بارداری شیمیایی چیست؟

بارداری شیمیایی، که به عنوان بارداری بیوشیمیایی نیز شناخته می شود، به سقط جنین بسیار زودهنگامی گفته می شود که در مدت زمان بسیار کوتاهی پس از لانه گزینی و قبل از هفته پنجم بارداری، تقریباً همزمان با دوره قاعدگی که فرد در انتظار آن است، رخ می دهد. حاملگی های شیمیایی عامل سقط جنین در ۵۰ تا ۷۵ درصد از حاملگی ها هستند و به علاوه در ۱۸ تا ۲۲ درصد از حاملگی های حاصل از لقاح آزمایشگاهی یا همان آی وی اف (IVF) نیز اتفاق افتاده و منتهی به سقط جنین می شوند.

در این نوع از بارداری، نتیجه آزمایش خون مثبت شده ولی قبل از اینکه سونوگرافی بتواند بارداری را تشخیص دهد، سقط اتفاق می افتد. زیرا اولین یافته های سونوگرافی در پنج یا شش هفتگی مشاهده شده و حاملگی شیمیایی پیش از این تاریخ رخ می دهد. در صورت بارداری شیمیایی مکرر باید حتما به چزشک مراجعه کنید.

از آنجا که حاملگی های شیمیایی از نظر بالینی تشخیص داده نمی شود، بسیاری از خانم ها ممکن است هرگز متوجه نشوند که بارداری و در پی آن سقط را تجربه کرده اند و بسیاری دیگر نیز فکر می کنند که نتیجه آزمایش حاملگی آن ها به صورت کاذب و دروغین مثبت شده است. اما حقیقت این است که آن ها واقعا باردار بوده اند! 

علائم بارداری شیمیایی

همانطور که اشاره شد، اکثر زنانی که بارداری شیمیایی داشته اند یعنی در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از آنان، هرگز متوجه نمی شوند که باردار شده اند. زیرا معمولاً هورمون بارداری در این زنان هرگز به اندازه کافی افزایش نمی یابد تا علائمی همچون حالت تهوع، خستگی، حساسیت و درد پستان ها و سایر نشانه های بارداری را ایجاد کند. تنها علامت واضح بارداری شیمیایی، عقب افتادن قاعدگی است که می تواند دلایل مختلف دیگری همچون استرس، شروع یا قطع قرص های جلوگیری از بارداری و تغییرات رژیم غذایی نیز داشته باشد. 

البته از آنجا که در سال های اخیر، آزمایش های بارداری در منزل (تست های بی بی چک)، بسیار حساس تر شده اند، تعدادی از خانم ها ممکن است خیلی زود و قبل از رسیدن به موعد مورد انتظار پریود خود، متوجه بارداری شوند. در یک بارداری شیمیایی، اگرچه گاهی اوقات آزمایش زودهنگام بارداری، نتیجه مثبت را نشان می دهد اما با گذشت زمان این نتیجه به سرعت منفی خواهد شد.

علائم دیگری نیز وجود دارند که برخی از خانم ها ممکن است در یک بارداری شیمیایی آن ها را تجربه کنند و بسیار مشابه به یک چرخه قاعدگی هستند که همین مساله می تواند باعث شود تا فرد از باردار بودن خود بی خبر بماند. از جمله: 

• لکه بینی ملایم یک هفته قبل از موعد پریود
• گرفتگی شکم خفیف یا کمی بیشتر از حد معمول 
• خونریزی واژن حتی پس از آزمایش مثبت: بسیار مهم است که این خونریزی، از خونریزی ناشی از لانه گزینی و یا بارداری خارج رحمی که یک اورژانس پزشکی و تهدیدکننده حیات است، افتراق داده شود. بهترین روش برای تشخیص اینکه کدامیک علت خونریزی هستند، تکرار آزمایش خون و کنترل سطح هورمون بارداری اچ سی جی (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی یا همان hcg) است. 

آیا تست های بارداری دقیق هستند؟

علل بارداری شیمیایی

اگرچه با وجود تحقیقات گسترده، هنوز هم علت دقیق حاملگی شیمیایی مشخص نشده است، اما به نظر می رسد که در بسیاری از موارد، آن ها به این دلیل اتفاق می افتند که تخمک بارور شده نوعی ناهنجاری کروموزومی داشته که که احتمالاً ناشی از کیفیت پایین اسپرم یا تخمک بوده و در نتیجه آن ناهنجاری از همان ابتدا نمی توانسته به حیات خود ادامه دهد.

