تزریق کورتون برای ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس یا MS) یک بیماری خود ایمنی است که مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) را تحت تاثیر قرار می دهد. در ام اس، سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین)، که فیبرهای عصبی را می پوشاند و باعث ایجاد ارتباط در مغز و بقیه اعضا می شود، حمله می کند. علائم و نشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و تحت تأثیر قرار گرفتن اعصاب بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام اس شدید، ممکن است توانایی راه رفتن به طور مستقل یا به طور کلی را از دست بدهند.

بیماری ام اس راه درمان ندارد؛ با این حال یکی از راهکارهای کنترل علائم ام اس، تزریق کورتون است. کورتون ها همان کورتیکو استروئید یا به اختصار استروئیدها هستند که از چنس چربی اند و در کبد از ماده اولیه کلسترول ساخته می شوند و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آن ها در ساختن هورمون ها استفاده می کند. استروئیدهای خوراکی با دوز بالا مانند قرص پردنیزون یکی دیگر از درمان های موثر برای تعدیل حملات MS است. یکی از اصلی ترین راه های کنترل علائم بیماری ام اس، تزریق کورتون و یا همان استروئیدها است که با نام های تجاری مختلفی، به بدن فرد بیمار تزریق می شوند.

انواع کورتون های مورد استفاده در ام اس

کورتون ها (یا کورتیزون ها) انواع مختلفی دارند که از جمله مهم ترین آن ها برای درمان MS می توان به پردنیزون خوراکی و متیل پردنیزولون وریدی اشاره کرد که برای کاهش التهاب عصب تجویز می شوند. آنها بیشتر به مفاصل تزریق می شوند (مانند مچ پا، آرنج، ران، زانو، شانه، ستون فقرات یا مچ دست). عوارض جانبی این داروها در افراد مبتلا به ام اس شامل موارد زیر می باشد:

• بی خوابی
• افزایش فشار خون
• افزایش سطح گلوکز خون
• تغییرات خلقی
• احتباس مایعات (تورم)

چرا بیماران مبتلا به ام اس باید کورتون تزریق کنند؟

اگر به بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) مبتلا هستید، ممکن است پزشک، برای درمان یا کنترل چرخه های بیماری، کورتون یا همان استروئیدها را تجویز کند. استروئیدها برای کوتاه کردن دوره های عود بیماری (حملات ام اسی) هستند و وطیفه شان این است که فرد را زودتر به مسیر عادی زندگی خود بازگردانند. این داروها به طور کلی زمانی تجویز می شوند که حمله های شدید بیماری، در عملکرد روتین افراد اختلال ایجاد کنند. برخی از علائم شعله ور شدن شدید عوارض ام اس، عبارت است از:

• ضعف شدید بدنی
• اختلال در حفظ تعادل
• اختلالات بینایی

تزریق کورتون به بیماران مبتلا به ام اس

درمان های استروئیدی، قوی هستند و می توانند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کنند که در افراد مختلف، متفاوت است. همچنین تزریق کورتون داخل وریدی (IV) می تواند گران و البته دردناک باشد. سنجیدن جوانب مثبت و منفی تزریق کورتون ها برای MS باید به صورت جداگانه اندازه گیری و بررسی شود. در حالت کلی، کورتون به آن دست از افراد مبتلایی تزریق می شود که دچار حمله این بیماری شده اند؛ زیرا این دارو باعث کاهش نسبی التهاب در نخاع می شود و تاثیر تسکین دهندگی بالایی دارد. کورتون به میزان ۱ گرم  در ۵۰۰ سی سی سرم N/S آماده شده و سپس به صورت داخل وریدی (انفوزیون) به بیمار تزریق می شود.

انواع داروهای استروئیدی برای مبتلایان MS

شایعترین دارو برای این حملات شامل موارد زیر است:

• تزریق ۱ گرم متیل پردنیزولون وریدی (IV) روزانه به مدت ۳ تا ۵ روز است. پردنیزولون، یک استروئید مایع است که به آرامی از طریق یک لوله نازک به داخل رگ می ریزد.
• دگزامتازون (Decadron) نیز یکی دیگر از استروئیدهای مایع است که برای درمان حمله های MS به صورت تزریقی استفاده می شود.
• استروئیدهای خوراکی با دوز بالا مانند قرص پردنیزون یکی دیگر از درمان های موثر برای تعدیل حملات MS است. افراد مصرف این دارو را با دوز ۶۵۰ تا ۱۲۵۰ میلی گرم شروع خواهد کرد که طی ۱ تا ۲ هفته، میزان آن کاهش می یابد.
• قرص های متیل پردنیزولون، گزینه دیگری برای حمله ام اسی است و بیماران به مدت ۵ روز، دوز ۵۰۰ میلی گرم این دارو را مصرف خواهند کرد. این داروی خوراکی می تواند به عنوان یک استروئید برای کاهش علائم ام اس موثر باشد، هزینه کمتری دارد و نیازی نیست که برای تزریق آن به مطب پزشک یا کلینیک مراجعه کرد.

