این مقاله آنچه شما باید در مورد علائم، علل، عوامل خطر، آزمایشات، تشخیص و درمان سرویسیت و تاثیر آن بر بارداری خانم ها بدانید آورده شده است.
علائم سرویسیت یا زخم دهانه رحم
بسیاری از خانم هایی که مبتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم هستند به دلیل نداشتن علامت خاصی از این بیماری، متوجه وجود آن در بدن خود نمی شوند تا اینکه در معاینات روتین ماهانه خود توسط متخصص زنان برای اولین بار از ابتلای خود به زخم دهانه رحم می شوند. با این حال برخی از خانم ها نیز وجود دارند که علائم ناشی از ابتلا به زخم دهانه رحم را تجربه می کنند و این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشاهده ترشحات واژینال خاکستری یا زرد کم رنگ
- خونریزی غیرطبیعی از واژن، مانند خونریزی بعد از رابطه جنسی یا بین پریودها
- درد هنگام رابطه جنسی
- ادرار سخت، دردناک یا مکرر
- در موارد نادر درد یا تب لگنی یا شکمی ممکن است تجربه شود
- در اثر تحریک و التهاب بافت های داخل واژن ممکن است قرمز، متورم به نظر برسد
- احتمال وجود مخاط و چرک در ناحیه سرویکس (دهانه رحم)
- همچنین ممکن است هنگام لمس مناطق مورد نظر توسط پزشک به راحتی خونریزی اتفاق بیافتد
- از مهمترین علائمی که ممکن است در یک خانم مبتلا به زخم دهانه رحم دیده شود، عدم بارداری و یا بارداری ناموفق است که احتمال دارد منجر به سقط یا زایمان زودرس شود.
انواع زخم ها و عفونت رحمی که موجب نازایی و نابروری می شوند:
موارد شدید التهاب دهانه رحم معمولاً ناشی از عفونت هایی است که در طول فعالیت جنسی منتقل می شود. بیماری های منتقله از راه رابطه جنسی (STDs) که ممکن است باعث سرویسیت شوند و ناباروری را به همراه دارند عبارت هستند از:
- سوزاک: سوزاک بیماری مقاربتی است که توسط باکتری به نام نایسریا گونوره‌آ (gonorrhea) ایجاد می شود. عدم درمان سوزاک می تواند منجر به عوارض شدیدی شود که مهمترین آن ها می توان به ناباروری در زنان اشاره نمود. سوزاک می تواند در رحم و لوله های فالوپ گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود و PID می تواند منجر به ایجاد زخم در لوله ها، خطر بیشتر عوارض بارداری و ناباروری گردد.
- کلامیدیا: یکی دیگر از بیماری های مقاربتی است که توسط باکتری کلامیدیا ایجاد می شود. حدود 10 الی 15٪ از زنان مبتلا به کلامیدیا دچار PID نیز می شوند. عفونت کلامیدیا می تواند باعث عفونت لوله های فالوپ بدون هیچ علامتی شود. PID و عفونت "خاموش" در دستگاه تناسلی فوقانی ممکن است باعث آسیب دائمی به لوله های رحمی، رحم و بافت های اطراف شود که می تواند منجر به ناباروری گردد.
- تریکومونیازیس: در زنان تریکومونیازیس (که توسط تک یاخته تاژکداری به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می شود) می تواند عاملی برای ابتلا به بیماری التهابی لگن شود که با ناباروری می تواند همراه باشد و علت آن اختلال در قابلیت باز شدن لوله های فالوپ است.
- مایکوپلاسما و اوره پلاسما: Mycoplasma genitalium و اوره‌آ پلاسما می توانند منجر به بروز سرویسیت (زخم دهانه رحم) و به دنبال آن بیماری التهابی لگن (PID) شوند. به همین ترتیب ممکن است به عنوان یکی از علل ناباروری در خانم ها در نظر گرفته شوند.
نکته مهم: در مورد ارتباط تبخال تناسلی و ایجاد ناباروری مدارک و شواهد موثقی وجود ندارد و پزشکان عقیده دارند که این ویروس نمی تواند منجر به ناباروری در خانم ها شود.
