انواع سرفه و درمان
تشخیص نوع سرفه یکی از راه هایی هست که به درمان سرفه در بزرگسالان و بخصوص کودکان یا حتی نوزادان بسیار کمک می کند. در اینجا به انواع مختلف سرفه، تشخیص نوع سرفه و راهکرهای درمان خانگی و دارویی می پردازیم.
- سرفه خلط دار یا مرطوب
- سرفه خشک
- سرفه های حمله ای
- سرفه خروسکی یا کروپ
سرفه راهی برای خارج کردن یک محرک است. وقتی چیزی گلو یا راه هوایی شما را تحریک می کند، سیستم عصبی شما هشداری را به مغز شما ارسال می کند. مغز شما با گفتن به ماهیچه های سینه و شکم شما پاسخ می دهد که منقبض شوند و هوا را بیرون برانند.
سرفه یک رفلکس دفاعی مهم است که به محافظت از بدن شما در برابر عوامل محرک مانند:
- خلط یا مخاط
- دود
- آلرژن ها مانند گرد و غبار، کپک و گرده
سرفه نشانه بسیاری از بیماری ها و مشکلات سلامتی است. گاهی اوقات، ویژگی های سرفه می تواند به شما سرنخی از علت آن بدهد.
سرفه را می توان با موارد زیر توصیف کرد:
- زمان. چه زمانی و چرا سرفه اتفاق می افتد؟ آیا در شب، بعد از غذا خوردن یا هنگام ورزش ؟
- مشخصات. صدا یا احساس سرفه شما چگونه است؟ مرطوب یا خشک؟
- مدت زمان. آیا سرفه شما کمتر از ۲ هفته، ۶ هفته یا بیشتر از ۸ هفته طول می کشد؟
- علائم همراه. آیا سرفه شما همراه با علائم دیگری مانند بی اختیاری ادرار، استفراغ یا بی خوابی هست؟
- شدت. چقدر شدید است؟ آیا آزاردهنده، مداوم یا ناتوان کننده است؟
گاهی اوقات، یک انسداد در راه تنفسی، گلو و در نتیجه سرفه را تحریک می کند. اگر شما یا فرزندتان چیزی خورده اید که ممکن است، راه تنفسی را مسدود کند، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. علائم خفگی عبارتند از:
- پوست مایل به آبی
- از دست دادن هوشیاری
- ناتوانی در صحبت کردن یا گریه کردن
- خس خس سینه، سوت کشیدن در هنگام تنفس، یا سایر صداهای تنفسی عجیب و غریب
- سرفه ضعیف
- وحشت
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، با پزشک فورا تماس بگیرید.
سرفه خلطی یا مرطوب
سرفه مرطوب، سرفه ای است که معمولاً ایجاد خلط می کند.
سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا باعث سرفه های مرطوب می شود. سرفه ها می توانند به آرامی و یا به سرعت ظاهر شوند یا و ممکن است با علائم دیگری همراه باشند مانند:
- آبریزش بینی
- ترشحات پشت حلق و گلو
- خستگی و ضعف
این سرفه‌ها مرطوب نامیده می شوند، زیرا بدن خلط ها را می خواهد از دستگاه تنفسی که شامل گلو، بینی، جاری تنفسی و ریه ها است، خارج کند. اگر سرفه شما از نوع مرطوب است، ممکن است احساس چیزی گیر کرده در پشت گلو یا سینه خود، داشته باشید. و با سرفه گاهی خلط ها وارد دهان می شوند.
سرفه های مرطوب می تواند کمتر از ۳ هفته یا گاهی ادامه دار باشد و در بزرگسالان بیش از ۸ هفته یا در کودکان ۴ هفته طول بکشد. طول مدت سرفه می تواند سرنخی در مورد علت آن بدهد.
شرایطی که می تواند باعث سرفه مرطوب شود عبارتند از:
- سرماخوردگی یا آنفولانزا
- ذات الریه یا سینه پهلو
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن
- برونشیت حاد
- آسم
سرفه های نوزادان، کودکان خردسال و کودکان که کمتر از ۳ هفته طول می کشد تقریباً همیشه ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
درمان سرفه مرطوب
- نوزادان و کودکان خردسال. این سرفه ها با بخور سرد قابل بهبودی و درمان هستند. همچنین می توانید از قطره های نمکی در مجاری بینی استفاده کنید و سپس بینی را با سرنگ حباب تمیز کنید. به نوزادان یا کودکان نوپا زیر ۲ سال داروهای سرفه یا سرماخوردگی بدون نسخه (OTC) ندهید.
- کودکان بیشتر از دو سال و نوجوانان. نصف قاشق چای‌خوری عسل نیم ساعت قبل از خواب، می تواند سرفه آنها را کاهش‌دهد و باعث خواب بهتر در کودکان شود. برای مرطوب کردن هوا در شب از دستگاه بخور استفاده کنید. قبل از استفاده از داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی با پزشک در مورد داروهای ضدسرفه مشورت کنید.