عوارض و اثرات کوتاه مدت کورتون ها

افرادی که از کورتون استفاده می نمایند، ممکن است موجی از انرژی را تجربه کنند که می تواند خوابیدن یا حتی آرام نشستن و استراحت کردن را برایشان دشوار کند؛ این داروها همچنین ممکن است باعث تغییر خلق و خو و رفتار شوند. هنگام مصرف استروئیدها احتمال دارد که فرد بیمار، احساس بیش از حد خوشی یا رفتارهای تکانشی داشته باشد. این عوارض ممکن است باعث شود که فرد قصد کند تا کارها و یا پروژه های بزرگی را به صورت غیر منطقی انجام دهد یا مسئولیتی بیش از آنچه که توان دارد را بپذیرد. این علائم به طور کلی موقتی هستند و با کاهش مصرف دارو، شروع به کاهش می کنند. سایر عوارض جانبی بالقوه استفاده از کورتون ها عبارت است از:

• بروز آکنه
• گرگرفتگی صورت
• بروز واکنش آلرژیک
• افسردگی
• تورم دست و پا ناشی از احتباس مایعات و سدیم (نمک)
• سردرد
• افزایش اشتها
• افزایش گلوکز (قند) خون
• افزایش فشار خون
• بیخوابی
• کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت ها
• احساس طعم فلز در دهان
• ضعف عضلانی
• سوزش یا زخم معده

اثرات بلند مدت تزریق کورتون

درمان طولانی مدت با استروئید می تواند منجر به عوارض جانبی بیشتری مانند موارد زیر شود:

• آب مروارید
• وخیم تر شدن گلوکوم
• دیابت
• پوکی استخوان
• افزایش وزن

تزریق کورتون در مادران باردار مبتلا به ام اس

طبق یک بررسی معتبر در سال ۲۰۲۰، افرادی که در سه ماهه اول بارداری خود هستند باید از دریافت کورتیکو استروئیدها برای کمک به درمان ام اس خودداری کنند. زیرا مصرف کورتیکو استروئید خطر سقط جنین را افزایش می دهد. محققان همچنین توصیه کردند که کورتیکو استروئیدها فقط در شرایطی استفاده شوند که حمله های ام اسی، تأثیر قابل توجهی بر فعالیت های روزمره داشته باشد.

• نکته: در دوران بارداری به هیچ وجه نباید از دگزامتازون و بتامتازون استفاده شود.

کاهش ناگهانی مصرف کورتون چه عوارضی دارد؟

پردنیزون مانند تمام کورتیکو استروئیدها، می تواند بر تولید هورمون کورتیزول تأثیر بگذارد، به خصوص اگر در هر چرخه به مدت چند هفته آن را مصرف کنید. با این حال، اگر ناگهان مصرف کورتیکو استروئیدها را متوقف کنید، یا اگر سریع از مصرف آن ها خسته شوید، ممکن است علائم "ترک" را تجربه کنید. مهم است که به دقت از دستورالعمل های پزشک در مورد نحوه کاهش داروهای کورتونی پیروی کنید. علائمی که ممکن است در اثر کاهش ناگهانی دوز کورتون یا قطع آن بروز یابد، می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بدن درد
• درد عضلات و مفاصل
• خستگی
• سبکی سر
• ضعف
• گیجی
• خواب آلودگی
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• لایه برداری پوست (پوست پوست شدن)
• حالت تهوع
• ناراحتی معده و استفراغ

کلام آخر

کورتیکواستروئیدها برای درمان علائم شدید و کوتاه شدن مدت ATTACK بیماری ام اس مورد استفاده قرار می گیرند. آن ها خود بیماری را درمان نمی کنند، بلکه خاصیت مسکنی قوی و کاهش التهاب دارند. به جز در موارد از دست دادن بینایی و درمان حمله های ام اس، فوریت مصرف ندارند. با این حال، مصرف آن ها باید در اسرع وقت و تحت نظر پزشک متخصص شروع شود.