تاثیر عفونت و زخم دهانه رحم بر باروری خانم ها
به طور کلی زخم دهانه رحم بر بارداری تأثیر منفی دارد. هنگامی که یک زن مبتلا به سرویسیت تشخیص داده می شود (به ویژه آن هایی که سرویسیت شدید دارند)، احتمال ناباروری زیاد است. در ادامه نحوه و علت تاثیر عفونت و زخم دهانه رحم بر باروری خانم ها را خواهید خواند:
- وقتی زخم دهانه رحم ایجاد می شود، دهانه رحم ترشحات بیشتری را همراه با مقادیر زیادی گلبول سفید و عوامل بیماری زا ترشح می کند و در نتیجه مانع از ثبات شرایط طبیعی واژن می شود. این تغییر ثبات واژن باعث تغییر PH واژن می شود و منی (مایع جنسی آقایان که حاوی اسپرم است) را از بین می برد و فعالیت اسپرم ها را محدود می نماید و در نتیجه منجر به کوتاه شدن زمان زندگی آن ها می شود.
- طی تولید ترشحات زیاد، گلبول های سفید (WBC) می توانند اسپرم ها را ببلعند و عملا پروسه اقدام به بارداری را متوقف نمایند.
- علاوه بر این موارد به دلیل وجود ترشحات غلیظ و چرکی، شنا کردن مایع منی در حفره رحم دشوارتر خواهد شد و اجازه نمی دهد که لقاح بین اسپرم و تخمک رخ دهد.
- از نظر بالینی اندوسرویسیت طولانی مدت معمولاً منجر به تولید مخاط زیاد همراه با تنگ شدن مجرای گردن رحم و حتی تشکیل پولیپ التهابی می شود که از حرکت اسپرم جلوگیری می نماید.
- ابتلا به سرویسیت شدید در طولانی مدت می تواند با تأثیر بر اندام های مجاور باعث ناباروری شود. به عنوان مثال ممکن است باعث آندومتریت، آندومتریوز دهانه رحم، PID حاد یا مزمن، انسداد لوله های فالوپ، هیدروسالپنکس و حتی عفونت های عمیق تر مانند بیماری های ادراری شود. در چنین مواردی درمان پیچیده تر می شود و نیاز به درمان های مدیریتی تهاجمی تری دارد.
- داروهای مخصوصی که برای درمان زخم دهانه رحم تجویز می شوند بر کیفیت اسپرم تأثیر می گذارند و مانع دیگری برای باروری ایجاد می کنند.
مشکلات و عوارض زخم دهانه رحم در دوران بارداری چیست؟
در صورتی که با وجود زخم دهانه رحم، تلاش های شما برای بارداری به نتیجه برسد اما آن را درمان نکرده باشید عوارض مختلفی ممکن است شما و یا جنینتان را تهدید کند. به عنوان مثال سروسیت ناشی از یک بیماری مقاربتی می تواند منجر به زایمان زودرس و سقط جنین شود. همچنین می تواند باعث عفونت در چشم و ریه نوزاد گردد. همه خانم های باردار باید در ابتدای بارداری از نظر بیماری های مقاربتی (STDs) از جمله HIV مورد آزمایش قرار گیرند و اگر در معرض خطر بالایی برای ابتلا به STD باشند، باید در دوران بارداری مجددا آزمایش انجام دهند. اگر بیماری های مقاربتی درمان نشوند، می توانند برای جنین بسیار آسیب رسان باشند. برای محافظت از خود و جنین خود در برابر HIV و سایر بیماری های مقاربتی، هر زمان که رابطه جنسی برقرار می کنید از کاندوم لاتکس استفاده نمایید.
کلام پایانی
عفونت های دستگاه تناسلی خانم ها یک چالش واقعی برای متخصصان زنان است زیرا نقش دقیق این عفونت ها در ایجاد ناباروری مشخص نیست. در واقع تاثیر عفونت های رحم بر لانه گزینی (زمانی که نطفه برای دریافت اکسیژن و مواد غذایی به دیواره داخلی رحم می چسبد) به طور واضح مشخص نشده است. این امر به معنای پیامدهای عفونت آشکار و پنهان دستگاه تناسلی در زنان مبتلا به ناباروری غیر قابل توضیح است. این که آیا این عفونت هایی مانند عفونت و زخم دهانه رحم باعث ناباروری می شوند یا ناشی از بیماری های ثانویه و یا روش های درمانی است یا خیر، بیشتر باید مورد بررسی قرار گیرد.