- بزرگسالان. بزرگسالان می توانند سرفه های مرطوب حاد را با دارو های ضدسرفه OTC و داروهای تسکین دهنده علائم سرماخوردگی یا عسل درمان کنند. اگر سرفه بیش از ۳ هفته ادامه داشته باشد، ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک یا درمان های دیگر باشد.
سرفه خشک
سرفه خشک سرفه ای است که خلط ایجاد نمی کند. ممکن است احساس غلغلک در پشت گلو کنید که رفلکس سرفه را تحریک کند و باعث سرفه های شدید هم شود.
سرفه های خشک اغلب به سختی قابل کنترل هستند و ممکن است در بصورت حملات طولانی ظاهر شوند. سرفه های خشک به این دلیل رخ می دهد که التهاب یا تحریک در دستگاه تنفسی شما وجود دارد، اما مخاط اضافی برای سرفه وجود ندارد.
سرفه های خشک اغلب به دلیل عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می شوند.
هم در کودکان و هم در بزرگسالان، معمولاً سرفه های خشک تا چند هفته بعد از سرماخوردگی یا آنفولانزا باقی می ماند. سایر علل احتمالی سرفه خشک عبارتند از:
- لارنژیت
- گلو درد
- خروسک
- ورم لوزه
- سینوزیت
- آسم
- آلرژی یا حساسیت
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
- داروها، به ویژه مهارکننده های ACE
- قرار گرفتن در معرض عوامل محرک مانند آلودگی هوا، گرد و غبار یا دود
COVID-۱۹ و سرفه خشک
سرفه خشک یکی از شایع ترین علائم کووید-۱۹ است. سایر علائم آشکار COVID-۱۹ شامل تب و تنگی نفس است.
اگر بیمار هستید و فکر می‌کنید ممکن است مبتلا به کووید-۱۹ باشید، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) منبع مورد اعتماد موارد زیر را توصیه می کند:
- در خانه بمانید و از مکان های عمومی دوری کنید.
- تا حد امکان خود را از تمام اعضای خانواده و حیوانات خانگی جدا کنید.
- سرفه و عطسه خود را بپوشانید.
- اگر در اطراف افراد دیگر هستید از ماسک پارچه ای استفاده کنید.
- با پزشک در تماس باشید.
- دست های خود را مرتب بشویید.
- از به اشتراک گذاشتن وسایل خانه با افراد دیگر در خانه خودداری کنید.
- سطوح مشترک را اغلب ضد عفونی کنید.
- علائم خود را کنترل کنید.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس
- احساس سنگینی یا سفتی در قفسه سینه
- کبودی متمایل به آبی لب ها
- گیجی
درمان سرفه خشک در نوزادان
درمان سرفه خشک به علت آن بستگی دارد. در نوزادان و کودکان نوپا، سرفه های خشک معمولاً نیازی به درمان ندارند. مرطوب ساختن هوای خانه می تواند به راحتی بیشتر آنها کمک کند. برای درمان تنفس خروسکی و خس خس سینه، کودک خود را به حمام پر از بخار یا بیرون در هوای خنک ببرید.
درمان سرفه خشک در کودکان و نوجوانان.
- در بچه های بزرگتر هم بخور بسیار کمک می کند تا راه تنفسی آنها خشک نباشد.
- کودکان بزرگتر همچنین می توانند از قطره های سرفه برای تسکین گلودرد استفاده کنند.
- اگر سرفه ها بیشتر از ۳ هفته ادامه داشت، با پزشک در مورد علل دیگر مشورت کنید. ممکن است کودک نیاز به آنتی بیوتیک، آنتی هیستامین یا داروهای آسم داشته باشد.
درمان سرفه خشک در بزرگسالان.
سرفه خشک مزمن و طولانی مدت در بزرگسالان می تواند دلایل زیادی داشته باشد. اگر علائمی دیگری مانند درد و سوزش سر دل دارید، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است به آنتی بیوتیک، ضد اسید، داروهای آسم یا آزمایشات بیشتر نیاز داشته باشید. در مورد تمام داروها و مکمل هایی که در حال حاضر مصرف می کنید به پزشکتان اطلاع دهید.
سرفه های حمله ای
سرفه حمله ای، سرفه ای با حملات متناوب به طوریکه سرفه ها شدید و غیرقابل کنترل است. سرفه حمله ای خسته کننده و دردناک است. فرد بیمار برای نفس کشیدن تلاش می کند و ممکن است استفراغ کند.
سیاه سرفه، یک عفونت باکتریایی است که باعث حملات شدید سرفه می شود. در طول حملات سیاه سرفه، ریه‌ها تمام هوای خود را آزاد می‌کنند و باعث می‌شود که صدای "ووو" شنیده شود.
نوزادان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سیاه سرفه هستند و با عوارض جدی تری از آن مواجه می شوند. برای آنها، سیاه سرفه ممکن است خطرناک و جدی باشد. برای سنین ۲ ماه و بالاتر، بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به سیاه سرفه، زدن واکسن است.