• بنابراین به محض تشخیص وجود مشکل، خیلی زود پس از لانه گزینی، بارداری را خاتمه می دهد.
• یا اینکه ممکن است لانه گزینی و کاشت در رحم هرگز صورت نگیرد.

این ناهنجاری ها معمولا تصادفی رخ داده و تکرار نمی شوند.

دلایل دیگر منتهی به بارداری شیمیایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سطح غیر طبیعی هورمون
• لانه گزینی در خارج از رحم
• عفونت (کلامیدیا یا سفلیس)
• ناهنجاری های رحمی

عوامل خطر بارداری شیمیایی

بر اساس پژوهش های انجام شده در این زمینه، برخی از عوامل خطر شناخته شده وجود دارند که احتمال وقوع این نوع از بارداری را افزایش می دهند. از جمله:

• سن بالای مادر ( خصوصا سن بیشتر از ۳۵ سال)
• سندرم تخمدان پلی کیستیک یا در اصطلاح تنبلی تخمدان (PCOS)
• ابتلای مادر به برخی بیماری ها همچون دیابت و اختلال تیروئید که کنترل شده نباشند.
• اختلالات انعقادی که منجر به لخته شدن خون در عروق می شود.

عوارض بارداری شیمیایی

خوشبختانه اگر خانمی سقط جنین شیمیایی داشته باشد، می تواند به طبیعی و سالم بودن بارداری های بعدی امیدوار باشد. تنها مشکلی که در پی تجربه یک بارداری شیمیایی در انتظار مادر خواهد بود، غم و اندوه عمیقی است که در اثر از دست دادن بارداری آن را تجربه خواهد کرد. در حقیقت سقط آن هم فقط یک یا دو هفته پس از آزمایش مثبت بارداری، می تواند تجربه ای تلخ و ویرانگر باشد. البته به شرطی که مادر متوجه بارداری خود بشود. 

تشخیص بارداری شیمیایی

در یک بارداری شیمیایی، ساک حاملگی به اندازه کافی بزرگ نیست که در سونوگرافی قابل مشاهده باشد، بنابراین تنها راه تأیید بارداری آزمایش خون است. اگر آزمایش خون گرفته شود، نتیجه مثبت باشد و نشان دهد که هورمون بارداری به جای افزایش یافتن، در حال کاهش است، بارداری شیمیایی تشخیص داده می شود.

درمان بارداری شیمیایی

حاملگی های شیمیایی به دلیل اینکه در همان اوایل بارداری، سقط اتفاق می افتد به طور کلی تأثیر کمی بر بدن زنان دارند و بنابراین نیازمند درمان نیستند و می توانید بلافاصله برای بارداری دوباره اقدام کنید.

به علاوه لازم به یادآوری است که سقط جنین در بارداری شیمیایی اجتناب ناپذیر است. این اتفاق تقصیر شما نیست گاهی نقص های کروموزومی در جنین در ابتدا باعث آن می شود بنابراین نه می توان جلوی آن را گرفته و نه می توان برای جلوگیری از آن مداخله پزشکی انجام داد. 

اما اگر بیش از یک بارداری شیمیایی داشته اید، بهتر است برای رد علل احتمالی و کاهش خطر سقط جنین دیگر، به پزشک مراجعه کنید.

به یاد داشته باشید که بارداری شیمیایی تقصیر شما نیست.همچنین سقط جنین زودهنگام به این معنی نیست که دیگر باردار نخواهید شد یا مشکلی دارید.

پیشگیری از بارداری شیمیایی

متأسفانه، هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از بارداری شیمیایی وجود ندارد، و به بیان دیگر می توان گفت که پیشگیری از آن غیرممکن است. بنابراین با وجود اینکه بارداری شیمیایی تجربه ای آسیب زا و ناراحت کننده است، اما خانم ها نباید ناامید شده و دست از تلاش برای بارداری مجدد بکشند. 

البته اگر بارداری شیمیایی بیش از یک بار تکرار شود، ممکن است مراجعه به پزشک برای رد کردن علل احتمالی و کاهش خطر سقط جنین در بارداری های بعدی لازم باشد. با تشخیص علت و درمان آن، احتمال تکرار این مشکل به حداقل خواهد رسید. به عنوان مثال، اگر سقط زودرس ناشی از عفونت تشخیص داده نشده باشد، مصرف آنتی بیوتیک با هدف از بین بردن عفونت می تواند احتمال بارداری و زایمان سالم را در آینده بهبود بخشد. یا اگر سقط جنین به دلیل مشکلاتی در رحم رخ داده باشد، ممکن است برای اصلاح مسئله و تجربه یک بارداری سالم به یک روش جراحی نیاز باشد.