سایر علل احتمالی حملات سرفه بجز سیاه سرفه عبارتند از:
- آسم
- بیماری مزمن انسدادی ریه
- ذات الریه (سینه پهلو)
- بیماری سل
- خفگی
داروهایی برای سرفه حمله ای
افراد در هر سنی برای سیاه سرفه نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارند.
سیاه سرفه بسیار مسری است، بنابراین اعضای خانواده و مراقب فرد مبتلا به سیاه سرفه نیز باید تحت درمان قرار گیرند. هر چه سیاه سرفه زودتر درمان شود، نتیجه بهتری خواهد داشت.
سرفه کروپ یا خروسکی
خروسک یک عفونت ویروسی است که معمولاً کودکان ۵ ساله و کمتر را تحت تأثیر قرار می دهد.
کروپ باعث تحریک و تورم سیستم تنفسی می شود. کودکان خردسال در حال حاضر راه های تنفسی باریک تری دارند. هنگامی که تورم راه تنفسی را بیشتر باریک می کند، تنفس دشوارتر می شود.
کروپ باعث ایجاد سرفه‌های «پارس مانند» مشخصی می‌شود. تورم در داخل حلق و حنجره نیز باعث ایجاد صدای خفه و صداهای تنفسی دیگر می شود.
علائم کروپ کودکان و هم برای والدین ترسناک باشد. این علائم در کودکان ممکن است شامل:
- تلاش برای نفس کشیدن
- صداها بلند هنگام نفس کشیدن یا ...
- تند تند نفس کشیدن.
- در موارد شدید، کودکان دچار رنگ پریدگی یا متمایل به آبی شوند.
درمان سرفه کروپ
کروپ معمولاً بدون درمان خود به خود از بین می رود. درمان های خانگی عبارتند از:
- قرار دادن بخور سرد در اتاق خوابشان
- آوردن کودک به حمام پر از بخار تا ۱۰ دقیقه
- بردن کودک به بیرون برای تنفس هوای خنک
- بردن کودک به ماشین سواری با شیشه های نیمه باز در هوای خنک تر
- طبق دستور پزشک اطفال، استامینوفن (تیلنول) برای تب به کودکان بدهید
- اطمینان حاصل کنید که کودک مایعات زیادی می نوشد و استراحت زیادی می کند.
- در موارد شدید، کودکان ممکن است به درمان تنفسی نبولایزر یا تجویز استروئید برای کاهش التهاب نیاز داشته باشند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بسیاری از سرفه ها نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. این به نوع سرفه و مدت زمان طول کشیده آن و همچنین سن و سلامت فرد بستگی دارد.
افراد مبتلا به سایر بیماری های ریوی، مانند آسم و COPD، ممکن است زودتر یا بیشتر از دیگران نیاز به درمان داشته باشند.
کودکان مبتلا به سرفه در صورتی که:
- بیشتر از ۳ هفته است که سرفه ادامه دارد.
- تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۸.۸۹ درجه سانتیگراد) یا هر تب در کودکان ۲ ماهه و کمتر
- به قدری دچار تنگی نفس می شود که نمی تواند صحبت کند یا راه برود.
- رنگ پریده گی و رنگ مایل به آبی.
- دچار کم آبی هست و یا نمی تواند غذا را قورت دهد.
- خستگی زیاد
- در حین حملات سرفه خشن صدای "اووو" ایجاد کند.
- علاوه بر سرفه خس خس می کند.
اگر فرزند شما:
- هوشیاری خود را از دست می دهد.
- نمی تواند بیدار بماند و از حال می رود.
- نمی تواند روی پای خود بایستد .
بزرگسالان مبتلا به سرفه در موارد زیر باید با پزشک تماس بگیرند:
- سرفه ای که بیشتر از ۸ هفته است ادامه دارد.
- خون سرفه کردن.
- تب بالای ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) داشته باشید.
- ضعیف بودن در حدی که برای صحبت کردن یا راه رفتن مشکل دارید.
- به شدت دچار کم آبی هستید.
- حملات سرفه شدید پر صدا دارید.
- علاوه بر سرفه، خس خس سینه هم دارید.
- رفلاکس اسید معده روزانه یا سوزش سر دل دارید یا سرفه شما طوری است که خواب را مختل می کند.
افراد بزرگسال در صورت داشتن علائم زیر با اورژانس تماس بگیرید:
- هوشیاری خود را مرتب از دست می دهید.
- نمی توانید بیدار بمانید.
- نمی توانید از جای خود بلند شوید.
نتیجه
انواع مختلفی از سرفه وجود دارد. خصوصیات، مدت و شدت سرفه ممکن است دلیل آن را نشان دهد. سرفه یکی از علائم بسیاری از بیماری ها است و می تواند ناشی از شرایط مختلفی باشد.
